Michał Odlanicki-Poczobutt
Data i miejsce urodzenia |
31 marca 1910 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
3 października 2004 |
profesor | |
Alma Mater | |
Profesura |
1960 |
Polska Akademia Nauk | |
Status |
członek korespondent |
Doktor honoris causa Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie – 1998 | |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. |
1945–1980 |
prorektor AGH | |
Odznaczenia | |
|
Michał Odlanicki-Poczobutt h. Pogonia (ur. 31 marca 1910 w Poczobutach, zm. 3 października 2004 w Pszczynie[1]) – polski geodeta, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, członek PAN.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 31 marca 1910 w Poczobutach, w rodzinie Ignacego i Józefy[2]. Uczęszczał do gimnazjum klasycznego ojców jezuitów w Wilnie i humanistycznego im. A. Mickiewicza w Grodnie[2]. W latach 1929–1934 studiował na Wydziale Geodezyjnym Politechniki Warszawskiej. W latach 1934–1935 odbył służbę wojskową we Włodzimierzu Wołyńskim, kończąc Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii[2]. Przed wybuchem II wojny światowej pracował od roku 1935 w Urzędzie Ziemskim w Krakowie, a następnie kierował działem geodezji w Biurze Regionalnego Planu Zabudowania Okręgu Krakowskiego (1938–1939), gdzie zajmował się problemami planowania przestrzennego na terenach górskich. W 1938 uzyskał licencję mierniczego przysięgłego[2].
W 1939, jako żołnierz 6. pułku artylerii lekkiej Armii Kraków, brał udział w kampanii wrześniowej, a po jej zakończeniu przebywał w obozie jenieckim w Bochni. Po uwolnieniu powrócił do Krakowa i otworzył biuro mierniczego. W czasie okupacji prowadził wykłady z geodezji w Szkole Górniczo-Hutniczo-Mierniczej na Krzemionkach w Krakowie (1941–1943)[1][3].
W 1945 organizował Wydział Zabudowy Osiedli w Ministerstwie Rolnictwa oraz współorganizował oraz był kolejno zastępcą dyrektora i dyrektorem Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego w Krakowie[1][3]. W latach 1949–1950 wiceprzewodniczący ds. planowania przestrzennego Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego w Krakowie. Jednocześnie od 1945 pracował na krakowskiej uczelni technicznej (Akademii Górniczo-Hutniczej, do 1949 pod nazwą Akademia Górnicza)[1].
Na AGH kierował Katedrą Urządzeń Rolnych (1945–1951), Katedrą Geodezji (1951–1969), Instytutem Geodezji Górniczej i Przemysłowej (1969–1979). W 1974 współtworzył i został kierownikiem Zakładu Informatyki Geodezyjno-Kartograficznej (do 1980). Od 1951 był profesorem nadzwyczajnym, od 1960 profesorem zwyczajnym; w 1954 i 1960–1964 pełnił funkcję dziekana Wydziału Geodezji Górniczej, a w latach 1954–1956 był prorektorem AGH. W 1980 przeszedł na emeryturę[3][4].
Od 1952 wchodził w skład Komitetu Geodezji PAN, był jednym ze współtwórców tego komitetu, do 1953 wiceprzewodniczącym, następnie dwukrotnie (1953–1972 i 1985–1990) przewodniczącym[3]; w 1990 nadano mu tytuł honorowego przewodniczącego. W 1983 wybrany na członka korespondenta PAN, w 1989 został członkiem rzeczywistym. W tym samym roku został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Był członkiem rad naukowych Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie w latach 1952–1991 (1975–1991 przewodniczącym), Centrum Informatycznego Geodezji i Kartografii w Warszawie (przewodniczący 1974–1988), Instytutu Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN w Warszawie (1975–1986). Był także członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Kadr Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów[1].
Brał aktywny udział w pracach szeregu towarzystw naukowych polskich i międzynarodowych. Członek Towarzystwa Uniwersytetów Powszechnych od 1938, kierował oddziałem krakowskim Towarzystwa, w 1969 otrzymał członkostwo honorowe. Od 1945 działał w Stowarzyszeniu Geodetów Polskich (członek honorowy 1980), od 1957 w Polskim Towarzystwie Fotogrametrii i Teledetekcji (do 1984 pod nazwą Polskie Towarzystwo Fotogrametryczne), od 1950 w Polskim Towarzystwie Miłośników Astronomii (1986–1989 prezes Zarządu Głównego, 1989 prezes honorowy). Członek Międzynarodowej Asocjacji Geodetów w Międzynarodowej Unii Geodezyjno-Geofizycznej (1991 członek honorowy) oraz Międzynarodowej Federacji Geodetów (współorganizator i przewodniczący Komisji Literatury Geodezyjnej). W 1980 został także członkiem honorowym Węgierskiego Towarzystwa Geodezji i Kartografii[1].
W 1966, 1972, 1975 i 1980 otrzymał nagrody ministerialne, w 1974 i 1990 zespołowe Nagrody Miasta Kraków, w 1976 Nagrodę Prezesa Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Był również laureatem kilku nagród rektora AGH. Został wyróżniony w 1998 doktoratem honoris causa Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie[1]. Był autorem cenionych podręczników z geodezji i planowania przestrzennego, a także wielu innych prac naukowych.
Od 31 października 1938 był mężem Urszuli z Pieniążków h. Odrowąż (1915–1999), z którą miał córkę Teresę (ur. 1951)[5].
Zmarł 3 października 2004 w Pszczynie[1], pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera AB-płn-4)[3][6].
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Projekt zastosowania zdjęć fotolotniczych przy pracach związanych z przebudową ustroju rolnego na terenach województw południowych (1939)
- Scalenie rolne jako realizacja programowego zagospodarowania obszaru (1939)
- Geodezja (1958, wiele wydań)[7]
- Planowanie osiedli wiejskich jako realizacja regionalnych planów zagospodarowania przestrzennego (1966)
- Koncepcja systemu informacji kompleksowej o terenie w procesie planowania przestrzennego (1978)
- Geodetic and Cartographic Problems in Country and Town Planning (1988)
- Nicolaus Copernicus – Geodetist and Cartographer (1991, współautor).
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1990)[8][2]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1969)[8][2]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)[8][2]
- Złoty Krzyż Zasługi (16 lipca 1954)[9]
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” (1986)[2]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)[10]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej[8]
- Medal im. Mikołaja Kopernika PAN (2000)
- Odznaka Weterana Walk o Niepodległość[8]
- Złota Odznaka „Za zasługi w dziedzinie geodezji i kartografii”[8]
- Złota Odznaka „Za Pracę Społeczną dla miasta Krakowa”[8]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Nazwisko Michała Odlanickiego Poczobutta zostało umieszczone na tablicach: członków honorowych Stowarzyszenia Wychowanków AGH oraz zasłużonych dla AGH, które znajdują się w gmachu głównym uczelni.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Geodeci i kartografowie Polscy. Słownik biograficzny, t. 1, Warszawa: Stowarzyszenie Geodetów Polskich, 2019, s. 103, ISBN 978-83-61576-36-5 .
- ↑ a b c d e f g h Odlanicki-Poczobutt Michał [online], Giganci Nauki [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- ↑ a b c d e Członkowie honorowi Stowarzyszenia Geodetów Polskich. Stowarzyszenie Geodetów Polskich. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-31)].
- ↑ Prof. zw. mgr inż. c Michał Odlanicki-Poczobutt, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2009-05-09] .[martwy link]
- ↑ Michał Poczobutt-Odlanicki h. Pogonia M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-01-18].
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Krakowie [dostęp 2024-01-18].
- ↑ Geodezja tom 1, 1979 r. (pełny tekst).
- ↑ a b c d e f g Biografia na stronie AGH [dostęp 2024-01-18].
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za wybitne zasługi w dziedzinie nauki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- Członkowie Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów
- Członkowie rzeczywiści PAN
- Członkowie SGP
- Doktorzy honoris causa Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie
- Laureaci Medalu im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Odznaką „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”
- Odznaczeni odznaką „Za zasługi w dziedzinie geodezji i kartografii”
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim
- Polscy geodeci
- Polscy mierniczy przysięgli
- Prorektorzy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
- Urodzeni w 1910
- Zmarli w 2004