Mani

Mani

Mani, znany także jako Manes i Manicheusz (ur. 14 kwietnia 216 koło Seleucji nad Tygrysem, zm. ok. 276 r. w Gundiszapurze) – twórca manicheizmu.

Urodził się w zachodniej Persji. Wychowywał się we wspólnocie elkazaitów, ruchu gnostyckiego działającego w III i IV wieku, wywodzącego się z chrześcijaństwa. W dwunastym roku życia Mani miał pierwsze objawienie. Drugie objawienie, które miało miejsce 12 lat później dało początek manicheizmowi. Poglądy religijne Maniego łączyły wpływy różnych religii, z których najważniejszy jest związek z zaratusztrianizmem.

Od około trzydziestego roku życia Mani podróżował (m.in. do północno-zachodnich Indii), prowadząc działalność misyjną. Znalazł oparcie we władcach Persji, jednak ich przychylność skończyła się po dojściu do władzy Bahrama I, a przede wszystkim po krytyce kapłanów zoroastryjskich. Ok. 276 roku Mani został na polecenie króla uwięziony w Gundiszapurze w południowo-zachodniej Persji, gdzie zmarł śmiercią męczeńską.

Obok wielu relacji i komentarzy zwolenników oraz krytyków Maniego, zachowało się kilka dzieł i listów jego autorstwa. Część z nich odnaleziono dopiero na początku XX wieku na pustyni Gobi.

Bibliografia

1. A. von Le Coq: Manichaica. T. III. s. 40.
2. S. Lindquist: Manikeismens Religionshistorika Stellning. s. 32-44.
3. Steve Runciman: Manicheizm średniowieczny. Wydawnictwo Książnica Sp. z o.o..brak strony w książce
4. Wielka Historia Świata. Aleksander Krawczuk (red.). T. 3: Świat okresu cywilizacji klasycznych. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 589. ISBN 83-85719-84-9.