Masyw Vinsona

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Masyw Vinsona
Vinson Massif
Ilustracja
Masyw Vinsona od północnego zachodu (2009)
Terytorium

 Antarktyda

Położenie

obszar Układu w sprawie Antarktyki

Pasmo

Sentinel Range (Góry Ellswortha)

Wysokość

4892 m n.p.m.

Pierwsze wejście

1966
Wyprawa amerykańska pod kierownictwem Nicholasa Clincha

Położenie na mapie Antarktyki
Mapa konturowa Antarktyki, blisko centrum na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Masyw Vinsona”
Ziemia78°35′S 85°25′W/-78,583333 -85,416667
Zdjęcie NASA Masywu Vinsona

Masyw Vinsona[1] (ang. Vinson Massif[1], także czasem Mount Vinson[2]) – masyw górski w Górach Ellswortha w Antarktydzie Zachodniej – najwyższe wzniesienie kontynentu, zaliczane do Korony Ziemi; ósmy pod względem wybitności szczyt świata.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa upamiętnia amerykańskiego polityka Carla Vinsona (1883–1981), który zasiadał w Izbie Reprezentantów jako przedstawiciel Georgii i przewodniczył najpierw jej komisji ds. morskich a później komisji ds. sił zbrojnych, wspierając amerykańską eksplorację Antarktydy w latach 1935–1961[3].

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Masyw Vinsona leży w północnej części Gór Ellswortha w Antarktydzie Zachodniej w paśmie Sentinel Range[3]. Jest to rozległy masyw górski, ma ok. 21 km długości i 13 km szerokości[2]. Wznosi się na wysokość 4892 m n.p.m.[a], stanowiąc najwyższe wzniesienie kontynentu[3] zaliczany jest do Korony Ziemi[4]. Stanowi ósmy pod względem wybitności szczyt świata[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Masyw Vinsona został po raz pierwszy dostrzeżony podczas amerykańskich lotów zwiadowczych ze stacji Byrd w styczniu 1958 roku[3][b]. Masyw został sfotografowany z powietrza i dokładnie zmapowany w latach 1958–1961[2]. Nazwa Masyw Vinsona została nadana w 2006 roku[2].

Szczyt po raz pierwszy zdobyła w grudniu 1966 roku ekspedycja amerykańska prowadzona przez Nicholasa Clincha (1930–2016)[5].

W latach 1985–1986 rozpoczęto pierwsze komercyjne wyprawy na szczyt[6]. Zarówno relatywnie łatwa trasa wspinaczki, jak i przewidywalna pogoda w regionie sprzyjają udanym wyprawom[6]. W 1985 roku po raz pierwszy z Masywu Vinsona zjechali na nartach Martym Williams i Pat Morrow[6]. Pierwszego zjazdu na snowboardzie dokonał w 1999 roku Stephene Koch[6]. W 1988 roku ze szczytu odbył pierwszy lot na paralotni Vernon Tejas[6].

Pierwszego polskiego wejścia dokonała 16 stycznia 1995 roku Mariola Popińska z Zakopanego[7].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Początkowo wysokość masywu szacowana była na 5085 m n.p.m., zob. Hund 2014 ↓, s. 726.
  2. Hund (2014) podaje natomiast, że masyw został odkryty w grudniu 1957 roku, zob. Hund 2014 ↓, s. 726.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b KSNG 2019 ↓, s. 657.
  2. a b c d e Hund 2014 ↓, s. 726.
  3. a b c d SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
  4. Store norske leksikon ↓.
  5. Mills 2003 ↓, s. 212.
  6. a b c d e Riffenburgh 2007 ↓, s. 9.
  7. Damian Granowski, Masyw Vinsona (4892 m n.p.m.) [online], Drytooling.com.pl, 1 marca 2013 [dostęp 2023-07-10] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]