Miejsce Pamięci Janowo

Miejsce Pamięci Janowo

Kapliczka, głazy i płyty w Janowie
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Ryczywół
Data odsłonięcia	2 października 1983
Położenie na mapie gminy Dominowo Miejsce Pamięci Janowo
Położenie na mapie Polski Miejsce Pamięci Janowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Miejsce Pamięci Janowo
Położenie na mapie powiatu średzkiego Miejsce Pamięci Janowo
52°19′20,0″N 17°17′29,4″E

Miejsce Pamięci Janowo – miejsce pamięci narodowej zlokalizowane w gminie Dominowo, w pobliżu osady Janowo, na terenie kompleksów leśnych pomiędzy Węgierskiem, Klonami, Drzązgowem i Pławcami.

Opis miejsca

Miejsce pamięci obejmuje kompleks kommemoratywny zbudowany ku czci żołnierzy Armii Krajowej, złożony z kapliczki z masztami flagowymi, kręgu kilkunastu głazów pomnikowych oraz tablic, upamiętniających żołnierzy różnych formacji i akcje antynazistowskie z terenu Wielkopolski.

Na kapliczce murowanej (projekt: Jan Kasiński i Marian Banasiewicz) znajduje się tablica o następującej treści: W pobliżu tego miejsca w nocy z 14 na 15 września 1943 r. samolot aliancki dokonał zrzutu broni dla miejscowych oddziałów Armii Krajowej. W odwecie hitlerowcy aresztowali około 200 mieszkańców pobliskich miejscowości, z których wielu poniosło śmierć. W hołdzie uczestnikom akcji społeczeństwo miasta i okolic Kostrzyna. Wrzesień 1983. Na jednym z kamieni wisi ponadto następująca tablica: W pobliżu tego miejsca 21 kwietnia 1944 r. zginął w czasie niemieckiej obławy członek sztabu Inspektoratu Armii Krajowej Środa, plutonowy Wawrzyniec Chałupka. Poległ niepokonany. Janowo 2008 r.

Na pozostałych głazach kręgu wyryte są bezpośrednio w kamieniu inskrypcje, poświęcone akcjom antynazistowskim w z terenu Wielkopolski i Poznania, m.in. Akcji Bollwerk, obronie Kłecka (8-9 września 1939), ks. Mateuszowi Zabłockiemu, komendantowi obrony Gniezna w 1939, konspiracyjnej organizacji niepodległościowej Ojczyzna, działającej w Poznaniu w latach 1939-1945, Czarnemu Legionowi z Gostynia (1940-1941), Marcinowi Rożkowi – powstańcowi wielkopolskiemu i rzeźbiarzowi, placówkom wywiadu wojskowego AK – Lombard i Stragan, akcji Riposta – zrzutom alianckim z 1943 w rejonie Janowa, Turska, Ołoboku i Grabu oraz inne.

Na centralnym głazie wewnątrz kręgu umieszczono słowa wiersza Władysława Bełzy: Ojców naszych ziemio święta / Ziemio wielkich cnót i czynów / Tyś na wskroś jest przesiąknięta / Krwią ofiarną swoich synów.

Odsłonięcie

Miejsce pamięci otwarto 2 października 1983. Uroczystościom przewodniczył ksiądz dziekan Lech Ludwiczak. Udział wzięli liczni kombatanci Armii Krajowej, m.in. jedyny wówczas żyjący oficer organizacyjny średzkiego inspektoratu rejonowego AK, porucznik Jerzy Gawroński.

Zobacz też

• Podgaj – głaz Alfreda Furmańskiego
• Zielony Trójkąt (AK)

Bibliografia

• praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s.86, ISBN 83-01-10630-1
• Powiat średzki wielkopolski, mapa 1:70.000, TopMapa, Poznań, 2010, ISBN 978-83-7445-021-8
• tablice i napisy in situ