Mateusz Iżycki
generał brygady pilot | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
od 1916 |
Siły zbrojne |
Wojsko Polskie II RP; Polskie Siły Powietrzne |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Mateusz Iżycki de Notto (ur. 22 lutego 1898 w Odessie, zm. 12 lutego 1952 w Lyonie) – generał brygady pilot Polskich Sił Powietrznych.
Życiorys
W 1916 rozpoczął studia na Akademii Rolniczej w Moskwie, ale w tym samym roku został powołany do armii rosyjskiej. I wojnę światową spędził w 12 Achtyrskim pułku huzarów, następnie w Szkole Kawalerii, wreszcie od stycznia 1918 w 7 pułku ułanów III Korpusu Polskiego w Rosji. W listopadzie 1918 wstąpił do Legii Akademickiej w Warszawie, a w grudniu tego roku do Szwadronu Jazdy Wojewódzkiej Warszawskiej Odsieczy Lwowa. W czasie wojny z Ukraińcami odznaczył się w walkach o Lwów, za co otrzymał Order Virtuti Militari V klasy. Następnie walczył w szeregach 12 pułku Ułanów Podolskich zorganizowanego przez oficerów byłego 7 pułku ułanów III Korpusu Polskiego w Rosji.
W latach 1922-1924 był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Z dniem 1 października 1924, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Biura Ścisłej Rady Wojennej. Następnie przeniesiony został do lotnictwa i wyznaczony na stanowisko dowódcy 12 Eskadry Lotniczej w Warszawie (wrzesień 1925 – sierpień 1927). Później był attaché wojskowym w Turcji, dowódcą 22 Eskadry Liniowej (sierpień 1929 – styczeń 1930), I oficerem sztabu w Dowództwie 2 Grupy Lotniczej, dowódcą 31 Eskadrą Liniowej w Poznaniu-Ławicy (listopad 1931 – listopad 1933), dowódcą I i II Dywizjonu Liniowego w 3 Pułku Lotniczym. 1 stycznia 1938 roku został zastępcą dowódcy 3 Pułku Lotniczego[1].
W kampanii wrześniowej był szefem sztabu Dowództwa Lotnictwa i OPL Armii „Łódź”, a od 11 września dowódcą Lotnictwa i OPL Armii „Warszawa”[1]. Przez Węgry przedostał się do Francji, tam pełnił funkcję szefa Oddziału III Operacyjnego Dowództwa Lotnictwa. Od 17 czerwca 1940 kierował faktycznie ewakuacją lotnictwa polskiego w dniach upadku Francji, w miejsce dowódcy lotnictwa gen. Józefa Zająca. Przez Casablancę ewakuował się w lipcu 1940 do Gibraltaru. W latach 1940 – 1942 dowódca Polskiego Oddziału Transportowego w Afryce, 1942–1943 delegat Polskich Sił Powietrznych na Środkowym Wschodzie. 14 września 1943 został mianowany Inspektorem Polskich Sił Powietrznych, pełnił funkcję do stycznia 1948 (odpowiednia ranga brytyjska RAF: Vice Air Marshal).
Po demobilizacji przyjął obywatelstwo brytyjskie, dodał sobie wówczas drugi człon nazwiska ("de Notto"). Zmarł we Francji, pochowany został na cmentarzu Northwood pod Londynem.
Żonaty z Krystyną Jackowską (1905–1984); jedyna córka, Ewelina (ur. 1930), żona hr. Przemysława Potockiego, wyemigrowała do Kanady.
Awanse
- rotmistrz – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 78 lokatą w korpusie oficerów kawalerii (po przeniesieniu do korpusu oficerów aeronautycznych kapitan z tym samym starszeństwem)
- major – 1934
- podpułkownik – 19 marca 1937
- pułkownik - 1 września 1941
- generał brygady – 1 marca 1944
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (1939)
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)[2]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie (po raz pierwszy w 1921)[3][4]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi
- Kawaler Legii Honorowej (Francja)
- Order Oranje-Nassau II klasy (Holandia)
Przypisy
- ↑ a b Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 70.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3386 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 6)
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2033 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1555)
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 63)
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kawalerowie Orderu Virtuti Militari 1792-1945, tom II, część 2, Koszalin 1993
- Stefan Czmur, Waldemar Wójcik: Generałowie w stalowych mundurach. Warszawa-Poznań: Dom Wydawniczy „Bellona” i Redakcja Czasopism Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, 2003. ISBN 83-11-09587-6.
- Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1989, ISBN 83-206-0760-4, s. 123, 175, 224.
- I. Wojewódzki, "Generał pil. Mateusz Iżycki de Notto w kampanii 1939 r.", [w:] "Kampania Polska '39. Militarne i polityczne aspekty z perspektywy siedemdziesięciolecia", red. J. Kirszak, D. Koreś, Wrocław 2011, s. 373-386.
- Członkowie Legii Akademickiej
- Podpułkownicy lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Polacy odznaczeni Orderem Oranje-Nassau
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie kawalerii II Rzeczypospolitej
- Attaché wojskowi II Rzeczypospolitej
- Generałowie brygady Polskich Sił Zbrojnych
- Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Przedstawiciele dyplomatyczni II Rzeczypospolitej w Turcji
- Uczestnicy kampanii afrykańskiej 1940–1943
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Ludzie urodzeni w Odessie
- Żołnierze korpusów polskich w Rosji 1917–1918
- Urodzeni w 1898
- Zmarli w 1952