Meczet Muhammada w Baku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Meczet Muhammada w Baku
nr rej. 2.1
Ilustracja
Państwo

 Azerbejdżan

Miejscowość

Baku

Wyznanie

islam

Rodzaj

meczet

Historia
Data budowy

1078/1079

Położenie na mapie Baku
Mapa konturowa Baku, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Meczet Muhammada w Baku”
Położenie na mapie Azerbejdżanu
Mapa konturowa Azerbejdżanu, po prawej znajduje się punkt z opisem „Meczet Muhammada w Baku”
40,365406°N 49,834698°E/40,365406 49,834698
Strona internetowa

Meczet Muhammada w Baku[1] (azer. Məhəmməd məscidi) – meczet na Starym Mieście w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Jest najstarszym dokładnie datowanym zabytkiem architektonicznym w mieście[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Według ustnej tradycji, meczet został zbudowany na miejscu dawnej świątyni ognia[3]. Dzięki napisowi po północnej stronie meczetu wiadomo jednak, iż meczet zbudował Muhammad, syn Abu Bakra w 471 roku hidżry, czyli na przełomie 1078 i 1079 roku. Dzięki imieniu twórcy powstała nazwa meczetu. Jednak meczet posiada także drugą, ludową nazwę i brzmi ona Sınıqqala, co oznacza „Złamana Wieża”. Nazwę tę wiąże się z uszkodzeniem, które poniósł meczet podczas ataku wojsk rosyjskich na Baku w lipcu 1723 roku[2]. Wówczas składająca się z 15 statków flota rosyjska dowodzona przez admirała Matiuszkina zbliżyła się do miasta i zażądała jego poddania. Gdy mieszkańcy odmówili, rosyjskie okręty wojenne zaczęły bombardować miasto. Jeden z pocisków uderzył w minaret meczetu, doprowadzając do jego uszkodzenia. W tym czasie zaczął wiać gwałtowny wiatr, który uniemożliwił dalszy ostrzał i jednocześnie odciągnął rosyjskie okręty z dala od miasta w kierunku morza. Mieszkańcy miasta zinterpretowali to wydarzenie jako boską interwencję. Od tego czasu, aż do połowy XIX wieku, minaret meczetu nie został odbudowany i był symbolem wytrwałości i odwagi obrońców miasta[4].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Minaret ma nie tylko znaczenie historyczne, ale także architektoniczne – jest głównym elementem, który rzuca się w oczy. Różni się od późniejszych minaretów surowym monumentalizmem i skromnością. Wieżę wieńczy tradycyjnie gzyms podpierający szerefe – balkonik, z którego muezzin wyśpiewuje azan. Kamienna barierka balkonu ozdobiona jest ornamentem z wielokątów i sześcioramiennych gwiazd – wzór popularny w sztuce dekoracyjnej Azerbejdżanu. U podstawy gzymsu wykuto w murze arabskie cytaty z Koranu zapisane pismem kufickim[2].

Sam budynek meczetu ma dosyć prostą konstrukcję i niewielkie rozmiary. Sala modlitewna jest połączona z małym przedsionkiem w północnej części meczetu z bogato zdobionym mihrabem[3]. Sala ma sufit wykończony drewnem i ozdobiona jest znajdującymi się po wschodniej i zachodniej ścianie wąskimi oknami, otoczonymi kamiennymi kratkami szebeke[3]. Ornamenty wokół łuku były skonstruowane z palonej cegły, której użycie nie jest bardzo typowe dla architektury Baku i Półwyspu Apszerońskiego[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Polski egzonim uchwalony na XCIX posiedzeniu KSNG.
  2. a b c Baku. W: Azerbejdżan. Wyd. 1. Pruszków: Rewasz, 2014, s. 121. ISBN 978-83-62460-38-0.
  3. a b c Мечеть Мухаммеда, или Сыныггала в Ичери Шехер (Баку). www.ourbaku.com. [dostęp 2015-04-02]. (ros.).
  4. MUHAMMAD (SINIGGALA) MOSQUE. azerbaijan24.com. [dostęp 2015-04-02]. (ang.).
  5. The Muhammad Siniqqala Mosque – architectural time capsule. www.visions.az. [dostęp 2015-04-02]. (ang.).