Manucodia

	Manucodia
	Boddaert, 1783
	; Przedstawiciel rodzaju – fałdowron zielonawy (M. chalybatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	cudowronki
Rodzaj	Manucodia
	Typ nomenklatoryczny
	Manucodia chalybea Boddaert, 1783 (= Paradisea chalybata J.R. Forster, 1781)
Synonimy
	Chalybaeus Cuvier, 1829; Calibaeus Lafresnaye, 1838; Chalybaea Schlegel, 1857; Chalibaeus Baldamus, 1862; Eucorax Sharpe, 1894; Manucorax Mathews, 1925;
	Chalybaeus Cuvier, 1829; Calibaeus Lafresnaye, 1838; Chalybaea Schlegel, 1857; Chalibaeus Baldamus, 1862; Eucorax Sharpe, 1894; Manucorax Mathews, 1925;
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Manucodia – rodzaj ptaków z rodziny cudowronek (Paradisaeidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Nowej Gwinei i pobliskich wyspach^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samców 34–43 cm, samic 31–43 cm; masa ciała samców 164–448 g, samic 150–418^[10].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Manucodia: nazwa Manucodiata, którą francuski przyrodnik Mathurin Brisson w 1760 roku przydzielił grupie cudowronek, bazując na jawajskim słowie Manu ko dewata „ptaki bogów”^[11].
Chalybaeus (Calibaeus, Chalybaea, Chalibaeus): fr. nazwa Calybé de la Nouvelle Guinée nadana fałdowronie zielonawej przez Louisa Daubentona w jego dziele z lat 1765–1781 na rycinie nr 634^[12]^[13]. Typ nomenklatoryczny: Chalybaeus paradisaeus Cuvier, 1829 (= Paradisea chalybata J.R. Forster, 1781).
Eucorax: gr. ευ eu „dobry”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”^[14]. Typ nomenklatoryczny: Manucodia comrii P.L. Sclater, 1876.
Manucorax: rodzaj Manucodia Boddaert, 1783; gr. κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”^[15]. Typ nomenklatoryczny: Phonygama ater Lesson, 1830.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[16]:

Manucodia ater (Lesson, 1830) – fałdowron czarny
Manucodia jobiensis Salvadori, 1876 – fałdowron lśniący
Manucodia chalybatus (J.R. Forster, 1781) – fałdowron zielonawy
Manucodia comrii P.L. Sclater, 1876 – fałdowron rogaty

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Chalybaeus Cuvier, 1829.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Manucodia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ P. Boddaert: Table des planches enluminéez d’histoire naturelle de M. D'Aubenton: avec les denominations de M.M. de Buffon, Brisson, Edwards, Linnaeus et Latham, precedé d’une notice des principaux ouvrages zoologiques enluminés. Utrecht: 1783, s. 39. (fr.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 354. (fr.).
↑ F. de Lafresnaye: Essai d’une nouvelle manière de grouper les genres et les espèces de l’ordre des passereaux (Passeres L.) d’après leurs rapports de moeurs et d’habitation. Falaise: Brée l’Ainé, 1838, s. 10. (fr.).
↑ H. Schlegel: Handleiding tot de beoefening der dierkunde. Cz. 1. Breda: Gebroeders Nys, voor rekening van de Koninklijke Akademie voor de Zee- en Landmagt, 1857, s. 334. (niderl.).
↑ E. Baldamus. Einige Worte Aber die Schwarz-Kahatn’s und Aber die Parudiesvögel. Von Prof. Dr. H. Schlegel. „Journal für Ornithologie”. 9 (53), s. 384, 1861. (niem.).
↑ R.B. Sharpe. List of the genera and species of the Paradiseidce and Ptilonorhynchidae known up to the present day:. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 4 (22), s. xv, 1894. (ang.).
↑ G.M. Mathews. Nomenclatural notes. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 45 (298), s. 114, 1925. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rassmusen (redaktorzy): Crows, mudnesters & birds-of-paradise. IOC World Bird List: Version 13.1. [dostęp 2023-05-18]. (ang.).
↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Birds-of-Paradise (Paradisaeidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.paradi7.01. [dostęp 2023-05-18]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Manucodia [dostęp 2023-05-18] .
↑ L.-J.-M. Daubenton: Planches enluminées d’histoire naturelle. [Paris]: [1765-1783], s. ryc. 634. (fr.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chalybaeus [dostęp 2023-05-18] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Eucorax [dostęp 2023-05-19] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Manucorax [dostęp 2023-05-19] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paradisaeidae Vigors, 1825 - cudowronki - Birds of paradise (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[npp-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Chalybaeus Cuvier, 1829.

[itis-1] Manucodia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Boddaert-2] P. Boddaert: Table des planches enluminéez d’histoire naturelle de M. D'Aubenton: avec les denominations de M.M. de Buffon, Brisson, Edwards, Linnaeus et Latham, precedé d’une notice des principaux ouvrages zoologiques enluminés. Utrecht: 1783, s. 39. (fr.).

[cuv-3] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 354. (fr.).

[laf-5] F. de Lafresnaye: Essai d’une nouvelle manière de grouper les genres et les espèces de l’ordre des passereaux (Passeres L.) d’après leurs rapports de moeurs et d’habitation. Falaise: Brée l’Ainé, 1838, s. 10. (fr.).

[sch-6] H. Schlegel: Handleiding tot de beoefening der dierkunde. Cz. 1. Breda: Gebroeders Nys, voor rekening van de Koninklijke Akademie voor de Zee- en Landmagt, 1857, s. 334. (niderl.).

[bal-7] E. Baldamus. Einige Worte Aber die Schwarz-Kahatn’s und Aber die Parudiesvögel. Von Prof. Dr. H. Schlegel. „Journal für Ornithologie”. 9 (53), s. 384, 1861. (niem.).

[sha-8] R.B. Sharpe. List of the genera and species of the Paradiseidce and Ptilonorhynchidae known up to the present day:. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 4 (22), s. xv, 1894. (ang.).

[mat-9] G.M. Mathews. Nomenclatural notes. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 45 (298), s. 114, 1925. (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rassmusen (redaktorzy): Crows, mudnesters & birds-of-paradise. IOC World Bird List: Version 13.1. [dostęp 2023-05-18]. (ang.).

[botw-11] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Birds-of-Paradise (Paradisaeidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.paradi7.01. [dostęp 2023-05-18]. (ang.).

[12] The Key to Scientific Names ↓, Manucodia [dostęp 2023-05-18] .

[dau-13] L.-J.-M. Daubenton: Planches enluminées d’histoire naturelle. [Paris]: [1765-1783], s. ryc. 634. (fr.).

[14] The Key to Scientific Names ↓, Chalybaeus [dostęp 2023-05-18] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Eucorax [dostęp 2023-05-19] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Manucorax [dostęp 2023-05-19] .

[eko-17] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paradisaeidae Vigors, 1825 - cudowronki - Birds of paradise (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-18].

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]