Miejski Zakład Komunikacji w Pile

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
MZK Piła
Ilustracja
Budynek i Zajednia MZK przy ul. Łącznej
Państwo

 Polska

Siedziba

Piła

Data założenia

1 lipca 1957

Udziałowcy

Miasto Piła

brak współrzędnych

Miejski Zakład Komunikacji Sp. z o.o. w Pile – przewoźnik świadczący usługi w zakresie pasażerskiego transportu zbiorowego. Działa od 1957 roku na obszarze miasta Piły.

Historia komunikacji miejskiej w Pile[edytuj | edytuj kod]

Berliet PR100 przy ul. Browarnej
Solaris Urbino IV na ul. Browarnej.
Solaris Urbino 12 III na rondzie Solidarności.
Jelcze 120M stacjonujące na zajezdni przy ul. Łącznej.

W 1927 r. uruchomiono 4 pierwsze linie autobusowe i pierwszą zajezdnię. W ciągu następnych kilku lat dodano kolejne dwie linie. Funkcjonowały one do 1945 r. Po wojnie w wyniku wielu zniszczeń komunikacji miejskiej nie udało się uruchomić. Dopiero 1 lipca 1957 r. decyzją Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu utworzono Zakład Komunikacji Miejskiej przy Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej, który uruchomił 3 linie w relacjach: Bydgoska – Roszarnia, Poznańska – Koszyce oraz Walki Młodych – Plac Inwalidów. Były one obsługiwane pojazdami Star N52, które przyjechały prosto z Targów Poznańskich. Rok później na te linie skierowane zostały także nowo zakupione Sany H01. Siedziba ZKM znajdowała się w przedwojennej zajezdni przy ul. Kujawskiej 10.

Gwałtowny rozwój komunikacji miejskiej nastąpił od 1959 r. Uruchomiono tzw. "zielone linie" nad jezioro Płotki i Jezioro Piaszczyste. Już 2 lata później uruchomiono pierwszą linię podmiejską do Ujścia. Dzięki uruchomieniu kolejnych 2 linii miejskich liczba połączeń autobusowych wzrosła tym samym do 8. W roku 1966 wycofano z autobusów konduktorów, wprowadzając jednoosobową obsadę tych pojazdów. W następnym roku (1967) rozpoczęto budowę nowej zajezdni przy ul. Łącznej, którą ukończono 29 września 1970 r. Pod koniec 1973 r. w mieście funkcjonowało 12 linii.

Rok 1975 był przełomowy dla miasta, które stało się stolicą nowego województwa. Wówczas nastąpiła rozbudowa całego układu komunikacyjnego (m.in. w związku z otwarciem nowego wiaduktu kolejowego). Na początku lat 80 zaczęto wymieniać stary tabor na nowszy. Zamiast małych, dwudrzwiowych Sanów i Autosanów H9 zaczęły pojawiać się Jelcze PR110. Na przełomie lat 1987/1988 istniało 16 linii autobusowych, a MPGK posiadało 53 autobusy. 1 grudnia 1988 r. uruchomiono dwie linie nocne. Nie miały one zbyt dużej popularności i już 31 maja 1989 r. zostały zlikwidowane.

1 października 1991 r. z MPGK została wydzielona jednostka budżetowa pod nazwą Miejski Zakład Komunikacyjny w Pile. W 1992 r. po zakupie 2 używanych pojazdów Renault PR100 (184-185)oraz czterech nowych Autosan H6 (325-328)wprowadzono sprzedaż biletów komunikacji w autobusach. Również w tym samym roku uruchomiono pierwszy punkt sprzedaży biletów komunikacji miejskiej przy Placu Konstytucji 3 Maja. Na przełomie lat 1993/1994 rozpoczęto restrukturyzację MZK w Pile. W 1994 roku, zakupiono używane autobusy marki Berliet PR100. (186-193) W 1996 roku, zakupiono pierwsze dwa niskowejściowe autobusy marki Jelcz M121MB, (334-335) po gruntowych testach przeprowadzonych w 1995. W 1996 roku zakupiono dwa Jelcze 120M (336-337). W 1997 spodziewano się dostarczenia 12 nowych fabrycznie Jelczy 120M, lecz nie doszło do tego z powodów finansowych przewoźnika. Nowe autobusy marki Neoplan N4009 (351-352) pojawiły się w grudniu 1997 roku. Były to pierwsze autobusy niskopodłogowe wprowadzone do ruchu miejskiego. Pieniądze na autobusy pochodziły z kasy miasta. W maju 1998 r. zakupiono kolejne niskopodłgowe autobusy marki Neoplan N4016 (353-360). Sfinansowano je z budżetu gminy Piła. Uruchomiono nową dyspozytornię oraz przebudowano stację diagnostyczną.

W 2000 r. MZK rozpoczął proces przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego i 29 grudnia powstał Miejski Zakład Komunikacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Pile. W tym samym roku w listopadzie zakupiono 5 Jelczy 120M o numerach taborowych 362-366. Na przełomie roku 2001 i 2002 dokupiono ostatnie Jelcze 120M (367-371) z zaciągniętego kredytu. W roku 2004 do obsługi linii zakupiono 3 nowe autobusy Solaris Urbino 10 (372-374). W ciągu kolejnych trzech lat zakupiono 4 pojazdy Solaris Urbino 12 (377-380) oraz 3 używane Neoplany N4016 (375-376, 381).

Na początku 2009 roku rozpisany został przetarg na dostawę 8 fabrycznie nowych autobusów niskopodłogowych na potrzeby miasta Piły, wygrany przez firmę Solaris Bus & Coach. Zakup został sfinansowany ze środków Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. Pojazdy Solaris Urbino 12 pojawiły się w mieście w okresie wakacyjnym i zastąpiły wysłużone Jelcze PR110M (11 sztuk, 314-326). Wiosną 2010 roku w ramach tego samego projektu dokupiono jeszcze 6 nowych autobusów tego typu[1]. W marcu 2010 roku ogłoszono przetarg na dostawę 6 używanych autobusów klasy midi[2]. Przetarg ponownie wygrała firma Solaris, która w październiku 2010 dostarczyła 6 autobusów Neoplan Centroliner N4411. Są to pierwsze w MZK Piła autobusy wyposażone w klimatyzację części pasażerskiej[3].

Na przełomie 2009 i 2010 roku wdrożono system Pilskiej Karty Miejskiej – biletu elektronicznego dla pasażerów kupujących bilety okresowe normalne i ulgowe oraz dla korzystających z usług komunikacji miejskiej bezpłatnie[4]. W listopadzie MZK wzbogaciło się o kolejne, nowe Solarisy o numerach 402-404. Pod koniec listopada 2012 roku MZK Piła zakupiła 4 używane autobusy marki Mercedes Citaro o numerach taborowych 405-408. W roku 2013 MZK zakupiło kolejnego używanego Mercedesa Citaro. Różnice pomiędzy nim a czterema wcześniejszymi to klimatyzacja na dachu dla części pasażerskiej i pomarańczowe kierunkowskazy. Pojazd otrzymał numer 409. MZK w Grudniu 2013 wygrało licytacje własności Amber Gold, gdzie nabyło dwa używane Mercedesy Citaro o numerach 410 i 411. Pod koniec kwietnia 2014 roku MZK Piła ogłosił przetarg na zakup i dostarczenie łodzi, która ma posłużyć jako tramwaj wodny. Przetarg wygrała firma Waterbus z Nowej Wsi. Tramwaj wodny zaczął kursować pod koniec maja 2014. Na razie tramwaj wodny wykorzystywany jako atrakcja dla mieszkańców miasta i turystów. W 2016 roku, MZK zakupiło nową, czwartą generacje Solarisa Urbino. Jest to pierwszy autobus, w innych barwach, niż pozostałe autobusy. Nosi on numer 412. W grudniu 2016 roku, MZK wygrało przetarg na dostawę 10 fabrycznie nowych autobusów z programu WRPO. W przetargu odnośnie do zakupu marki autobusów, wygrał Solaris, podając jako jedyny swoją ofertę.

Od dnia 31.07.2017 w związku z brakiem zainteresowania finansowania kursów linii 9 do Dolaszewa przez gminę Szydłowo kursy zostały wstrzymane. Była to przedostatnia linia podmiejska, linię K do Byszek zlikwidowano w 2012 oraz około roku 2004 linię 52 do Chrustowa. W 2020 roku zakład odebrał 13 nowoczesnych autobusów marki Solaris Urbino czwartej generacji. W czerwcu dotarło sześć diesli o normach Euro 6 a pod koniec września siedem hybryd. Wycofano autobusy marki Mercedes i Neoplan.

Obsługiwane linie[5][edytuj | edytuj kod]

Nr linii Trasa Typ linii
0 ZBROJNA/PĘTLA - Al. Niepodległości - Promienna - Staropolska - Al. Wyzwolenia - Śniadeckich - Dąbrowskiego - Al. Jana Pawła II - Wodna - Al. Niepodległości - Ks. Popiełuszki - Kolbe - Budowlanych - Al. Wojska Polskiego - Dzieci Polskich - Okrzei - Zygmunta Starego - Młodych - Ludowa - Roosevelta - Tucholska - Wawelska - LUTYCKA/PĘTLA


Kursy w godzinach zmianowych przez Magazynową: ... - Wawelska - Magazynowa - Strefowa - Wawelska - ...

W soboty kursuje do godz. 19, a w niedziele i święta od godz. 9 do 18

miejska
1 LELEWELA/PĘTLA - Lelewela - Bydgoska - Browarna - Młodych - Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja /powrót: Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego/ - Al. Piastów - Al. Jana Pawła II - Al. Wojska Polskiego - AL. WP/DŁUGOSZA


Wybrane kursy wydłużone do Al. WP/Kamienna: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - AL. WP/KAMIENNA

Wybrane kursy wydłużone do Działek Zalesie: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - Dolaszewo - DZIAŁKI ZALESIE

Wybrane kursy wydłużone do Os. Gładyszewo Pętla: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - Kamienna - OS. GŁADYSZEWO PĘTLA

Wybrane kursy wydłużone do Zawady: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - Kamienna - ZAWADA

podmiejska
2 ZBROJNA/PĘTLA - Al. Niepodległości - Promienna - Staropolska - Al. Wyzwolenia - Al. Niepodległości - Wodna - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiaradzkiego - Libelta - Dembowskiego - Trzcianecka - Al. Poznańska - Orla - OS. MOTYLEWO PĘTLA


Wybrane kursy przez Wałecką: ... - Al. Wyzwolenia - Al. Niepodległości - Wałecka - Al. Niepodległości - Wodna - ...

Wybrane kursy skrócone do Al. Poznańska/Leśna: ... - Al. Poznańska - AL. POZNAŃSKA/LEŚNA

miejska
3 MIŁA/PĘTLA - Miła - Królewska - Al. Niepodległości - Promienna - Widok - Kazimierza Wielkiego - Al. Wyzwolenia - Śniadeckich - Łączna - Al. Powstańców Wielkopolskich - Browarna - Młodych - Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja /z powrotem: Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego/ - 1 Maja - Staromiejska - Okrzei - Dzieci Polskich - Al. Wojska Polskiego - Lotnicza - LOTNICZA/CHORWACKA


Wybrane kursy wydłużone do Kołobrzeska/Uniwersytet: ... - LOTNICZA/CHORWACKA - Lotnicza - Szybowników - Kołobrzeska - KOŁOBRZESKA/UNIWERSYTET

miejska
4 ŻERMOSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza /z powrotem: Mickiewicza - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Al. Wojska Polskiego - Dzieci Polskich - Okrzei - Staromiejska - 1 Maja - Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego /z powrotem: Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja/ - Młodych - Ludowa - Okólna - Kusocińskiego - Głuchowska - Al. Powstańców Wielkopolskich - Łączna - Śniadeckich - Philipsa - Al. Powstańców Wielkopolskich - AL. POWST. WLKP./PĘTLA


Wybrane kursy skrócone do Os. Jadwiżyn Pętla: ... - Śniadeckich - OS. JADWIŻYN PĘTLA

W soboty, niedziele i święta kursuje tylko w godzinach zmianowych (6, 14, 22)

miejska
5 KOSSAKA/PĘTLA - Kossaka - Podchorążych - Bydgoska - Okólna - Ludowa - Młodych - Zygmunta Starego - 14 Lutego - 11 Listopada - Witaszka - Piłsudskiego - 1 Maja - Staromiejska - Ceglana - Pl. 9 Maja - Konarskiego - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego /z powrotem: Żeromskiego - Mickiewicza - Wyspiańskiego/ - ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW miejska
6 MŁODYCH/PĘTLA - Młodych - Browarna - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Libelta - Dembowskiego - Trzcianecka - Al. Poznańska - Motylewska - MOTYLEWSKA/WAPIENNA


Wybrane kursy przez Cichą: ... - Al. Poznańska - Cicha - Motylewska - ...

Wybrane kursy wydłużone do Przemysłowa/Ceramiczna: ... - MOTYLEWSKA/WAPIENNA - Przemysłowa - PRZEMYSŁOWA/CERAMICZNA

W niedzielę i święta kursuje od godz. 9 do 19

miejska
8 ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza - Wyspiańskiego /z powrotem: Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Konarskiego - Pl. 9 Maja - Ceglana - Staromiejska - 1 Maja - Al. Piastów - Wodna - Al. Niepodległości - Al. Wyzwolenia - Philipsa - Al. Powstańców Wielkopolskich - AL. POWST. WLKP./PĘTLA


Kursuje tylko od poniedziałku do piątku w godzinach zmianowych (6, 14, 22)

miejska
8 Bis MIŁA/PĘTLA - Miła - Królewska - Al. Niepodległości - Promienna - Widok - Kazimierza Wielkiego - Al. Wyzwolenia - Al. Niepodległości - Wałecka - Al. Niepodległości - Ks. Popiełuszki - Kolbe - Budowlanych - Al. Wojska Polskiego - Dzieci Polskich - Okrzei - Staromiejska - 1 Maja - 1 MAJA/ŚRÓDMIEJSKA


Linia wykonuje tylko jeden kurs w jedną stronę od poniedziałku do piątku o godz. 7.22

miejska szkolna
9 ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza /z powrotem: Mickiewicza - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Al. Wojska Polskiego - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Rydygiera - RYDYGIERA/SZPITAL miejska
10 ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza /z powrotem: Mickiewicza - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Al. Wojska Polskiego - Al. Jana Pawła II - Bydgoska - Podchorążych - Kossaka - KOSSAKA/PĘTLA


Linia wykonuje tylko 2 kursy od poniedziałku do piątku w godz. po 5 i po 13

miejska
12 JASTRZĘBIA/PĘTLA - Jastrzębia - Przemysłowa - Motylewska - Al. Poznańska - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - Al. Jana Pawła II - Al. Powstańców Wielkopolskich - Łączna - Śniadeckich - ŚNIADECKICH/KOTŁOWNIA


Wybrane kursy skrócone do Os. Jadwiżyn Pętla: ... - Śniadeckich - OS. JADWIŻYN PĘTLA

Wybrane kursy wydłużone do Al. Powst. Wlkp./Pętla: ... - Śniadeckich - Philipsa - Al. Powstańców Wielkopolskich - AL. POWST. WLKP./PĘTLA

Wybrane kursy skrócone z Przemysłowa/Ceramiczna: PRZEMYSŁOWA/CERAMICZNA - Przemysłowa - Motylewska - ...

miejska
14 ZBROJNA/PĘTLA - Al. Niepodległości - Promienna - Staropolska - Al. Wyzwolenia - Śniadeckich - Dąbrowskiego - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Rydygiera - RYDYGIERA/SZPITAL

. W niedzielę i święta pojedyncze kursy w godz. 6 i 18.

miejska
15 LELEWELA/PĘTLA - Lelewela - Bydgoska - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Rydygiera - RYDYGIERA/SZPITAL


Kursuje tylko od poniedziałku do piątku w godz. od 5 do 17

miejska
16 ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza - Wyspiańskiego /z powrotem: Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Konarskiego - Pl. 9 Maja - Ceglana - Staromiejska - 1 Maja - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Libelta - Dembowskiego - Trzcianecka - Al. Poznańska - Cicha - Motylewska - MOTYLEWSKA/WAPIENNA


Poranne kursy omijają ul. CIchą: ... - Al. Poznańska - Motylewska - ...

Wybrane kursy wydłużone do Przemysłowa/Ceramiczna: ... - MOTYLEWSKA/WAPIENNA - Przemysłowa - PRZEMYSŁOWA/CERAMICZNA

Kursuje od poniedziałku do soboty. W sobotę kursuje w godz. od 9 do 16

miejska
20 AL. PIASTÓW/PL. KONSTYTUCJI 3 MAJA - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - Wodna - Al. Niepodległości - Koszalińska - KOSZALIŃSKA/PADEREWSKIEGO


Kursuje w sezonie działkowym w okresie od 01.05. do 30.09.

miejska sezonowa
50 MIROSŁAW - Ujście Czarnkowska - Ujście Pilska - Ługi Ujskie - Al. Poznańska - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA


Wybrane kursy przez Ujście/Wojska Polskiego: ... - Ujście Czarnkowska - Ujście Staszica - Ujście Wojska Polskiego - Ujście Staszica - Ujście Pilska - ...

Wybrane kursy przez Ługi Ujskie/Wieś (w głąb wsi)

Wybrane kursy przez Orlą (Os. Motylewo): ... - Al. Poznańska - Orla - Al. Poznańska - ...

Wybrane kursy skrócone z Ujście/Osiedle Górne: UJŚCIE/OSIEDLE GÓRNE PĘTLA - Ujście Czarnkowska - ...

Wybrane kursy wydłużone do Kossaka/Pętla: ... - Al. Piastów - Al. Jana Pawła II - Al. Powstańców Wielkopolskich - Philipsa - Kossaka - KOSSAKA/PĘTLA

W soboty kursuje do godz. 16. W niedzielę i święta pojedyncze kursy.

podmiejska
50 Bis UJŚCIE/UL. WOJSKA POLSKIEGO - Ujście Staszica - Ujście Pilska - Ługi Ujskie - Ługi Ujskie/Wieś - Al. Poznańska - Orla - Al. Poznańska - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA


Wykonuje jeden kurs od poniedziałku do piątku o godz. 6.46

podmiejska szkolna
60 PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA - Al. Wojska Polskiego - Dolaszewo - Szydłowo - JARACZEWO


Kursuje tylko od poniedziałku do piątku w wybranych godzinach

podmiejska
P PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA - Al. Jana Pawła II - Al. Powstańców Wielkopolskich - DK11 Obwodnica Piły - Kossaka - J. PŁOTKI/GEOVITA


Kursuje w wybranych godzinach w okresie wakacyjnym

rekreacyjna sezonowa

Tabor spółki[edytuj | edytuj kod]

Autobusy
Typ autobusu przewóz osób na wózkach  Lata produkcji Lata zakupu Numery taborowe Liczba sztuk
Jelcz 120M 2000 2000 365 1
Solaris Urbino 10 przewóz osób na wózkach  2003, 2011 2004, 2011 372 – 374, 404 4
Solaris Urbino 12 przewóz osób na wózkach  2005 – 2007, 2009, 2010, 2011, 2016, 2017, 2020 2005-2007, 2009-2010, 2011, 2016-2017, 2020 377 – 380, 382 – 395, 402, 403, 412-416, 423-428 31
Solaris Urbino 12 Hybrid przewóz osób na wózkach  2018, 2020 2018, 2020 417-422, 429-435 11
Solaris Urbino 12 Electric przewóz osób na wózkach  2021 2022 436-441 5
Wszystkie pojazdy 52
Udział autobusów przystosowanych dla niepełnosprawnych we flocie 99%
Średnia wieku eksploatowanego taboru autobusowego ~5 lat
Tramwaje wodne
Nazwa pojazdu Liczba sztuk Lata produkcji Lata zakupu Liczba miejsc
Gordalina 1 2014 2014 12

Tabor eksploatowany w przeszłości[edytuj | edytuj kod]

Berliet PR100 #191 w zajezdni.
Typ autobusu Okres eksploatacji
Star N52 1957 – 19??
San H01B 1958 – 198?
San H27B 1964 – 198?
San H100B 196? – 198?
Autosan H9-35 197? – 1991
Jelcz 272 MEX 1979 – 1983
Jelcz-Berliet PR110U 1981 – 1995
Jelcz PR110M 1985 – 2010
Jelcz M11 1987 – 1995
Renault PR100 1992 – 2001
Berliet PR100 1994 – 2001
Autosan H6-06 1992 – 2005
Jelcz PR110D 1995 – 1998
Jelcz M121MB 1995 – 2013
Autosan H9 1995 – 2010
Neoplan N4009 1997 – 2012
Neoplan N4016 1998 – 2018
Jelcz 120M 2001 – 2010
Neoplan N4016TD 2005 – 2012
Mercedes 0530 2012 – 2020
Neoplan N4411 2010 – 2021

Testowane autobusy w Pile[edytuj | edytuj kod]

Typ autobusu Rok testowania
Jelcz M121MB 1995
Neoplan N4016 1998
Jelcz M101I 2001, 2003
Karosa B951.1713 2005
MAN NM222 1997
Jelcz M121I 2007
Solaris Urbino 15 2008
Solaris Urbino 18 Hybrid 2008
Solbus SN11M 2008
Scania CN280UB 2009
Solaris Urbino 12 Hybrid 2012, 2016
AMZ City Smile 12 LF 2013
Solaris Urbino 12 electric 2015, 2018

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Na wiosnę obrodziło... autobusami. pila.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]., pila.pl
  2. Piła: MZK kupuje aż 6 używanych autobusów, infobus.pl, 2010-03-24
  3. Piła kupuje Neoplany od … Solarisa. infobus.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]., infobus.pl, 2010-06-16
  4. Od 1 stycznia rusza Pilska Karta Miejska i zmiany w cenach biletów. pila.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]., pila.pl
  5. https://www.mzk.pila.pl/aktualnosci/zmiana-ukladu-komunikacyjnego.html

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zuzanna Przeworska, 50 lat Komunikacji Miejskiej w Pile, Piła 2007
  • Andrzej Świątek, Piła: zarys dziejów komunikacji miejskiej, Piła 1998
  • Marcin Strzelec, 60 lat Komunikacji Miejskiej w Pile, Piła 2017

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]