Marek Rytel

Marek Rytel
Data i miejsce urodzenia	12 listopada 1928 ; Toruń
Data i miejsce śmierci	19 września 2004 ; Rzeszów
Miejsce spoczynku	Rzeszów; cmentarz w Wilkowyi
Zawód, zajęcie	mgr filozofii w zakresie fizyki, nauczyciel akademicki
Tytuł naukowy	profesor nauk fizycznych
Alma Mater	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
	Odznaczenia

Marek Rytel (ur. 12 listopada 1928 w Toruniu, zm. 19 września 2004 w Rzeszowie) – polski profesor nauk fizycznych, nauczyciel akademicki

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Toruniu rodzinie inteligenckiej, ojciec był oficerem Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny utrzymywał się z pracy jako fotograf uliczny^[1]. W latach 1947–1952 studiował na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1952 został magistrem filozofii w zakresie fizyki (spektroskopia molekularna), stopień naukowy doktora nauk fizyczno-matematycznych otrzymał w 1962^[2] za dysertację Stałe siłowe fluorowych podstawień etylenu, stopień naukowy doktora habilitowanego w 1972 za monografię Układ Ångströma w widmach izotopowych drobin CO, tytuł profesora nauk fizycznych w 1984^[3].

W latach 1947-1950 pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Toruniu i Bydgoszczy, w 1949-1954 jako asystent na UMK w Toruniu, 1954-1961 – starszy asystent w Wyższej Szkole Rolniczej w Szczecinie, był jednym z organizatorów Katedry Fizyki WSR w Szczecinie^[3].

W latach 1961-1964 pracował jako starszy wykładowca w filii Politechniki Krakowskiej w Rzeszowie, 1964-1999 – docent, profesor nadzwyczajny, profesor zwyczajny w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie^[1].

Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]

Badania naukowe prof. Marka Rytla dotyczyły struktury energetycznej i dynamiki wybranych molekuł dwuatomowych, szczególnie molekuł biorących udział w procesach atmosferycznych i biologicznych, takich jak CO, NO, CH^[1]. Rytel kierował wielokrotnie badaniami koordynowanymi centralnie przez Komitet Spektroskopii PAN i Centrum Astronomiczne PAN. Znacznie poszerzył wiedzę o molekułach: CH, CH + NO CO+, a przede wszystkim o CO, także wiedzę o oscylatorach radialnych; sformułował twierdzenie hiperwirialne i sum Jackiwa dla oscylatorów radialnych. Prowadził wykłady ze spektroskopii molekularnej oraz z fizyki atomowej i molekularnej.

Przez wiele lat był dyrektorem Instytutu Fizyki oraz dziekanem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, członkiem Senatu oraz aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego i centralnych władz tego Związku^[2]. Pełnił wiele zaszczytnych funkcji – m.in. w latach 1991-1996 – był przewodniczącym Senackiej Komisji Budżetu i Finansów WSP w Rzeszowie, w latach 1984-1986 członkiem Komitetu Spektroskopii PAN, zaś w latach 1993-1996 – członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Po przejściu na emeryturę w 1999 pracował nadal w WSP w Rzeszowie oraz w Wyższej Szkole Zawodowej w Jarosławiu.

Profesor Marek Rytel wypromował 6 doktorów (w tym 2 za granicą) oraz ok. 200 magistrów. Był recenzentem 4 prac doktorskich i jednej pracy habilitacyjnej^[1].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d A. Rząsa 2004. Wpomnienie o Profesorze Marku Rytlu. Gazeta Uniwersytecka Pracowników i Studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego 7(30): 5.
↑ ^a ^b Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny (Red. J. Kapuścik). Tom 3 M-R (red. M. Halawa). Ośrodek Przetwarzania Informacji. Warszawa 2000, s. 734-735. ISBN 83-905295-4-8.
↑ ^a ^b 50 lat Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie, StanisławS. Dzienia (red.), Szczecin: Akademia Rolnicza, 2004, s. 132, ISBN 83-7317-065-0, OCLC 838644855 .

[:0-1] A. Rząsa 2004. Wpomnienie o Profesorze Marku Rytlu. Gazeta Uniwersytecka Pracowników i Studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego 7(30): 5.

[:1-2] Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny (Red. J. Kapuścik). Tom 3 M-R (red. M. Halawa). Ośrodek Przetwarzania Informacji. Warszawa 2000, s. 734-735. ISBN 83-905295-4-8.

[:2-3] 50 lat Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie, StanisławS. Dzienia (red.), Szczecin: Akademia Rolnicza, 2004, s. 132, ISBN 83-7317-065-0, OCLC 838644855 .

[1]

[2]

[3]