Medykalizacja

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
"Uwaga z lekami" - Jeden z symboli medykalizacji

Medykalizacja – termin socjologiczny używany do opisania „procesu, w wyniku którego pewne rejony życia społecznego stają się domeną medyczną, i są kolonizowane przez przedstawicieli służby zdrowia”[1]. Pojęcie zwykle używane jest krytycznie wobec zbyt wielkiego wpływu medycyny na kształtowanie obrazu m.in. normalności i patologii, chociaż (jak w przypadku kary śmierci, zob. niżej) nie jest to jedyna możliwa interpretacja tego terminu.

Problemem medykalizacji zajął się po raz pierwszy Michel Foucault w swojej książce Narodziny kliniki (1963), gdzie proponuje teorie powstania „spojrzenia medycznego” na zjawiska do tej pory uznawane za przejaw tolerowanej inności. Interesuje to go przede wszystkim w kontekście chorób psychicznych. Osobą, której przypisuje stworzenie tego spojrzenia jest francuski lekarz psychiatra Philippe Pinel z przełomu XVIII i XIX wieku. Główną odpowiedzią na krytyki zarzucające psychiatrii jej medykalizację był ruch antypsychiatryczny, funkcjonujący od lat 60. XX w.

Opisano kilka typów medykalizacji, m.in.

  • medykalizacja porodu – z perspektywy feministycznej, „medykalizacja i kontrola narodzin są połączone w sposób nierozerwalny z patriarchatem”[2];
  • medykalizacja dzieciństwa – wprowadzenie i popularyzacja medycznego rozumienia zachowań dziecka pod nazwą ADHD; model ten jest, zdaniem jego krytyków, niezadowalający z punktu widzenia taksonomicznego i terapeutycznego[3][4];
  • medykalizacja życia osób starszych, gdzie „we współczesnym świecie, konstruujemy wiek podeszły jako problem medyczny, który nauka pewnego dnia zdoła rozwiązać”[5];
  • medykalizacja kary śmierci – „proces, w którym techniki medyczne używane są w wykonywaniu kary śmierci”[6]. J. Gaie twierdzi jednak, że proces ten jest integralną częścią etyki medycznej.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Mark Walsh: Introduction to sociology for health carers. Nelson Thornes, 2004, s. 42. (ang.).
  2. Alyson Henley-Einion. W: The Social Context of Birth. Caroline Squire (red.). Radcliffe Publishing, 2009, s. 175. (ang.).
  3. S. Timimi, E. Taylor. ADHD is best understood as a cultural construct. „The British Journal of Psychiatry”. 184, s. 8–9, 2004. (ang.). 
  4. Sami Timimi: Pathological child psychiatry and the medicalization of childhood. Psychology Press, 2002. (ang.).
  5. John A. Vincent: Old age. Routledge, 2003, s. 132. (ang.).
  6. Joseph B.R. Gaie: The ethics of medical involvement in capital punishment: a philosophical discussion. ‪Springer, 200‬4, s. 1. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]