Mara (gryzonie)

Mara
	Dolichotis
	Desmarest, 1819
	; Przedstawiciel rodzaju – mara patagońska (D. patagonum)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Cavioidea
Rodzina	kawiowate
Podrodzina	mary
Rodzaj	mara
	Typ nomenklatoryczny
	Cavia patachonica Shaw, 1801 (= Cavia patagonum E.A.W. Zimmermann, 1780)
Synonimy
	Mara d’Orbigny, 1829; Pediolagus Marelli, 1927; Weyenberghia Kraglievich, 1927; Paradolichotis Kraglievich, 1927; Lagospedius Marelli, 1928;
	Mara d’Orbigny, 1829; Pediolagus Marelli, 1927; Weyenberghia Kraglievich, 1927; Paradolichotis Kraglievich, 1927; Lagospedius Marelli, 1928;
Gatunki
	8 gatunków (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	8 gatunków (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mara^[7] (Dolichotis) – rodzaj ssaków z podrodziny mar w obrębie rodziny kawiowatych (Caviidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej (Boliwia, Paragwaj, Chile i Argentyna)^[8]^[9]^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 420–800 mm, długość ogona 19–40 mm, długość tylnej stopy 91–160 mm, długość ucha 58–103 mm; masa ciała 1,8–9 kg^[9]^[11].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1819 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest na łamach Journal de Physique, de Chimie, d’Histoire Naturelle et des Arts^[1]. Na gatunek typowy Desmarest wyznaczył (oznaczenie monotypowe) marę patagońską (D. patagonum).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Dolichotis: gr. δολιχος dolikhos ‘długi’; ους ous, ωτος ōtos ’ucho’^[12].
Mara: nazwa mara oznaczająca w językach araukańskich ‘marę’^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): „La biscacha a bandeau” (= Cavia patachonica G. Shaw, 1801 (= Cavia patagonum Zimmermann, 1780)).
Pediolagus: gr. πεδιον pedion ‘pole, równina’, od πεδον pedon ‘ziemia, grunt’, od πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[14]; λαγoς lagos ‘zając’^[15]. Gatunek typowy (oznaczenie oryginalne): Dolichotis centralis Weyenbergh, 1877 (= Dolichotis salinicola Burmeister, 1876).
Weyenberghia: Hendrik Weyenbergh (1842–1885) holenderski zoolog, działający w Argentynie, założyciel Museo de Zoología w Kordobie^[4]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Dolichotis salinicola Burmeister, 1876.
Paradolichotis: gr. παρα para ‘blisko, obok’^[16]; rodzaj Dolichotis Desmarest, 1819.
Lagospedius: gr. λαγoς lagos ‘zając’^[15]; πεδιον pedion ‘pole, równina’, od πεδον pedon ‘ziemia, grunt’, od πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie oryginalne): Dolichotis centralis Weyenbergh, 1877 (= Dolichotis salinicola Burmeister, 1876).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[17]^[7]:

Dolichotis patagonum (E.A.W. Zimmermann, 1780) – mara patagońska
Dolichotis salinicola Burmeister, 1876 – mara solniskowa

Opisano również gatunki wymarłe na terenie dzisiejszej Argentyny^[18]:

Dolichotis chapalmalensis (Ameghino, 1908)^[19] (pliocen)
Dolichotis improlus (Ameghino, 1891)^[20] (plejstocen)
Dolichotis intermedius Ameghino, 1889^[21] (pliocen)
Dolichotis mayor (H. Gervais & Ameghino, 1880)^[22] (fanerozoik)
Dolichotis minor (H. Gervais & Ameghino, 1880)^[22] (plejstocen)
Dolichotis platycephalus Ameghino, 1889^[23] (plejstocen)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nazwa zastępcza dla Weyenberghia Kraglievich, 1927.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b A.G. Desmarest. Note Sur un Mammifère de l’ordre des Rongeurs, mentionné par quelques auteurs, mais dont l’existence n’est pas encore généralement admise paries naturalistes nomenclateurs. „Journal de Physique, de Chimie, d’Histoire Naturelle et des Arts”. 88, s. 211, 1819. (fr.).
↑ A. d’Orbigny. Histoire naturelle générale. „Bulletin des Sciences Naturelles et de Géologie”. 19, s. 220, 1829. (fr.).
↑ C.A. Marelli. Notas anatómicas que fundamentan el género Pediolagus de roedores hystricomorfos. „Memorias Jardín Zoológico de La Plata”. 3, s. 1, 1927. (hiszp.).
↑ ^a ^b L. Kraglievich. Los géneros vivientes de la subfamilia Caviinae con descripción de Weyenberghia salinicola, nuevo subgénero. „Physis”. 8, s. 578, 1927. (hiszp.).
↑ L. Kraglievich. Nota preliminary sobre nuevos generos y especies de roedores de la fauna argentina. „Physis”. 8, s. 594, 1927. (hiszp.).
↑ C.A. Marelli. Notas anatomicas que fundamentan el género Lagospedius de roedores historicomorfos. „Physis”. 9, s. 103, 1928. (hiszp.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 289. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 554. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b T. Lacher, Jr: Family Caviidae (Cavies, Capybaras and Maras). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 437. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Dolichotis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-30].
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 356. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 242.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 399.
↑ ^a ^b Jaeger 1959 ↓, s. 185.
↑ ^a ^b Jaeger 1959 ↓, s. 139.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 183.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Dolichotis Desmarest, 1819, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-16] (ang.).
↑ F. Ameghino. Las formaciones sedimentarias de la región litoral de Mar del Plata y Chapalmalán. „Anales del Museo Nacional de Buenos Aires”. Serie III. 10, s. 425, 1908. (hiszp.).
↑ F. Ameghino. Caracteres diagnósticos de cincuenta especies nuevas de mamíferos fósiles argentinos. „Revista argentina de historia natural”. 1, s. 146, 1891. (hiszp.).
↑ Ameghino 1889 ↓, s. 222.
↑ ^a ^b H. Gervais & F. Ameghino: Les mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris: F. Savy, 1880, s. 46. (hiszp.).
↑ Ameghino 1889 ↓, s. 223.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Actas de la Academia Nacional de Ciencias de la República Argentina en Córdoba”. 6, s. 1–1027, 1889. (hiszp.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[5] Nazwa zastępcza dla Weyenberghia Kraglievich, 1927.

[Desmarest-1] A.G. Desmarest. Note Sur un Mammifère de l’ordre des Rongeurs, mentionné par quelques auteurs, mais dont l’existence n’est pas encore généralement admise paries naturalistes nomenclateurs. „Journal de Physique, de Chimie, d’Histoire Naturelle et des Arts”. 88, s. 211, 1819. (fr.).

[Orbigny-2] A. d’Orbigny. Histoire naturelle générale. „Bulletin des Sciences Naturelles et de Géologie”. 19, s. 220, 1829. (fr.).

[mar27-3] C.A. Marelli. Notas anatómicas que fundamentan el género Pediolagus de roedores hystricomorfos. „Memorias Jardín Zoológico de La Plata”. 3, s. 1, 1927. (hiszp.).

[kra27a-4] L. Kraglievich. Los géneros vivientes de la subfamilia Caviinae con descripción de Weyenberghia salinicola, nuevo subgénero. „Physis”. 8, s. 578, 1927. (hiszp.).

[kra27b-6] L. Kraglievich. Nota preliminary sobre nuevos generos y especies de roedores de la fauna argentina. „Physis”. 8, s. 594, 1927. (hiszp.).

[mar28-7] C.A. Marelli. Notas anatomicas que fundamentan el género Lagospedius de roedores historicomorfos. „Physis”. 9, s. 103, 1928. (hiszp.).

[Cichocki&inni-8] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 289. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 554. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Lacher-10] T. Lacher, Jr: Family Caviidae (Cavies, Capybaras and Maras). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 437. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Dolichotis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-30].

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 356. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791989_242]-13] Palmer 1904 ↓, s. 242.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792146_399]-14] Palmer 1904 ↓, s. 399.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=225_185]-15] Jaeger 1959 ↓, s. 185.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=179_139]-16] Jaeger 1959 ↓, s. 139.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=223_183]-17] Jaeger 1959 ↓, s. 183.

[mdd-18] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).

[zij-19] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Dolichotis Desmarest, 1819, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-16] (ang.).

[ame08-20] F. Ameghino. Las formaciones sedimentarias de la región litoral de Mar del Plata y Chapalmalán. „Anales del Museo Nacional de Buenos Aires”. Serie III. 10, s. 425, 1908. (hiszp.).

[ame91-21] F. Ameghino. Caracteres diagnósticos de cincuenta especies nuevas de mamíferos fósiles argentinos. „Revista argentina de historia natural”. 1, s. 146, 1891. (hiszp.).

[CITEREFAmeghino1889[https://www.biodiversitylibrary.org/page/51769741_222]-22] Ameghino 1889 ↓, s. 222.

[ger&ame-23] H. Gervais & F. Ameghino: Les mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris: F. Savy, 1880, s. 46. (hiszp.).

[CITEREFAmeghino1889[https://www.biodiversitylibrary.org/page/51769742_223]-24] Ameghino 1889 ↓, s. 223.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]