Microsoft Security Essentials

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Microsoft Security Essentials
Logo Microsoft Security Essentials
Logo programu
Autor Microsoft
Pierwsze wydanie 29 września 2009
Aktualna wersja stabilna 1.405.976.0
(3 marca 2024) [±]
System operacyjny Windows XP SP2, Windows Vista, Windows 7
Rodzaj program antywirusowy
Licencja freeware[1]
Strona internetowa

Microsoft Security Essentials (skrót MSE) – bezpłatne[1] oprogramowanie antywirusowe firmy Microsoft przeznaczone dla systemów operacyjnych Windows XP (wymaga co najmniej SP 2 dla architektury IA-32[2]), Vista oraz 7 (w tych systemach dla architektur IA-32 oraz AMD64[2][3]). Jest on następcą programów Windows Live OneCare (program antywirusowy) oraz Windows Defender (program antyspyware)[4]. W przeciwieństwie do programów z rodziny Microsoft Forefront przeznaczonych do użytku korporacyjnego, oprogramowanie to służyć ma wyłącznie do użytku prywatnego i małych firm (do 10 urządzeń).

Microsoft Security Essentials zebrał pozytywne recenzje[5][6][7][8].

Rozwój programu[edytuj | edytuj kod]

Firma Microsoft opublikowała 18 listopada 2008 roku plany bezpłatnego programu antywirusowego o nazwie kodowej Morro[9], co było swoistym novum w stosunku do poprzednich aplikacji antywirusowych tego producenta – miano zrezygnować z dystrybucji subskrypcyjnej, w której zawierano dodatkowo różnorakie dodatki, np. zaporę sieciową, czy program do tworzenia kopii zapasowych, udostępniając go za darmo użytkownikom domowym oraz małym firmom w celu zapewniania dodatkowej ochrony przed wszystkimi typami złośliwego oprogramowania[10]. Produktem przeznaczonym dla większych firm jest oferowany równolegle z Microsoft Security Essentials program Microsoft Forefront[11].

23 czerwca 2009 roku wydano publiczną wersję próbną dla 75 tys. osób w USA, Izraelu, ChRL oraz w Brazylii; zapowiedziano przy tym, że wersja końcowa zostanie wydana w 10 językach i 20 krajach do końca 2009 roku[12], co uczyniono ostatecznie 29 września 2009 roku[13][14].

Wymagania[edytuj | edytuj kod]

W poniższej tabeli przedstawiono wymagania aplikacji dla poszczególnych wersji systemów[15].

Element Wartość
Windows XP Windows Vista/7
Procesor 600 MHz 1 GHz
Pamięć RAM 256 MB 1 GB
Rozdzielczość ekranu 800×600
Przestrzeń dyskowa 140 MB
Połączenie z Internetem wymagane

Druga wersja[edytuj | edytuj kod]

19 czerwca 2010 roku Microsoft opublikował roboczą wersję drugiej edycji Microsoft Security Essentials. 16 grudnia 2010 roku wersja ta została oficjalnie wydana. W tej wersji dodano aplikację Network Inspection System, która jest systemem kontroli sieci działającym wyłącznie na Windows Vista oraz Windows 7. Zaimplementowano także nowy silnik antywirusowy, który może wykorzystywać heurystykę do detekcji malware. Ta wersja integruje się z Microsoft Internet Explorer w celu bronienia użytkowników przed zagrożeniami występującymi w sieci[16][17][18][19][20].

Funkcje programu[edytuj | edytuj kod]

Microsoft Security Essentials to pakiet zabezpieczeń, przeznaczony dla użytku prywatnego oraz nie ma centrum zarządzania, które znajduje się w Microsoft Forefront Client Security. Zawiera ten sam silnik antywirusowy nazywany Microsoft Malware Protection Engine, lub w skrócie MSMPENG[11] oraz te same definicje wirusów, których używają aplikacje[21]:

  • Forefront Client Security,
  • Windows Live OneCare,
  • Windows Defender.

Przed instalacją sprawdzana jest legalność zainstalowanej kopii systemu Windows. Nie wymaga on rejestracji, ani żadnych informacji personalnych[21].

Używając domyślnych ustawień aplikacji, rozpakowuje ona archiwa i skanuje je. Skanowane są także załączniki e-mail oraz pobierane pliki. Posiada on także funkcję pobierania definicji w momencie, gdy wykryje podejrzane zachowanie aplikacji[22]. Przed podjęciem działań w kierunku unieszkodliwienia podejrzanego pliku aplikacja pyta najpierw użytkownika, co z tym plikiem zrobić. W przypadku braku reakcji przez dziesięć minut aplikacja sama podejmuje decyzję. Tworzone są też punkty przywracania systemu przy usuwaniu szkodliwego oprogramowania[7].

Aplikacja pobiera z witryny Microsoft Update definicje wirusów 3 razy dziennie. Użytkownik może pobrać też aktualizacje manualnie z tejże strony[23].

Licencja[edytuj | edytuj kod]

Licencja oprogramowania Microsoft Security Essentials zezwala użytkownikom domowym na bezpłatne pobieranie, instalowanie, używanie oraz rozprowadzanie pakietu na nieograniczonej liczbie komputerów, na których zainstalowany jest legalny system Windows. Małym firmom zezwala ona na instalację aplikacji na co najwyżej dziesięciu urządzeniach. Licencja zabrania użytku programu w instytucjach naukowych, przedsiębiorstwach i instytucjach rządowych. Umowa licencyjna zabrania także użytkownikom inżynierii wstecznej, hakowania, dekompilacji lub deasemblacji pakietu Microsoft Security Essentials, a także publikowania lub ujawniania wyników testów porównawczych tego oprogramowania firmom trzecim bez uprzedniej pisemnej zgody firmy Microsoft[1].

Podczas instalacji Microsoft Security Essentials oraz po niej sprawdzana jest legalność systemu Windows: w przypadku wyniku negatywnego aplikacja staje się nieaktywna po upłynięciu dwudziestu dziewięciu dni[1].

Odbiór programu[edytuj | edytuj kod]

Reakcja branży[edytuj | edytuj kod]

19 listopada 2008 roku firma Microsoft publicznie ogłosiła Microsoft Security Essentials pod nazwą kodową „Morro” – w odpowiedzi akcje firm Symantec i McAfee spadły odpowiednio o 9,44% oraz 6,62%. Amy Barzdukas, starszy dyrektor ds. zarządzania produktami dla usług online w Microsoft, ogłosił, że Microsoft Security Essentials nie będzie bezpośrednio konkurować z innymi płatnymi oprogramowaniami antywirusowymi, a raczej „koncentrować się na 50-60% użytkowników [komputerów PC], którzy nie mają lub nie chcą płacić za ochronę antywirusową, czy przeciw złośliwemu oprogramowaniu”[24].

Trzech konkurujących ze sobą producentów oprogramowania antywirusowego: Symantec, McAfee oraz Kaspersky Lab, nie uznali Microsoft Security Essentials jako konkurenta, twierdząc, że program ten nie jest i nigdy nie będzie równie dobry co ich własne oprogramowanie[25][26]. Tom Powledge z Symantec stwierdził, że system ochrony OneCare nie oferuje wystarczającego poziomu ochrony oraz ma gorszy interfejs użytkownika, co oznacza, że nigdy nie będzie mógł konkurować z produktami jego firmy[27]. Evers Joris, dyrektor ds. globalnego public relations firmy McAfee powiedział: „Rozumiemy decyzję Microsoftu dotyczącą wycofania się w główną działalność tej firmy wynikającą z mniejszego niż 2% udziału aplikacji OneCare w rynku”[28]. Justin Priestley z Kaspersky stwierdził: „[Microsoft]” utrzymywał bardzo niski udział w rynku konsumenckim i nie spodziewamy się, by produkt wyjście z niego OneCare zmieniło drastycznie sytuację na tym polu”[28].

Firma AVG Technologies z kolei dobrze oceniła nowy pakiet Microsoftu – jej przedstawiciel stwierdził: „Postrzegamy to jako pozytywny krok w kontekście całego rynku programów antywirusowych. W ciągu ostatnich ośmiu lat AVG wierzyło w prawo do darmowego oprogramowania antywirusowego”. Niemniej jednak AVG podniósł kwestię dystrybucji oprogramowania i powiedział: „Microsoft będzie musiał zrobić coś więcej niż tylko udostępnić produkt”[28].

Pomimo docenienia darmowości Microsoft Security Essentials firma AVG Technologies wyraziła obawy, iż integracja Microsoft Security Essentials z systemem Microsoft Windows byłaby złamaniem prawa o konkurencji[29]. Firmy McAfee i Sophos również potwierdzili te obawy i ostrzegły o złożeniu pozwu w przypadku integracji aplikacji Security Essentials z systemem Windows[30].

10 czerwca 2009 roku firma Microsoft ogłosiła wydanie wersja beta Microsoft Security Essentials w „najbliższym czasie”, lecz nie podała dokładnej daty – w wyniku tego akcje Microsoftu wzrosły o 2,1 proc., a Symantec i McAfee spadły odpowiednio o 0,5 proc. i 1,3 proc. Daniel Ives, analityk z FBR Capital Markets, stwierdził, że Microsoft Security Essentials będzie „długoterminowym zagrożeniem konkurencyjnym”, lecz że w najbliższym czasie wpływ ten będzie nieznaczny[2].

2 października 2009 roku firma Avast Software (producent avast!) określiła swój ambiwalentny stosunek do Microsoft Security Essentials: „MSE nie jest hitem, lecz nie jest także złym następcą One Care, jak twierdzą niektórzy" – powiedział Vincent Steckler, dyrektor generalny Avast Software[31].

Recenzje[edytuj | edytuj kod]

Publiczna wersja beta otrzymała kilka pozytywnych recenzji ze względu na niskie wykorzystanie zasobów, prosty interfejs użytkownika oraz darmowość[5][6][7][8].

Brian Krebs z Washington Post doniósł, że „szybkie skanowanie” trwało tylko ok. 10 minut, a „pełne skanowanie” około 45 minut dla systemu Windows 7[7].

Ars Technica zrecenzowała program pozytywnie, powołując się na uporządkowany interfejs, niskie zużycie zasobów oraz status freeware[32].

Recenzent PC World pochwalił prosty, złożony z kart interfejs użytkownika. Na górze karty głównej jest podawany stan bezpieczeństwa. Pozostałe trzy karty umożliwiają użytkownikom ręczną aktualizację programu Microsoft Security Essentials, przegląd historii i zmienianie ustawień programu. Jednak PC World uznał niektóre ustawienia za tajemnicze i skomplikowane. Niektóre ustawienia są na „zalecane działania Microsoft Security Essentials”. Nie ma wyjaśnienia, czym są te „zalecane działania”. Redaktorzy byli zdezorientowani również dlatego, że Microsoft Security Essentials nie pokazywał informacji, kiedy ostatnio aktualizował definicje wirusów. Niektórzy mogą uznać, że muszą ręcznie zaktualizować Microsoft Security Essentials[6]. Jednak ta funkcja została uwzględniona w drugiej wersji.

Recenzent PC Magazine pochwalił mały pakiet instalacyjny Microsoft Security Essentials (ok. 7 MB, w zależności od systemu operacyjnego) i jego szybką instalację. Oprócz tego po pełnej instalacji zajmuje tylko ok. 110 MB miejsca na dysku, a początkowa aktualizacja trwa od 5 do 15 minut. Recenzent opisał również fakt, że Microsoft Security Essentials automatycznie instaluje aktualizacje bez potrzeby ingerencji użytkownika oraz że można automatyczne aktualizacje wyłączyć w panelu sterowania. Udało się także zainstalować pakiet na dwunastu zainfekowanych komputerach. Pełne skanowanie zajęło ponad godzinę na tychże zainfekowanych komputerach, jednak skanowanie na czystym systemie trwało 35 minut[5].

Chociaż wersja beta Microsoft Security Essentials nie wypadła źle w testach PC Magazine, jednak wersja finalna wypadła jeszcze lepiej w testach przeprowadzonych przez AV-Test.org. W teście skuteczności skanowania przeprowadzonym przez PC Magazine w czerwcu 2009 roku, Microsoft Security Essentials Beta znalazł 89 procent wszystkich próbek złośliwego oprogramowania: stwierdzono, że wykrył tylko 30 procent keyloggerów, 67% rootkitów i połowę próbek scareware (fałszywego oprogramowania). Ochrona w czasie rzeczywistym pakietu wykryła 83 procent wszystkich próbek złośliwego oprogramowania i blokowała większość z nich. W tym teście, Microsoft Security Essentials znalazł 40 procent keyloggerów oraz 78 procent rootkitów[5]. Później, w październiku tego roku AV-Test.org przeprowadził serię prób na oficjalnie wydanej wersji produktu, w którym Microsoft Security Essentials wykrył i unieszkodliwił 98,44 procent spośród 545 2034 wirusów komputerowych, robaków i koni trojańskich, a także 90,95% z 14 222 próbek spyware i adware. Wykrył i unieszkodliwił wszystkie spośród 25 testowanych rootkitów. Microsoft Security Essentials nie generował także fałszywych alarmów[33].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

7 stycznia 2010 roku Microsoft Security Essentials zdobył nagrodę Advisor PC Best Free Software Award[34]. Następnie, w grudniu 2010 roku, AV-Comparatives.org przyznała Microsoft Security Essentials 1.0 brązową nagrodę za aktywne wykrywanie 55% nowych/nieznanych zagrożeń, srebrną nagrodę za niską częstotliwość fałszywych alarmów oraz brązową nagrodę za wydajność. Microsoft Security Essentials 2.0 został wydany wkrótce po tym konkursie[35].

8 czerwca 2011 roku PC Advisor wymienił Microsoft Security Essentials 2.0 w swoim artykule Five of the Best Free Security Suites razem z antywirusami[36]:

  • Avast! 6 Free Edition,
  • Comodo Antivirus 5.4,
  • AVG Anti-Virus 2011,
  • BitDefender Total Security 2012 Beta .

Udział w rynku[edytuj | edytuj kod]

Jeden rok po tym, jak Microsoft Security Essentials pojawił się na rynku, 20 września 2010 roku, miał on ponad trzydzieści milionów użytkowników[37].

W raporcie o nazwie The Security Industry Market Share Analysis, opublikowanym w czerwcu 2011 roku przez OPSWAT, Inc. stwierdzono, że Microsoft Security Essentials jest najbardziej popularnym oprogramowaniem antywirusowym na świecie. Według raportu, Microsoft Security Essentials miał 10,66% światowego rynku i 15,68% rynku Ameryki Północnej. W tym samym sprawozdaniu Microsoft był numerem jeden wśród dostawców oprogramowania antywirusowego, w Ameryce Północnej miał 17,07% udziału w rynku, jak również czwarty wśród dostawców oprogramowania antywirusowego na całym świecie[38].

John Dunn, redaktor PC World, po przeanalizowaniu raportu, zauważył zmieniający się pogląd użytkowników komputerów dt. używania bezpłatnego oprogramowania antywirusowego: „Bezpłatne oprogramowanie antywirusowe istnieje już od lat, ale jest zazwyczaj postrzegane jako słabe w stosunku do płatnego oprogramowania”. Nazwał Microsoft Security Essentials programem, dzięki któremu użytkownicy komputerów PC będą mogli przyjąć bezpłatne programy antywirusowe jako alternatywę do programów płatnych[39].

Podróbki programu[edytuj | edytuj kod]

W lutym 2010 roku pojawił się w internecie program „Security Essentials 2010”. Ten koń trojański, oznaczany jako TrojanDownloader:Win32/Fakeinit nie miał nic wspólnego z Microsoft Security Essentials poza nazwą. Kopia tego programu pojawiła się ponownie w listopadzie 2010 roku pod nazwą „Security Essentials 2011”[40][41].

Bardziej niebezpieczne formy tych malware jednakże ukazały się w październiku 2010 roku. Jedna z nich, oznaczona jako Rogue:Win32/FakePAV, bardzo przypomina program Microsoft Security Essentials wyglądem i wykorzystuje zaawansowaną inżynierię społeczną w celu zmuszenia użytkowników do wprowadzenia złośliwego oprogramowania do systemów, pod pozorem pięciu różnych fikcyjnych produktów anty-malware. Szkodnik ten uniemożliwia uruchomienie 156 różnych programów, w tym między innymi edytora rejestru, wiersza polecenia, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Opery, Safari, Google Chrome i innych przeglądarek internetowych, klientów poczty elektronicznej, komunikatorów internetowych, odtwarzaczy multimedialnych[42][43][44].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Postanowienia licencyjne dotyczące oprogramowania Microsoft Security Essentials. [dostęp 2011-01-31].
  2. a b c Microsoft Security Essentials is now Final. Microsoft Corporation, 2009-07-01. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-02)]. (ang.).
  3. Pobieranie programu Security Essentials [online], support.microsoft.com [dostęp 2019-12-08].
  4. Paul Thurrott: Microsoft Security Essentials Public Beta. [w:] Paul Thurrott's SuperSite for Windows [on-line]. 18 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-04].
  5. a b c d Neil J. Rubenking: Microsoft Security Essentials beta. PC Magazine, 18 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 czerwca 2009)]. (ang.).
  6. a b c Nick Mediati: Microsoft Security Essentials: Basic, Automatic Protection. PC World, 24 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  7. a b c d Brian Krebs: Microsoft Debuts Free Antivirus Software Beta. The Washington Post, 24 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-10]. (ang.).
  8. a b Ulhas M. Angad: Microsoft Security Essentials Review. Satishsays.com, 17 października 2009. [dostęp 2009-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  9. Microsoft Announces Plans for No-Cost Consumer Security Offering. Microsoft Corporation, 2011-11-18. [dostęp 2011-08-19]. (ang.).
  10. Microsoft to offer free security. BBC News, 19 listopada 2008. [dostęp 2011-08-19]. (ang.).
  11. a b Ondřej Ševeček: Microsoft Security Essentials. [w:] TechNet Blog CZ/SK [on-line]. Microsoft Corporation, 4 listopada 2009. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (cz.).
  12. Mary-Jo Foley: Microsoft Security Essentials beta to be capped at 75,000, kicks off today. ZDNet, 23 czerwca 2009. [dostęp 2009-09-29]. (ang.).
  13. Nick Mediati: Microsoft Security Essentials Launches Tuesday. PCWorld, 28 czerwca 2009. [dostęp 2009-09-29]. (ang.).
  14. Microsoft Launches New Anti-Malware Service. Computer Business Review. (ang.).
  15. Find out what you need to know about installing and running Microsoft Security Essentials. Microsoft Corporation. [dostęp 2009-09-29]. (ang.).
  16. Brandon LeBlanc: Beta for Next Version of Microsoft Security Essentials Now Available. [w:] The Windows Blog [on-line]. Microsoft Corporation, 20 lipca 2010. [dostęp 2010-07-21]. (ang.).
  17. Lance Whitney: Microsoft debuts beta of new Security Essentials. CBS Interactive, 21 lipca 2010. [dostęp 2010-07-24]. (ang.).
  18. Microsoft releases free Security Essentials 2.0. [w:] CNET News [on-line]. CBS Interactive, 17 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 października 2012)]. (ang.).
  19. Microsoft Security Essentials 2.0 Released. [w:] Windows 7 News [on-line]. 17 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  20. Microsoft Security Essentials 2 Released, Still The Best AntiVirus. [w:] Lifehacker [on-line]. Allure Media, 17 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  21. a b Ed Bott: How good is Microsoft's free antivirus software?. ZDnet, 18 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  22. Stefanie Hoffman: Microsoft Security Essentials Beta Reaches Max Downloads. ChannelWeb, 24 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 sierpnia 2012)]. (ang.).
  23. Install the latest Microsoft Security Essentials definition updates. Microsoft Corporation, 11 marca 2010. [dostęp 2010-03-15]. (ang.).
  24. Stefanie Hoffman: Microsoft: Morro Won't Compete With Symantec, McAfee. ChannelWeb, 19 listopada 2008. [dostęp 2009-07-04]. (ang.).
  25. Ellen Messmer: Anti-malware test in hand, Symantec swats Microsoft Security Essentials. ITworld (www.itworld.com), 1 października 2009. [dostęp 2010-07-21]. (ang.).
  26. Gregg Keizer: Rivals mock Microsoft's free security software. Computerworld, 29 września 2009. [dostęp 2009-09-30]. (ang.).
  27. Security 'hippos' dismiss Microsoft Morro launch. [w:] Guardian.co.uk [on-line]. Guardian News and Media Limited, 27 listopada 2008. [dostęp 2010-12-16]. (ang.).
  28. a b c Robert Vamosi: Antivirus firms shrug at Microsoft's free security suite. CNET, 19 listopada 2008. [dostęp 2009-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  29. Ina Fried: Will Microsoft's antivirus move draw antitrust fire?. CNET, 18 listopada 2008. [dostęp 2009-07-06]. (ang.).
  30. Jack Schofield: Waiting for Morro: Microsoft's free anti-virus software. [w:] Guardian.co.uk [on-line]. Guardian News and Media Limited, 11 czerwca 2009. [dostęp 2009-07-06]. (ang.).
  31. Vincent Steckler: And what about Microsoft Security Essentials—MSE?. [w:] avast! blog [on-line]. Avast Software a.s, 2 października 2009. [dostęp 2010-09-20]. (ang.).
  32. Emil Protalinski: First look: Microsoft Security Essentials impresses. Ars Technica, 29 września 2009. [dostęp 2009-09-30]. (ang.).
  33. Lance Whitney: Security Essentials fares well in AV-Test trial. CBS Interactive, 2 października 2009. [dostęp 2010-07-24]. (ang.).
  34. Microsoft wins PC Advisor's Best Free Software award — PC Advisor Awards 2010: winners announced. [w:] PC Advisor [on-line]. IDG, 7 stycznia 2010. [dostęp 2010-08-01]. (ang.).
  35. Summary Report 2010. [w:] av-comparatives.org [on-line]. [dostęp 2011-02-26]. (ang.).
  36. Five of the best free security suites. IDG, 8 czerwca 2011. [dostęp 2011-06-12].
  37. Microsoft Security Essentials racks up 30 million users. TechRadar, 29 września 2010. [dostęp 2011-03-30]. (ang.).
  38. Security Industry Market Share Analysis – June 2011. [w:] OPSWAT Market Share Report [on-line]. OPSWAT, 6 czerwca 2011. [dostęp 2011-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  39. John E. Dunn: Free Antivirus Programs Rise in Popularity, New Survey Shows. 7 czerwca 2011. [dostęp 2011-06-12]. (ang.).
  40. If it calls itself “Security Essentials 2010”, then it’s possibly fake, innit?. [w:] Microsoft Malware Protection Center blog [on-line]. Microsoft Corporation, 24 lutego 2010. [dostęp 2010-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  41. Encyclopedia Entry: TrojanDownloader:Win32/Fakeinit. [w:] Malware Protection Center [on-line]. Microsoft Corporation, 2 kwietnia 2009. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  42. Fake Microsoft Security Essentials software on the loose. Don’t be fooled by it!. [w:] Windows Security Blog [on-line]. Microsoft Corporation, 25 października 2010. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  43. MSRT Tackles Fake Microsoft Security Essentials. [w:] Microsoft Malware Protection Center Blog [on-line]. Microsoft Corporation, 9 listopada 2010. [dostęp 2010-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2012)]. (ang.).
  44. Encyclopedia Entry: Rogue:Win32/FakePAV. [w:] Malware Protection Center [on-line]. Microsoft Corporation, 9 listopada 2009. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]