Mikołaj Kozakiewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikołaj Kozakiewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1923
Albertyn

Data i miejsce śmierci

22 listopada 1998
Warszawa

Marszałek Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej / Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 4 lipca 1989
do 25 listopada 1991

Przynależność polityczna

Zjednoczone Stronnictwo Ludowe / PSL „Odrodzenie” / Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Roman Malinowski

Następca

Wiesław Chrzanowski

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej
Grób Mikołaja Kozakiewicza na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Mikołaj Kozakiewicz (ur. 24 grudnia 1923 w Albertynie, zm. 22 listopada 1998 w Warszawie) – polski socjolog, polityk i publicysta, profesor nauk humanistycznych, autor kilkudziesięciu książek z zakresu seksuologii, socjologii wychowania i oświaty. Marszałek Sejmu X kadencji, poseł na Sejm PRL IX kadencji, Sejm kontraktowy i Sejm I kadencji.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wykształcenie i działalność zawodowa[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w województwie nowogródzkim. Uczył się w szkołach w Wilnie, w latach 1945–1947 pracował jako nauczyciel wiejski, a w 1950 ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie 1950–1951 był nauczycielem i dyrektorem w Liceum Ogólnokształcącym w Izbicy Kujawskiej. Od 1951 do 1955 był sekretarzem redakcji „Głosu Nauczycielskiego”. W latach 1956–1970 pracował jako kierownik działu miesięcznika Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego „Wieś Współczesna”. W okresie 1957–1969 zasiadał w Prezydium Towarzystwa Szkoły Świeckiej, a od 1970 do 1974 był wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej. W 1963 obronił doktorat z socjologii na UW, po czym podjął pracę w Polskiej Akademii Nauk. Od 1967 do 1971 był adiunktem w Zakładzie Badań Rejonów Uprzemysłowionych PAN, następnie w latach 1971–1989 pracownikiem naukowym w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa[1][2][3]. W 1972 uzyskał habilitację. W 1979[4] otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego i został profesorem nadzwyczajnym, a w 1984 został profesorem zwyczajnym.

Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]

W 1947 wstąpił do Stronnictwa Ludowego, a po jego połączeniu z Polskim Stronnictwem Ludowym w 1949 znalazł się w szeregach ZSL. W 1982 został członkiem prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[5]. Sprawował mandat posła na Sejm PRL w latach 1985–1989, uczestniczył w obradach plenarnych Okrągłego Stołu. W wyborach 4 czerwca 1989 jako jedyny obok Adama Zielińskiego uzyskał mandat posła na Sejm X kadencji w ramach 35-osobowej listy krajowej, obejmującej czołowych działaczy ówczesnej władzy. W Sejmie kontraktowym 4 lipca 1989 objął stanowisko marszałka Sejmu[6], które zajmował do końca kadencji w 1991. Po zakończeniu działalności ZSL został działaczem Polskiego Stronnictwa Ludowego i zasiadał w Sejmie I kadencji z jego listy. W 1993 po konflikcie z prezesem partii Waldemarem Pawlakiem zrezygnował z ubiegania się o reelekcję. W styczniu 1998 został członkiem rady założycielskiej Partii Ludowo-Demokratycznej.

Działalność społeczna i publicystyczna[edytuj | edytuj kod]

Członek Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa i Towarzystwa Planowania Rodziny. Popularyzował antykoncepcję, bronił legalności aborcji, praw homoseksualistów i chorych na AIDS. Popierał legalizację miękkich narkotyków. W 1995 był jednym z założycieli oraz honorowym prezesem Stowarzyszenia Otwarte Drzwi, pozarządowej organizacji działającej na rzecz osób wykluczonych społecznie.

Był autorem publikacji w językach polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, kilkunastu prac naukowych, a także ponad 20 prac popularnonaukowych z zakresu socjologii wychowania i oświaty oraz filozofii wychowania, jak również cyklu felietonów Z księgi zakazów publikowanych w „Trybunie”. Napisał także wspomnieniową książkę Byłem marszałkiem kontraktowego… (1991).

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Weroniką Merc-Kozakiewicz, miał dwoje dzieci (Daniela i Dominikę).

Został pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie (kwatera A3 tuje-3–34)[7].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Małżeństwo niemal doskonałe, Warszawa 1973.
  • Najdziwniejsi rodzice, najdziwniejsze dzieci, Warszawa 1973.
  • O miłości prawie wszystko, Warszawa 1973.
  • Raport o dostępie młodzieży wiejskiej do kształcenia na różnych szczeblach szkolnictwa (współautor), Warszawa 1973.
  • Zanim staniecie się kobietami, Warszawa 1973.
  • Nowoczesność nauczycieli polskich, Warszawa 1974.
  • Gdy miłość dojrzewa, Warszawa 1984.
  • Nieoczekiwana Ameryka, Warszawa 1985.
  • Oświata i wychowanie wobec zmian społecznych, Warszawa 1985.
  • Przewodnik po młodości (współautor), Warszawa 1986.
  • Co śmiem sądzić, Warszawa 1987.
  • Kobieto ty wieczna istoto, Szczecin 1987.
  • Edukacja na wsi, Warszawa/Kraków 1989.
  • Byłem marszałkiem kontraktowego…, Warszawa 1991.
  • Słowniczek o miłości i seksie, Warszawa 1995.
  • Wieś i rolnictwo w badaniach społeczno-ekonomicznych. Księga jubileuszowa IRWiR PAN: lata 1971–1996 (red.), Warszawa 1996.
  • Wychowanie seksualne i planowanie rodziny w Polsce (red.), Warszawa 1997.

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

W 1993 uhonorowany został przez prezydenta Lecha Wałęsę Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[8]. Był odznaczony również Krzyżem Komandorskim, Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. W 1998 został laureatem Medalu Zasłużony dla Tolerancji.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Marek Kłodziński, Refleksje związane z 40-leciem IRWiR PAN, irwirpan.waw.pl, 2011 [dostęp 2021-02-05].
  2. Kozakiewicz, Mikołaj (1923–98), interia.pl [dostęp 2021-02-05].
  3. Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL, katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2021-02-05].
  4. Prof. zw. dr hab. Mikołaj Kozakiewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2019-12-01].[martwy link]
  5. Dziennik Polski”, Nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.
  6. Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 4 lipca 1989 r. w sprawie wyboru Marszałka Sejmu (M.P. z 1989 r. nr 22, poz. 155).
  7. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze, cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2019-11-30].
  8. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 grudnia 1993 r. o nadaniu orderu (M.P. z 1994 r. nr 9, poz. 72).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]