Majkong krabożerny

Majkong krabożerny
	Cerdocyon thous
	(Linnaeus, 1766)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Rodzina	psowate
Rodzaj	Cerdocyon; C.H. Smith, 1839
Gatunek	majkong krabożerny
Synonimy
	Rodzaju: Thous J.E. Gray, 1868; Carcinocyon J.A. Allen, 1905; Gatunku: Canis Thous Linnaeus, 1766; Canis cancrivorus Brongniart, 1792; Canis azarae Wied-Neuwied, 1824;
	Rodzaju: Thous J.E. Gray, 1868; Carcinocyon J.A. Allen, 1905; Gatunku: Canis Thous Linnaeus, 1766; Canis cancrivorus Brongniart, 1792; Canis azarae Wied-Neuwied, 1824;
Podgatunki
	C. t. thous (Linnaeus, 1766); C. t. aquilus (Bangs, 1898); C. t. azarae (Wied-Neuwied, 1824); C. t. entrerianus (Burmeister, 1861); C. t. germanus G.M. Allen, 1923;
	C. t. thous (Linnaeus, 1766); C. t. aquilus (Bangs, 1898); C. t. azarae (Wied-Neuwied, 1824); C. t. entrerianus (Burmeister, 1861); C. t. germanus G.M. Allen, 1923;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Majkong krabożerny^[6], majkong^[a], lis krabojad (Cerdocyon thous) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju majkong^[6] (Cerdocyon)^[7]. Jest łatwy do oswojenia i hodowli, ale jego futro nie jest tak cenione jak futra innych psów.

Występowanie i środowisko[edytuj | edytuj kod]

Żyje w rzadkich lasach i na stepach Ameryki Południowej, zamieszkując w zależności od podgatunków^[7]:

C. thous thous – południowo-wschodnia Wenezuela, Gujana i północna Brazylia.
C. thous aquilus – północna Kolumbia i północna Wenezuela.
C. thous azarae – północno-wschodnia i środkowa Brazylia.
C. thous entrerianus – Boliwia, południowa Brazylia, Paragwaj, Argentyna i Urugwaj
C. thous germanus – Kolumbia (Dystrykt Stołeczny Bogoty)

Zamieszkuje sawanny i zalesione obszary (Eisenberg, 1999) takie jak kolczaste zarośla krzewiaste, widne lasy (np. caatinga), półotwarte sawanny np. llanos (Wenezuela). Najczęściej w porze deszczowej pojawia się w wyżynnych partiach swego zasięgu, zaś podczas pory suchej przenosi się w niższe tereny (Nowak, 1999).

Ewolucja i systematyka[edytuj | edytuj kod]

Cerdocyon thous uległ ewolucji radiacyjnej na kontynencie południowoamerykańskim. Majkong wytworzył pięć podgatunków różniących się rozmiarami i kolorytem sierści (Bisbal, 1988). Takson siostrzany w stosunku do Nyctereutes^[8].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Cerdocyon: gr. κερδω kerdō „lis”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”^[9].
Thous: gr. θως thōs, θωος thōos „szakal”^[10].
Carcinocyon: καρκινος karkinos „krab”^[11]; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 57–77,5 cm, długość ogona 22–41 cm; masa ciała 4,5–5,8 kg^[13]. Sierść krótka i gęsta. Prezentuje ubarwienie zmienne od szaro-brązowego z żółtym nalotem poprzez bardziej blade, popielato nakrapiane, aż po ciemno szare. Wzdłuż grzbietu biegnie czarna pręga, ogon ciemniejszy z czarnym nalotem na końcu. Gęsto owłosiony ogon często trzyma wyżej uniesiony.

Tryb życia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Majkong tworzy monogamiczne pary, albo niewielkie grupy, które polują indywidualnie, a podczas sezonu rozrodczego parami. Zagęszczenie populacji przedstawia się następująco: jedni badacze wskazują rozmieszczenie jednego osobnika na 4 km². Berta (1982) wskazuje na zagęszczenie zmieniające się od 0,6 do 0,9 km² na jednego osobnika. Podczas pory suchej zauważono większy terytorializm, podczas pory deszczowej, kiedy jest więcej pokarmu poszczególne obszary terytorium mogą się na siebie nakładać (Nowak, 1999). Kryjówki i legowiska często są zakładane w krzakach, bądź w gęstej trawie, te nory mają kilka wejść.

Rozród majkonga, jako zwierzęcia tropikalnego, nie jest uzależniony od pór roku; odbywa się dwukrotnie w ciągu roku. Dojrzałość płciową majkong uzyskuje po 9 miesiącach, a jej przejawem jest terytorialne oddawanie moczu (Berta, 1982; Mendel, 1988).

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Jest tzw. oportunistą pokarmowym, ponieważ żywi się rozmaitym pokarmem. Żywi się skorupiakami, owadami, jaszczurkami, krabami, padliną, owocami i jajami żółwi. Spożywany pokarm jest różnorodny i często dieta jest różna w różnych badaniach, co może sugerować sezonowość pokarmową i pokarmową zmienność geograficzną. Podczas pory deszczowej dieta zawiera więcej krabów i skorupiaków, podczas pory suchej więcej owadów (Berta, 1982). Majkong przyczynia się do regulacji gryzoni i szkodliwych owadów.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek jest wymieniony w załączniku II konwencji waszyngtońskiej (CITES)^[14]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN zwierzę jest wpisane w kategorii Least Concern, czyli „najmniejszej troski”^[5].

Mimo że futro ma małą wartość, zwierzę często jest zabijane przez miejscowych, choć nie ma jednoznacznych dowodów, że może atakować zwierzęta gospodarskie. Gatunek obecnie nie jest chroniony, mimo to kurczenie się jego siedlisk poprzez działalność rolniczą oraz coraz większa liczba zdziczałych psów może stanowić pewne zagrożenie dla liczebności gatunku.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nazwa majkong używana jest również w odniesieniu do rodzaju Cerdocyon (zob. majkong).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Cerdocyon thous, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C.E.H. Smith: Dogs. Edinburg: W.H. Lizars, 1839, s. 259. (ang.).
↑ J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Species of Dogs, Wolves, and Foxes (Canidae) in the Collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 493, 1868. (ang.).
↑ J.A. Allen: Reports of the Princeton University Expeditions to Patagonia, 1896-1899. Wyd. 1. Cz. 3. Princeton: The University, 1905, s. 153. (ang.).
↑ ^a ^b M.M. Lucherini M.M., Cerdocyon thous, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2022-2 [dostęp 2023-08-04] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 148. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 428. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ R.H. Tedford, X. Wang & B.E. Taylor. Phylogenetic systematics of the North American fossil Caninae (Carnivora, Canidae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 325, s. 1–218, 2009. DOI: 10.1206/574.1. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 172.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 676.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 41.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 66.
↑ C. Sillero-Zubiri: Family Canidae (Dogs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 426. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ Cerdocyon thous. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
M.M. Lucherini M.M., Cerdocyon thous, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.1 [dostęp 2015-07-12] (ang.).
Nowak, Ronald M. (2005). Walker's Carnivores of the World. Baltimore: Johns Hopkins Press. ISBN 0-8018-8032-7.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Detailed Cerdocyon thous PDF article. canids.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-10)]. at the Canid Specialist Group (CSG) site (2004).
Animal Diversity Web: Cerdocyon thous-Information

[a-7] Nazwa majkong używana jest również w odniesieniu do rodzaju Cerdocyon (zob. majkong).

[itis-1] Cerdocyon thous, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Smith-2] C.E.H. Smith: Dogs. Edinburg: W.H. Lizars, 1839, s. 259. (ang.).

[Gray-3] J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Species of Dogs, Wolves, and Foxes (Canidae) in the Collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 493, 1868. (ang.).

[Allen-4] J.A. Allen: Reports of the Princeton University Expeditions to Patagonia, 1896-1899. Wyd. 1. Cz. 3. Princeton: The University, 1905, s. 153. (ang.).

[iucn-5] M.M. Lucherini M.M., Cerdocyon thous, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2022-2 [dostęp 2023-08-04] (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 148. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 428. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Tedford&inni-9] R.H. Tedford, X. Wang & B.E. Taylor. Phylogenetic systematics of the North American fossil Caninae (Carnivora, Canidae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 325, s. 1–218, 2009. DOI: 10.1206/574.1. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27791919_172]-10] Palmer 1904 ↓, s. 172.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792423_676]-11] Palmer 1904 ↓, s. 676.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=71_41]-12] Jaeger 1944 ↓, s. 41.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=96_66]-13] Jaeger 1944 ↓, s. 66.

[Sillero-Zubiri-14] C. Sillero-Zubiri: Family Canidae (Dogs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 426. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[cites-15] Cerdocyon thous. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]