Metoda Wardera

Metoda Wardera – metoda alkacymetryczna stosowana w analizie węglanu sodowego obok wodorotlenku sodu. Została opisana przez R.B. Wardera w roku 1881.

Zasada oznaczania

Roztwór składający się z Na₂CO₃ i NaOH miareczkuje się bezpośrednio mianowanym roztworem kwasu solnego, początkowo wobec fenoloftaleiny a następnie oranżu metylowego. Podczas stopniowego dodawania kwasu dochodzi do zobojętnienia jonów wodorotlenowych pochodzących z pierwszego stopnia hydrolizy węglanu oraz dysocjacji NaOH. W chwili zobojętnienia całości wodorotlenku i połowy węglanu sodu następuje zniknięcie różowej barwy fenoloftaleiny. Następnie do roztworu wprowadza się oranż metylowy i dodaje kwas aż mieszanina zmieni barwę z żółtej na cebulkową. Podczas analizy zużywa się a + 2b mililitrów titranta gdzie:

a + b = ilość titranta użytego na cały wodorotlenek i połowę ilości węglanu (miareczkowanie wobec fenoloftaleiny),

2b = ilość titranta użytego na cały węglan (miareczkowanie wobec oranżu metylowego).

Reakcje zachodzące podczas analizy

Wobec fenoloftaleiny:

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Na₂CO₃ + HCl → NaCl + NaHCO₃

Wobec oranżu metylowego:

NaHCO₃ + HCl → NaCl + H₂O + CO₂

Uwagi

• Badany roztwór należy miareczkować jak najszybciej po przygotowaniu, ponieważ pochłania dwutlenek węgla z powietrza, co fałszuje wynik analizy.
• Roztwór należy ciągle mieszać z uwagi na możliwe powstanie miejscowego nadmiaru titranta, a tym samym zobojętnienie całości Na₂CO₃ bez przejścia w wodorowęglan. Mieszanie musi być jednak na tyle ostrożne aby nie intensyfikować pochłaniania CO₂ z powietrza.
• Należy użyć cztery krople 0,1% roztworu fenoloftaleiny na 10 ml badanego roztworu. Zbyt mała ilość tego wskaźnika spowoduje wcześniejsze odbarwienie się mieszaniny. Zamiast fenoloftaleiny można użyć błękitu tymolowego z czerwienią krezolowa - taka mieszanina zmienia barwę w pH 8–8,4, podczas gdy fenoloftaleina odbarwia się przy pH ≈ 8,1.

Bibliografia

• Tadeusz Lipiec, Zdzisław Stefan Szmal: Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1976, s. 421-423.