Medal za Ofiarność i Odwagę

Medal za Ofiarność i Odwagę
	; Awers
	; Rewers
	; Baretka
Ustanowiono	17 lutego 1960
Wielkość	Ø 35 mm
Powyżej	Krzyż Świętego Floriana; (PRL) Medal Rodła
Poniżej	Medal za Długoletnią Służbę; (PRL) Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
Projektant	Józef Gosławski
Powiązane	Medal za Ratowanie Ginących
	Multimedia w Wikimedia Commons

Medal za Ofiarność i Odwagę – polskie cywilne odznaczenie państwowe ustanowione ustawą z dnia 17 lutego 1960 roku o orderach i odznaczeniach^[1]. Nadawane w latach 1960–89 przez Radę Państwa, a od 1990 przez Prezydenta RP osobom, które niosły pomoc innym ludziom, narażając przy tym swoje życie. Medal zaprojektowany został w 1960 przez Józefa Gosławskiego^[2].

Ustanowienie i zasady nadawania[edytuj | edytuj kod]

Medal ustanowiony został na mocy ustawy z 17 lutego 1960 roku. Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 mógł „być nadany osobie, która z narażeniem życia niosła ratunek tonącym, ofiarom katastrof żywiołowych, pożarów, wybuchów lub innych nieszczęśliwych wypadków albo w takich okolicznościach ratowała zagrożone mienie”. Ust. 2 tego samego artykułu dotyczył możliwości nadania tego odznaczenia wielokrotnie tej samej osobie. Organem, który decydował o przyznaniu medalu była Rada Państwa^[1]. Pierwszą osobą uhonorowaną medalem był kapral milicji Józef Dzida, który uratował dwuletnie dziecko spod kół pociągu 17 maja 1960 roku na stacji w Tawęcinie^[3] .

W związku z nowelizacją konstytucji od 8 kwietnia 1989 kompetencje Rady Państwa, także w zakresie nadawania odznaczeń przypisane zostały Prezydentowi PRL^[4], zaś od 1 stycznia 1990 Prezydentowi RP (nowela grudniowa)^[5].

Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach uwzględniła medal w obecnym polskim systemie odznaczeń państwowych, określając w art. 18 ust. 1, że stanowi on „nagrodę dla osób, które z narażeniem życia lub zdrowia ratowały zagrożone życie ludzkie lub mienie”. Utrzymana została możliwość wielokrotnego odznaczenia dla tej samej osoby (art. 18 ust. 2 ustawy). Podobnie jak inne polskie ordery i odznaczenia, medal może być nadawany obywatelom innych państw (art. 4 ust. 2 ustawy), jak również może być nadany pośmiertnie (art. 7 ustawy)^[6]^[7].

Od 10 października 2007 roku, po wejściu w życie Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń nazwa medalu zapisywana jest jako „Medal za Ofiarność i Odwagę”, a nie jak wcześniej „Medal Za Ofiarność i Odwagę”. W rozporządzeniu określono także, że Medal za Ofiarność i Odwagę, wedle precedencji polskich odznaczeń, nosi się po Wojskowym, Morskim i Lotniczym Krzyżu Zasługi^[8].

Od lipca 2022 Medal za Ofiarność i Odwagę nosi się po Krzyżu Świętego Floriana^[9].

Opis odznaki[edytuj | edytuj kod]

Odznaka zaprojektowana została w roku 1960 przez polskiego rzeźbiarza i medaliera Józefa Gosławskiego^[2]. Jej wygląd opisany jest w Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń. Zgodnie z jego treścią odznaką medalu „jest okrągły, srebrzony, oksydowany medal o średnicy 35 mm”. Na awersie wytłoczono trójkąt o ściętych wierzchołkach, w który wpisana jest płaskorzeźba kobiety i mężczyzny. Na rewersie medalu, także w wytłoczonym trójkącie o ściętych wierzchołkach, znajdują się trzy liście dębu, a pod nimi napis:

ZA OFIARNOŚĆ I ODWAGĘ W OBRONIE ŻYCIA I MIENIA

Rozporządzenie reguluje także wygląd wstążki – ma ona kolor zielony i szerokość 35 mm, a po jej bokach znajdują się czerwone paski o szerokości 4 mm.

Do 1992 r. odznaczani medalem po raz kolejny, otrzymywali kolejny egzemplarz odznaczenia (funkcjonariusze służb mundurowych nosili kolejną baretkę). Obecnie przy kolejnym nadaniu odznaczenia do wstążki dokłada się okucie „w kształcie srebrzonej, gładkiej, matowej listewki szerokości 5 mm z polerowanymi krawędziami”; podobnie do baretki medalu dopina się pionowe srebrzone okucie^[11].

Baretki Medalu za Ofiarność i Odwagę
nadanego pierwszy raz	nadanego dwukrotnie	nadanego trzykrotnie	nadanego czterokrotnie

Informacje dodatkowe[edytuj | edytuj kod]

Medal za Ofiarność i Odwagę pojawił się m.in. w serii komiksów o Kapitanie Żbiku. Wydaniu towarzyszył jednostronicowy komiks prezentujący historię z daną osobą odznaczoną tym medalem^[12]. W 2008 Komenda Wojewódzka Policji w Bydgoszczy rozpoczęła kampanię mającą zachęcić do rekrutacji, w której nawiązano m.in. do cyklu Za ofiarność i odwagę^[13]. Najmłodszą odznaczoną osobą jest sześcioletni Brajan Chlebowski^[14].

Statystyka nadanych odznaczeń[edytuj | edytuj kod]

Łącznie, do 1992 r., tj. do końca obowiązywania ustawy z okresu PRL, przyznano 3875 Medali za Ofiarność i Odwagę. W latach 1992–2009 tym odznaczeniem zostało udekorowanych 2349 osób^[15].

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
Styczeń	2	0	2	7	0	5	0	0	0	0	0	0	9	0	0	0	8	0
Luty	55	1	0	7	12	4	0	17	23	4	0	0	3	19	4	7	0	2
Marzec	14	2	7	0	2	4	11	0	6	8	27	14	0	0	0	12	9	0
Kwiecień	2	21	2	2	3	13	34	4	0	4	19	0	13	0	17	6	1	5
Maj	7	4	0	49	0	4	2	0	0	0	0	21	0	27	0	1	0	6
Czerwiec	1	1	8	1	90	3	0	9	0	5	5	5	43	0	9	6	6	0
Lipiec	17	7	12	0	149	2	3	3	10	0	0	0	0	1	8	0	0	2
Sierpień	21	12	17	0	1	16	40	0	13	6	0	20	7	14	0	6	3	11
Wrzesień	1	3	7	9	220	6	0	8	2	0	15	7	7	0	0	1	10	2
Październik	4	19	24	9	22	16	10	0	0	6	0	0	0	11	7	9	8	65
Listopad	10	35	0	13	4	3	6	5	5	0	0	0	0	8	0	0	0	0
Grudzień	0	6	0	25	19	4	0	0	7	27	0	0	0	0	0	0	0	2
Łącznie w roku	134	111	79	122	522	80	106	46	54	60	66	67	82	80	45	48	45	95

Dane obejmują wyłącznie okres od stycznia 2006 roku ze względu na brak informacji na oficjalnej stronie Prezydenta RP o wcześniejszych nadaniach. Źródło: prezydent.pl^[16]^[17]

Odznaczeni[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też kategorię: Odznaczeni Medalem za Ofiarność i Odwagę.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Medal za Uratowanie Ginących – polskie odznaczenie cywilne okresu Królestwa Kongresowego
Medal za Ratowanie Ginących – polskie odznaczenie cywilne okresu międzywojennego
Medal za Ratowanie Tonących – sowieckie i rosyjskie odznaczenie cywilne
Medal za Uratowanie Życia – amerykańskie odznaczenie wojskowe
Medal Żołnierza – amerykańskie odznaczenie wojskowe
Medal za Odwagę – austro-węgierskie odznaczenie wojskowe
Medal za Odwagę – sowieckie odznaczenie wojskowe
Krzyż Ratowania Ginących – litewskie odznaczenie państwowe

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Ustawa z dnia 17 lutego 1960 r. o orderach i odznaczeniach, Kancelaria Sejmu RP, 17 lutego 1960 [dostęp 2010-10-07] .
↑ ^a ^b Józef Gosławski 1908-1963. Wystawa prac. Warszawa: Związek Polskich Artystów Plastyków. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1973.
↑ Józef Dzida - bohater ze szkolnej czytanki [online], archiwumlebork.pl [dostęp 2022-01-03] .
↑ Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Kancelaria Sejmu RP, 7 kwietnia 1989 [dostęp 2010-10-07] .
↑ Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Kancelaria Sejmu RP, 29 grudnia 1989 [dostęp 2010-10-07] .
↑ Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach [online], Kancelaria Sejmu RP, 16 października 1992 [dostęp 2010-10-07] .
↑ Bronił pasażera, dostał medal. tvnwarszawa.pl, 2010-05-07. [dostęp 2010-10-18]. (pol.).
↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń [online], Kancelaria Sejmu RP, 31 lipca 2007 [dostęp 2007-10-07] .
↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1376
↑ Nota biograficzna Ryszarda Kurowskiego w kielakowie.pl/mediawiki [1]
↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń [online], Kancelaria Sejmu RP, 10 listopada 1992 [dostęp 2007-10-07] .
↑ Wywiad z ppłk. mgr Władysławem Krupką, autorem scenariuszy i postaci kapitana Jana Żbika oraz komisarza policji Michała, Macieja Żbika [online], KWP Bydgoszcz [dostęp 2010-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-05] .
↑ Karol Dolecki: Kapitan Żbik promuje rekrutację do policji. gazeta.pl, 2008-04-28. [dostęp 2010-10-07].
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lutego 2005 r. o nadaniu odznaczenia. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 2021-04-06].
↑ Juliusz Ćwieluch: Medalomania. Raport: Medale i ordery. Kto daje, komu i za co. polityka.pl, 20 listopada 2010. [dostęp 2014-04-15].
↑ Archiwalne statystyki. Statystyki odznaczeń. prezydent.pl. [dostęp 2011-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 grudnia 2013)].
↑ Statystyki odznaczeń. prezydent.pl. [dostęp 2011-08-11].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wanda Bigoszewska: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wyd. Interpress, 1989. ISBN 83-223-2287-9.
Medal za Ofiarność i Odwagę. prezydent.pl. [dostęp 2012-06-10].
Ustawa z dnia 17 lutego 1960 r. o orderach i odznaczeniach, Kancelaria Sejmu RP, 17 lutego 1960 [dostęp 2010-10-07] .
Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach [online], Kancelaria Sejmu RP, 16 października 1992 [dostęp 2010-10-07] .
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń [online], Kancelaria Sejmu RP, 10 listopada 1992 [dostęp 2007-10-07] .
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń [online], Kancelaria Sejmu RP, 31 lipca 2007 [dostęp 2007-10-07] .

[Ustawa1960-1] Ustawa z dnia 17 lutego 1960 r. o orderach i odznaczeniach, Kancelaria Sejmu RP, 17 lutego 1960 [dostęp 2010-10-07] .

[JG-2] Józef Gosławski 1908-1963. Wystawa prac. Warszawa: Związek Polskich Artystów Plastyków. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1973.

[3] Józef Dzida - bohater ze szkolnej czytanki [online], archiwumlebork.pl [dostęp 2022-01-03] .

[4] Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Kancelaria Sejmu RP, 7 kwietnia 1989 [dostęp 2010-10-07] .

[5] Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Kancelaria Sejmu RP, 29 grudnia 1989 [dostęp 2010-10-07] .

[Ustawa1992-6] Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach [online], Kancelaria Sejmu RP, 16 października 1992 [dostęp 2010-10-07] .

[7] Bronił pasażera, dostał medal. tvnwarszawa.pl, 2010-05-07. [dostęp 2010-10-18]. (pol.).

[Rozp2007-8] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń [online], Kancelaria Sejmu RP, 31 lipca 2007 [dostęp 2007-10-07] .

[9] Dz.U. z 2022 r. poz. 1376

[10] Nota biograficzna Ryszarda Kurowskiego w kielakowie.pl/mediawiki [1]

[Rozp1992-11] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń [online], Kancelaria Sejmu RP, 10 listopada 1992 [dostęp 2007-10-07] .

[12] Wywiad z ppłk. mgr Władysławem Krupką, autorem scenariuszy i postaci kapitana Jana Żbika oraz komisarza policji Michała, Macieja Żbika [online], KWP Bydgoszcz [dostęp 2010-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-05] .

[13] Karol Dolecki: Kapitan Żbik promuje rekrutację do policji. gazeta.pl, 2008-04-28. [dostęp 2010-10-07].

[14] Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lutego 2005 r. o nadaniu odznaczenia. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 2021-04-06].

[15] Juliusz Ćwieluch: Medalomania. Raport: Medale i ordery. Kto daje, komu i za co. polityka.pl, 20 listopada 2010. [dostęp 2014-04-15].

[16] Archiwalne statystyki. Statystyki odznaczeń. prezydent.pl. [dostęp 2011-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 grudnia 2013)].

[17] Statystyki odznaczeń. prezydent.pl. [dostęp 2011-08-11].

[wojna-18] Ordery i odznaczenia nadawane w czasie wojny i do pięciu lat po niej, obecnie wstrzymane

[19] Odznaczenia nadawane do 16 października 1992, obecnie nadawanie zakończono

[do1999-20] Odznaczenia nadawane do 8 maja 1999, obecnie nadawanie zakończono

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[A]

[B]

[C]

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe

II RP na obczyźnie^[B]	Krzyż Kampanii Wrześniowej Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino Medal Lotniczy Medal Morski Medal Morski Polskiej Marynarki Handlowej Medal Wojska
Organizacje PPP^[C]	Krzyż Armii Krajowej Krzyż Batalionów Chłopskich Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego
RP-PRL 1944–1989^[C]	Krzyż Bitwy pod Lenino Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Krzyż Oświęcimski Krzyż Partyzancki Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal za Warszawę 1939–1945 Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Śląski Krzyż Powstańczy Warszawski Krzyż Powstańczy Wielkopolski Krzyż Powstańczy

PRM	Odznaka Honorowa „Za zasługi w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa poza granicami RP” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Legislacji Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Wynalazczości” Odznaka honorowa „Zasłużony dla repatriacji” Odznaka honorowa za Zasługi dla Komunikacji Elektronicznej Odznaka Honorowa za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą Odznaka Honorowa za Zasługi dla Służby Cywilnej
MAP	Odznaka honorowa „Zasłużony dla Górnictwa RP” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Łączności”
MEiN	Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas”
MF	Odznaka „Zasłużony dla Krajowej Administracji Skarbowej” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Finansów Publicznych RP”
MI	Odznaka honorowa „Zasłużony dla drogownictwa” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kolejnictwa” Odznaka honorowa „Zasłużony dla transportu RP” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”
MKiŚ	Odznaka Honorowa za Zasługi dla Energetyki Odznaka honorowa „Zasłużony dla Leśnictwa” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Klimatu Odznaka honorowa „Zasłużony dla polskiej geologii” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Przemysłu Naftowego i Gazowniczego”
MKiDN	Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
MON	Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal Wojska Polskiego Wojskowa odznaka „Za Rany i Kontuzje”
MRiPS	Odznaka Honorowa Primus in Agendo Odznaka Honorowa Meritis pro Familia
MRiRW	Odznaka honorowa „Zasłużony dla Rolnictwa”
MRiT	Odznaka honorowa „Za zasługi dla budownictwa” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Geodezji i Kartografii” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Rozwoju Gospodarki RP
MSiT	Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Turystyki” Odznaka „Za Zasługi dla Sportu”
MSWiA	Medal za Zasługi dla Straży Granicznej Medal za Zasługi dla Policji Medal imienia podkomisarza Policji Andrzeja Struja Odznaka „Zasłużony Policjant” Odznaka „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej” Odznaka Honorowa „Za zasługi w działaniach poza granicami RP” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego Odznaka okolicznościowa Medal Stulecia Utworzenia Policji Państwowej Odznaka okolicznościowa Medal 20-lecia Utworzenia Centralnego Biura Śledczego Odznaka okolicznościowa Medal Trzydziestolecia Powołania Straży Granicznej Odznaka Świętego Floriana „Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej”
MSZ	Odznaka Honorowa „Bene Merito”
MS	Odznaka „Za zasługi dla więziennictwa” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości
MZ	Odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” Odznaka honorowa „Za zasługi dla ochrony zdrowia” Odznaka „Dawca Przeszczepu”
inne organy i urzędy	Medal Honorowy za zasługi dla Żandarmerii Wojskowej Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” Medal „Reipublicae Memoriae Meritum” Medal „Pro Bono Poloniae” Medal „Pro Patria” Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” Krzyż Więźnia Politycznego Odznaka Honorowa „Za Rozminowanie Kraju” Odznaka Honorowa Służby Ochrony Państwa Odznaka Honorowa imienia gen. Stefana Roweckiego „Grota” Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Pracy Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka Odznaka Honorowa Zasłużonego dla Bezpieczeństwa w Górnictwie Odznaka honorowa „Za Zasługi dla bankowości RP” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” Odznaka honorowa „Za zasługi dla statystyki RP” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Systemu Badań i Certyfikacji” Odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” Odznaka „Semper paratus”
wycofane	Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe Odznaka „Mistrz Sportu” Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu” Medal „Pro Memoria” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka „Zasłużony dla Służby Celnej” Odznaka „Za zasługi dla transportu” Odznaka „Za zasługi w pracy penitencjarnej” Odznaka Honorowa Biura Ochrony Rządu Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” Odznaka honorowa „Wzorowy Kierowca” Odznaka „Wzorowego Sprzedawcy” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Energetyki” Odznaka honorowa „Zasłużony dla górnictwa” Odznaka honorowa „Zasłużony dla bankowości” Odznaka „Za zasługi dla celnictwa” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Skarbowości RP Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej” Odznaka „Za zasługi w zwalczaniu powodzi” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”

Ordery	Order Budowniczych Polski Ludowej Order Odrodzenia Polski Order Virtuti Militari Order Krzyża Grunwaldu Order Sztandaru Pracy Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Odznaczenia państwowe	Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych Medal Zasłużonym na Polu Chwały Krzyż Partyzancki Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Krzyż Bitwy pod Lenino Krzyż Oświęcimski Medal „Za waszą wolność i naszą” Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej” Śląski Krzyż Powstańczy Wielkopolski Krzyż Powstańczy Warszawski Krzyż Powstańczy Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal za Warszawę Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Medal Rodła Medal za Ofiarność i Odwagę Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie Medal „Za udział w walkach o Berlin” Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Odznaki tytułów honorowych	„Lotnik Kosmonauta PRL” „Zasłużony dla Kultury Narodowej” „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości PRL” „Zasłużony dla Zdrowia Narodu” „Zasłużony Drukarz PRL” „Zasłużony Energetyk PRL” „Zasłużony Górnik PRL” „Zasłużony Hutnik PRL” „Zasłużony Kolejarz PRL” „Zasłużony Lekarz PRL” „Zasłużony Nauczyciel PRL” „Zasłużony Pilot Wojskowy PRL” „Zasłużony Portowiec PRL” „Zasłużony Rolnik PRL” „Zasłużony Stoczniowiec PRL”
Medale i odznaki resortowe	Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Medal „Za udział w walkach o Berlin” Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Odznaka Grunwaldzka Odznaka Braterstwa Broni Odznaka honorowa dla korespondentów Głównego Urzędu Statystycznego Odznaka honorowa „Odznaka Mistrza” Odznaka honorowa „Wzorowy Kierowca” Odznaka honorowa „Za 1.000 000 km lotu” Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” Odznaka honorowa „Za zasługi dla gospodarki przestrzennej” Odznaka honorowa „Za zasługi dla ochrony pracy” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej” Odznaka honorowa „Za zasługi dla ochrony zdrowia” Odznaka honorowa „Za zasługi dla oświaty” Odznaka honorowa „Za zasługi dla statystyki PRL” Odznaka honorowa „Zasłużonemu Działaczowi ORMO” Odznaka honorowa „Zasłużony dla bankowości PRL” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych” Odznaka honorowa „Zasłużony dla gospodarki przestrzennej i komunalnej” Odznaka honorowa „Zasłużony dla górnictwa PRL” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Informacji Naukowo-Technicznej” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Państwowy” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Rady Narodowej” Odznaka Przysposobienia Sanitarnego Odznaka Wzorowego Funkcjonariusza Służby Więziennej Odznaka „10 lat w Służbie Narodu” Odznaka „20 lat w Służbie Narodu” Odznaka „400 lat Poczty Polskiej” Odznaka „Budowniczy Huty im. Lenina” Odznaka „Budowniczy Huty Katowice” Odznaka „Budowniczy Nowej Huty” Odznaka „Budowniczy Pałacu Kultury i Nauki im. J. Stalina” Odznaka „Mistrz Sportu” Odznaka „Na Straży Pokoju” Odznaka „Przodownik Pracy” Odznaka „Przodownik Pracy Socjalistycznej” Odznaka „Przodujący Drogowiec” Odznaka „Przodujący Kolejarz” Odznaka „Racjonalizator Produkcji” Odznaka „Sprawny do Pracy i Obrony” Odznaka „W Służbie Narodu” Odznaka „W Służbie Penitencjarnej” Odznaka „Wzorowego Sprzedawcy” Odznaka „Wzorowy Hodowca” Odznaka „Wzorowy Księgarz” Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” Odznaka „Za wzorową pracę w służbie weterynaryjnej” Odznaka „Za zasługi dla celnictwa PRL” Odznaka „Za zasługi dla finansów PRL” Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej” Odznaka „Za Zasługi dla Ochrony Przeciwpożarowej” Odznaka „Za zasługi dla przemysłu chemicznego” Odznaka „Za zasługi dla rozwoju przemysłu maszynowego” Odznaka „Za zasługi dla transportu PRL” Odznaka „Za zasługi w dziedzinie geodezji i kartografii” Odznaka „Za zasługi w obronie granic PRL” Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego” Odznaka „Za zasługi w zwalczaniu powodzi” Odznaka „Zasłużony dla Energetyki” Odznaka „Zasłużony dla Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego” Odznaka „Zasłużony dla polskiej geologii” Odznaka „Zasłużony dla ubezpieczeń społecznych” Odznaka „Zasłużony dla Wynalazczości i Racjonalizacji” Odznaka „Zasłużony drukarz” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki” Odznaka „Zasłużony Funkcjonariusz Pożarnictwa” Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu” Odznaka „Zasłużony Opiekun Społeczny” Odznaka „Zasłużony Pracownik Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska” Odznaka „Zasłużony Pracownik Handlu” Odznaka „Zasłużony Pracownik Handlu i Usług” Odznaka „Zasłużony Pracownik Handlu Zagranicznego” Odznaka „Zasłużony Pracownik Łączności” Odznaka „Zasłużony Pracownik Przemysłu Lekkiego” Odznaka „Zasłużony Pracownik Przemysłu Spożywczego i Skupu” Odznaka „Zasłużony Pracownik Rolnictwa” Odznaka „Zasłużony Przodownik Pracy” Odznaka „Zasłużony Przodownik Pracy Socjalistycznej” Odznaka „Zasłużony Racjonalizator Produkcji” Odznaka „Zasłużony Trener”