Marcel Szary
 Graffiti na skłocie Rozbrat poświęcone Marcelowi Szaremu. | |
| Data i miejsce urodzenia |
27 grudnia 1964 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 marca 2010 |
| Miejsce spoczynku | |
Marcel Szary (ur. 27 grudnia 1964 w Śremie[1], zm. 30 marca 2010 w Poznaniu[2]) – polski działacz związkowy, członek OZZ „Inicjatywa Pracownicza”[3], robotnik w Zakładach im. Hipolita Cegielskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W czasach PRL-u należał do NSZZ „Solidarność”, przystąpił do niej jeszcze jako uczeń. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych był koordynatorem w działającej w podziemiu Solidarności w Zakładach im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu[4]. Po 1989 odszedł ze związku ze względu na jego zdaniem ugodowy charakter działalności. W czerwcu 2004 stał się jednym z organizatorów komisji Inicjatywy Pracowniczej w Zakładach im. Hipolita Cegielskiego. Był przedstawicielem załogi w zarządzie Zakładów.
W 2007 i 2008 w zakładach H. Cegielskiego wystąpił spór płacowy pomiędzy załogą a zarządem. Pracownicy zaczęli organizować wiece, w formie tzw. „płyt”. Wiece te są charakterystyczną dla poznańskiego zakładu od strajków w 1956 formą wyrażania niezadowolenia wśród pracowników. Nazwa pochodzi od płyt traserskich (wysokości ok. 1,5 m), na których przemawiano, dyskutowano i wokół których gromadziła się załoga[5]. Marcel Szary był jednym z głównych przemawiających. Przeciwko niemu wszczęto proces karny oskarżając o zorganizowanie w 2008 trzech nielegalnych wieców pracowniczych. W 2009 sąd uznał go winnym i skazał go na karę grzywny. Zdaniem sądu, wiece miały charakter strajku, ponieważ, chociaż nie były długie (15-30 min), wiązały się z odejściem pracowników od maszyn[6].
W 2007 zachorował na białaczkę. Pod koniec lutego 2010 z powrotem znalazł się w szpitalu, gdzie zaangażował się w obronę pielęgniarek. Zmarł 30 marca 2010[7]. Został pochowany na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu[8] (pole 51, kwatera 1).
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- Marcel Szary był jednym z głównych bohaterów projektu teatralnego „Ceglorz” przygotowanego przez Teatr Ósmego Dnia i Inicjatywę Pracowniczą (premiera 25-26 czerwca 2013). Projekt był opisywany jako forma upamiętniania historii ruchu robotniczego w formie historii mówionej[9].
- W Bytomiu 2013 w ramach projektu Metropolis Rafał Jakubowicz przygotował instalację „Płyta”, upamiętniającą Marcela Szarego i zorganizowane przez niego strajki[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marcel Szary nowym członkiem zarządu spółki H. Cegielski-Poznań [online], poznan.wyborcza.pl, 2003 [dostęp 2022-08-15] [zarchiwizowane z adresu] (pol.).
- ↑ Rafał Woś, Płyty Szarego [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 18 marca 2021 [dostęp 2022-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-11] (pol.).
- ↑ Jacek Łuczak, Zmarł Marcel Szary, znany poznański związkowiec [online], poznan.wyborcza.pl [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu] (pol.).
- ↑ Marcin Bosacki: Podziemie w Cegielskim: NSZZ „Solidarność” ZPM H. Cegielski, Poznań od 13 grudnia 1981 do 17 kwietnia 1989. Humaniora, 1996, s. 51,119.
- ↑ Jarosław Urbański, „Płyta” - opowieść o Marcelu Szarym [online], federacja-anarchistyczna.pl, 2 kwietnia 2015 [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02] (pol.).
- ↑ Poznański sąd: Marcel Szary skazany na grzywnę [online], Głos Wielkopolski, 23 czerwca 2009 [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-16] (pol.).
- ↑ Marcel Szary nie żyje [online], www.ozzip.pl, 30 marca 2010 [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-16] (pol.).
- ↑ Rafał Cieśla, Szymon Siewior, MIŁOSTOWO - Ostatnie pożegnanie Marcela Szarego. Zobacz zdjęcia i film [online], Poznań Nasze Miasto, 6 kwietnia 2010 [dostęp 2022-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-16] (pol.).
- ↑ Świadectwo teatru. Projekt „Ceglorz” Teatru Ósmego Dnia, Debata: Konrad Białecki i inni, „Sensus Historiae”, 4 (XVII), 2014, s. 133-157..
- ↑ Bunt robotników buntem artysty, czyli co może sztuka?
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Konieczko, Marcel Szary 1964–2010, „Kurier Związkowy Sierpień '80”, nr 336, 14 kwietnia 2010, s. 6 (wersja elektroniczna, dostęp: 22 kwietnia 2012)