Mewa obrożna

Mewa obrożna
	Xema sabini
	(Sabine, 1819)
	; Szata godowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Rodzina	mewowate
Podrodzina	mewy
Rodzaj	Xema; Leach, 1819
Gatunek	mewa obrożna
Synonimy
	Larus sabini Sabine, 1819;
	Larus sabini Sabine, 1819;
Podgatunki
	X. s. palaearctica Stegman, 1934; X. s. tschuktschorum Portenko, 1939; X. s. woznesenskii Portenko, 1939; X. s. sabini (Sabine, 1819);
	X. s. palaearctica Stegman, 1934; X. s. tschuktschorum Portenko, 1939; X. s. woznesenskii Portenko, 1939; X. s. sabini (Sabine, 1819);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; obszary lęgowe przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mewa obrożna^[3] (Xema sabini) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Xema. Tradycyjnie wyróżnia się cztery podgatunki^[4]. Różnice pomiędzy nimi są jednak słabo zaznaczone, w związku z tym często gatunek Xema sabini uznaje się za jednorodny i w ogóle nie wydziela podgatunków^[4]^[5].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Mewa obrożna zamieszkuje w zależności od podgatunku:

Xema sabini palaearctica – od Svalbardu po Półwysep Tajmyr i deltę Leny
Xema sabini tschuktschorum – Półwysep Czukocki
Xema sabini woznesenskii – od północno-wschodniej Syberii (wybrzeża Zatoki Anadyrskiej) po Alaskę
Xema sabini sabini syn. X. s. sabina – od kanadyjskiej Arktyki po zachodnią Grenlandię

Ptaki wszystkich podgatunków zimują na środkowym Pacyfiku (na chłodnych wodach Prądu Peruwiańskiego u wybrzeży północno-zachodniej Ameryki Południowej i Ameryki Centralnej) i południowym Atlantyku (na chłodnych wodach Prądu Benguelskiego u wybrzeży południowo-zachodniej i południowej Afryki)^[2].

W Polsce pojawia się sporadycznie – do 2020 roku stwierdzono ją 35 razy, łącznie zaobserwowano 42 osobniki^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Cechy gatunku: Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej grzbiet oraz barki popielate, końce skrzydeł i krawędzie natarcia do nadgarstka czarne. Pomiędzy kolorami czarnym i popielatym na wierzchu skrzydła biały trójkąt. Głowa ciemnoszara, oddzielona od reszty ciała czarną obrożą na szyi, dziób i nogi ciemne, koniec dzioba żółty. Reszta ciała biała, ogon lekko wcięty. W szacie spoczynkowej głowa bieleje, lecz potylica zostaje szara z ciemną półobrożą na karku. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej. Popielata plama na wierzchu ciała przechodzi przez kark na potylicę. Pokrywa ją gęste, brązowe prążkowanie, a na końcu ogona znajduje się szeroki ciemny pasek. Upierzenie dorosłych osiągają w wieku 3 lat.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 30–35 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 80–85 cm
masa ciała ok. 140–225 g

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Brzegi mórz i jeziora w pasie tundry. Poza okresem lęgowym otwarte morze.
Gniazdo: Na ziemi, w trawie lub mchu, w pobliżu brzegu. Gnieździ się pojedynczo lub w małych koloniach, często razem z rybitwami popielatymi.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–lipcu 2 jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres około 24 dni przez obydwoje rodziców.
Pożywienie: Wodne i lądowe kręgowce oraz bezkręgowce, które zbiera z powierzchni wody, chwyta na ziemi lub w locie. Rabuje również gniazda innych ptaków.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje mewę obrożną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International (2015) i Partners in Flight (2019), przekracza 340 tysięcy dorosłych osobników. Liczebność populacji europejskiej, według szacunków organizacji BirdLife International z 2015 roku, wynosi 1100–2100 par lęgowych. Ogólny trend liczebności uznawany jest za stabilny, choć u niektórych populacji nie jest on znany^[2].

W Polsce objęta ścisłą ochroną gatunkową^[7].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Xema sabini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Xema sabini, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-02-26] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-28].
↑ ^a ^b Sabine's Gull (Xema sabini). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, skimmers, skuas, auks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-28]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Xema sabini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] BirdLife International, Xema sabini, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-02-26] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-28].

[ibc-4] Sabine's Gull (Xema sabini). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, skimmers, skuas, auks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-28]. (ang.).

[kf2020-6] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.

[7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]