Maurycy Jaroszyński

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maurycy Jaroszyński
Ilustracja
Maurycy Jaroszyński w latach 60.
Data i miejsce urodzenia

2 maja 1890
Piaseczna

Data i miejsce śmierci

19 marca 1974
Warszawa

profesor nauk prawnych
Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Doktorat

1914

Habilitacja

1925

Profesura

1929

Uczelnia

Wolna Wszechnica Polska
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal 10-lecia Polski Ludowej
Multimedia w Wikimedia Commons

Maurycy Zdzisław Jaroszyński (ur. 2 maja 1890 w Piasecznej w pow. Sandomierz, zm. 19 marca 1974 w Warszawie) – prawnik polski, specjalista prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN, prezes Związku Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej w 1933 roku[1], prezes Rady Związku Rewizyjnego Samorządu Terytorialnego w 1938 roku[2]. Poseł na Sejm II RP II kadencji z ramienia BBWR zrzekł się mandatu 1 października 1929[3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Wacława, rolnika, i Marii z Hoeschlów. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie (w 1908 otrzymał świadectwo dojrzałości z odznaczeniem w miejscowym C. K. I gimnazjum[4]), w latach 1908–1912 studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. u Romana Longchamps de Bérier. Był członkiem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”[5]. Po studiach pracował w administracji państwowej; w 1914 uzyskał na Uniwersytecie Lwowskim stopień doktora nauk prawnych. W czasie I wojny światowej odbył służbę wojskową w armii austriackiej[5].

W 1918 podjął pracę w administracji publicznej. Pełnił m.in. funkcję przewodniczącego komisji dla usprawnienia administracji publicznej. W latach 20. pełnił stanowisko starosty powiatu mławskiego. W 1925 został docentem, kierował Katedrą Prawa Administracyjnego w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i wykładał tam politykę komunalną[6] (do wybuchu II wojny światowej), a od 1929 także w warszawskiej Wyższej Szkole Handlowej (od 1933 pod nazwą Szkoła Główna Handlowa), gdzie był profesorem nadzwyczajnym. Na początku 1939 został prezesem Państwowego Banku Rolnego[7][8].

W czasie wojny przebywał na emigracji, w latach 1942–1945 wykładał prawo administracyjne i państwowe na Uniwersytecie Polskim w Oksfordzie. W 1946 został profesorem na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie do przejścia na emeryturę (1960) kierował Katedrą Prawa Administracyjnego.

W latach 1947–1958 był członkiem Prezydium Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Współpracował z Międzynarodowym Instytutem Nauk Administracyjnych w Brukseli, gdzie był wiceprzewodniczącym (1947–1949) i przewodniczącym Sekcji Polskiej (1947–1961). Przewodniczył Radzie Naukowej Instytutu Nauk Prawnych PAN (1960–1971). Kontynuował również pracę w administracji rządowej, pełniąc funkcje m.in. dyrektora Biura Organizacji Prezesa Rady Ministrów (1945–1946), dyrektora Biura Organizacji i Spraw Osobowych przy Prezesie Rady Ministrów, zastępcy kierownika Kancelarii Rady Państwa, dyrektora generalnego w Ministerstwie Gospodarki Komunalnej.

W 1958 został powołany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk, w 1964 na członka rzeczywistego akademii[9]. Był zastępcą sekretarza naukowego PAN (1958–1965), członkiem Prezydium PAN (1958–1968), zastępcą przewodniczącego (1956–1960) i przewodniczącym (1960–1962) Komitetu Nauk Prawnych PAN, zastępcą przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej (1965–1971). Jeszcze w okresie międzywojennym pełnił funkcję prezesa Związku Rewizyjnego Samorządu Terytorialnego.

Zainteresowania naukowe Jaroszyńskiego obejmowały prawo administracyjne, postępowanie administracyjne oraz zarządzanie gospodarką narodową. Był jednym z współtwórców kodyfikacji z zakresu postępowania administracyjnego, egzekucji administracyjnej i prawa o ustroju administracji (1928), mającej na celu ujednolicenie systemów porozbiorowych. W pracy Samorząd w gospodarce planowej (1949) omówił zagadnienie organizacji administracji wobec centralnego planowania gospodarczego. Zainicjował badania nad systemem kontroli administracji w Polsce. Brał udział w wielu międzynarodowych konferencjach i zjazdach poświęconych prawu administracyjnemu, m.in. w Międzynarodowym Instytucie Nauk Administracyjnych w Bernie (1947), na uniwersytetach w Madrycie (1956) i Wiesbaden (1959). Współpracował z szeregiem czasopism – miesięcznikiem „Samorząd”, kwartalnikiem „Samorząd Terytorialny”, oraz „Radą Narodową”, „Problemami Rad Narodowych”, „Studiami Prawniczymi”.

Od 13 sierpnia 1935[10] był mężem Marii Władysławy z Grandowskich (1903–1997)[11]. Mieli syna Adama (ur. 1941), adwokata, prof. prawa administracyjnego, zastępcę Dyrektora Instytutu Administracji i Zarządzania UW, członka Rady Legislacyjnej V i VII kadencji [5][12].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 35-2-8)[11].

Niektóre publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Samorząd terytorjalny w Polsce: stan obecny: wnioski do reformy (1923)
  • Samorząd gminy wiejskiej (1925)
  • Rozważania ideologiczne i programowe na temat samorządu (1936)
  • Nowe aspekty zagadnienia kontroli administracji (1950)
  • Gospodarka komunalna w planie sześcioletnim (1951)
  • Prawo szkół wyższych (1955, z Józefem Litwinem i Walerym Taborskim)
  • Węzłowe zagadnienia prawa wodnego w Polsce Ludowej (1955)
  • Polskie prawo administracyjne. Część ogólna (1956, z Marianem Zimmermannem i Wacławem Brzezińskim)
  • Z problematyki teorii organów państwowych (1956)
  • Polskie prawo administracyjne. Część szczegółowa (1957–1958, 4 części, z Jerzym Starościakiem)
  • Z problematyki podwójnego podporządkowania w systemie rad narodowych (1957)
  • Zagadnienia rad narodowych. Studium prawno-polityczne (1961)
  • Prawo pracowników naukowych (1967)

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Leszek Śliwiński, Ogólnopolska reprezentacja powiatowych związków komunalnych w II Rzeczypospolitej, Częstochowa 2013, s. 253.
  2. ↑ Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1938, Warszawa 1938, s. 283.
  3. ↑ informacja biograficzne na stronie Sejmu RP
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Tarnowie za rok szkolny 1907/08. Tarnów, 1908, s. 108, 116.
  5. ↑ a b c Materiały Maurycego Jaroszyńskiego (1890–1974) archiwum.pan.pl [dostęp 2024-02-18].
  6. ↑ Wolna Wszechnica Polska. W: Szkoły wyższe Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1930, s. 312.
  7. ↑ Nowy prezes Państwowego Banku Rolnego. „Wschód”. Nr 112, s. 4, 8 stycznia 1939. 
  8. ↑ Mirosław Kłusek. PROBLEM LEGALNOŚCI DZIAŁAŃ PAŃSTWOWEGO BANKU ROLNEGO GENERALNEJ GUBERNI NA PRZYKŁADZIE TRANSAKCJI SPRZEDAŻY OBSZARU LEŚNEGO LASKI-BORKÓW Z DÓBR WILANOWSKICH W 1940 R.. „Krakowskie Studia Małopolskie”, s. 120, 16/2011. 
  9. ↑ JAROSZYŃSKI, Maurycy [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-02] (pol.).
  10. ↑ Maurycy Zdzisław Jaroszyński M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-02-18].
  11. ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
  12. ↑ Adam Jaroszyński — Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie [online], sakig.pl [dostęp 2024-03-12].
  13. ↑ M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 706 „za owocną pracę nad ulepszeniem administracji państwowej i samorządowej”.
  14. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.
  15. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy państwowej”.
  16. ↑ M.P. z 1949 r. nr 62, poz. 833 „za zasługi w pracy zawodowej i społecznej”.
  17. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 294. [dostęp 2020-08-08].
  • Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J, Wrocław 1983.
Prezesi Ekstraklasy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maurycy_Jaroszyński&oldid=73161233”