Miriam Rothschild
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Miriam Louisa Rothschild |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 sierpnia 1908 |
| Data i miejsce śmierci |
20 stycznia 2005 |
| Zawód, zajęcie |
zoolog |
Miriam Louisa Rothschild (ur. 5 sierpnia 1908 w Ashton Wold, zm. 20 stycznia 2005) – brytyjska uczona, zoolog i entomolog.
Pochodziła ze słynnej rodziny bankierów, była córką Charlesa Rothschilda, bankiera i działacza ekologicznego. W pracy naukowej była światowym autorytetem w dziedzinie pcheł. Jako pierwsza zbadała mechanizm skokowy pcheł oraz ich cykl reprodukcyjny. Autorka ponad 350 prac naukowych[1], a także książek poświęconych członkom rodziny: ojcu (Rothschild's Reserves – time and fragile nature) i stryjowi Walterowi (Dear Lord Rothschild). Działała na rzecz ochrony motyli w Wielkiej Brytanii.
Została odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego (DBE). Była członkiem Royal Society (FRS)[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]
Miriam Rothschild urodziła się w 1908 r. w Ashton Wold, niedaleko Oundle w Northamptonshire. Jej ojcem był Charles Rothschild, ze słynnej żydowskiej rodziny bankierów, a matką Rozsika Edle Rothschild (née von Wertheimstein), węgierska sportsmenka. Jej bratem był Victor Rothschild, trzeci Baron Rothschild, a jedną z jej sióstr Pannonica Rothschild (Baronowa Nica de Koenigswarter), entuzjastka bebop jazz i patronka muzyków Theloniousa Monka i Charliego Parkera.
Jej ojciec opisał około 500 nowych gatunków pchły, a jej wuj Lionel Walter Rothschild zbudował prywatne muzeum naturalnej historii w Tring. W wieku około czterech lat zaczęła zbierać biedronki, gąsienice, i oswoiła przepiórkę. Podczas rodzinnych obchodów jej szóstych urodzin na wakacjach w Austro-Węgrzech wybuchła I wojna światowa. Rodzina złapała pierwszy możliwy pociąg na zachód, ale napotkała problem z zapłatą za bilety i była zmuszona do pożyczenia pieniędzy od węgierskiego pasażera, który skomentował: „To najdumniejszy moment mojego życia. W życiu bym nie pomyślał, że rodzina Rothschild będzie chciała ode mnie pożyczyć pieniądze!”. Gdy miała 15 lat, zmarł jej ojciec i zaopiekował się nią wuj. Była uczona w domu do momentu, gdy w wieku 17 lat zażądała, że chce iść do szkoły. Zaczęła uczęszczać na wieczorne kursy z zoologii w Chelsea College of Science and Technology[2][3].
1930-1940[edytuj | edytuj kod]
W latach 30. studiowała mięczaki Nucula i ich pasożyty przywry w Marine Biological Station w Plymouth. Dzięki majątkowi rodziny nigdy nie musiała starać się o dotacje i fundusze naukowe, przez co, w połączeniu z jej brakiem formalnej edukacji, tytułowała się jedynie ośmioma doktoratami honorowymi – pozostawała „amatorką”.
Przed wybuchem II wojny światowej naciskała na rząd Wielkiej Brytanii by wpuszczono więcej Żydów uciekających z nazistowskich Niemiec. Podczas wojny pracowała jako łamacz tajnych kodów w Bletchley Park.
W 1943 r. wyszła za mąż za George'a Lane'a, komandosa II wojny światowej, niepraktykującego węgierskiego Żyda, którego nazwisko zmieniono z Lanyi dla bezpieczeństwa. Małżeństwo zostało anulowane w 1957 r., a w 1963 r. Lane ożenił się z Elizabeth Heald, córką sir Lionela Healda[4][5].
Nauka i entomologia[edytuj | edytuj kod]
Rothschild była wiodącym autorytetem w dziedzinie pcheł. Była pierwszą osobą która opisała mechanizm odpowiedzialny za ich skakanie. Powiązała cykl reprodukcyjny pcheł ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w królikach, na których owe pchły żyły. Jej książka na temat pasożytnictwa o tytule „Fleas, flukes & cuckoos” była wielkim sukcesem. Kolekcja Pcheł Rothschild (ufundowana przez Charlesa Rothschild) jest teraz częścią kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, a jej katalog kolekcji (we współpracy z G.H.E. Hopkins) jest uznawany jako dzieło naukowe.
W latach 60. była członkiem szkoły genetycznej w Oksfordzie, gdzie poznała genetyka ekologicznego E.B. Forda. Była jego bliską znajomą i pomagała mu toczyć kampanię na rzecz legalizacji homoseksualizmu.
Rothschild napisała książki o swoim ojcu („Rothschild's Reserves – time and fragile nature”) i wuju („Dear Lord Rothschild”). Napisała około 350 artykułów o entomologii, zoologii i innych dziedzinach[2][3][6].
Fundusze na badanie schizofrenii i terapii artystycznej[edytuj | edytuj kod]
Rothschild założyła Schizophrenia Research Fund w 1962 r., niezależną publiczną instytucję charytatywną mająca na celu „rozwój wiedzy o zapobieganiu i leczeniu wszystkich form chorób psychicznych, a w szczególności schizofrenii”. W marcu 2006 r., po jej śmierci, nazwa funduszu została zmieniona na Miriam Rothschild Schizophrenia Research Fund[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Hon. Dame Miriam Rothschild FRS > Bibliography. [w:] Portal 'Miriam Rothschild & John Foster Human Rights Trust' [on-line]. www.rothschildfostertrust.com. [dostęp 2014-06-06]. (ang.).
- ↑ a b c Anthony Tucker, Naomi Gryn, Obituary: Dame Miriam Rothschild, „The Guardian”, 22 stycznia 2005, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-02-23] (ang.).
- ↑ a b Lives remembered, „The Times”, 4 lutego 2005, ISSN 0140-0460 [dostęp 2019-02-23] (ang.).
- ↑ Colonel George Lane, „The Telegraph”, 26 marca 2010, ISSN 0307-1235 [dostęp 2019-02-23] (ang.).
- ↑ Naomi Gryn, Dame Miriam Rothschild, „Jewish Women's Archive Encyclopedia”, jwa.org [dostęp 2019-02-23].
- ↑ "Dame Miriam Rothschild, obituary". The Oundle Chronicle (blog). Archived from the original on 8 October 2007. Retrieved 6 May 2007.
- ↑ "Schizophrenia Research Fund". www.srf-uk.com
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Hon. Dame Miriam Rothschild FRS. [w:] The Rothschild Foster Human Rights Trust [on-line]. www.rothschildfostertrust.com. [dostęp 2014-06-06]. (ang.).
- Naomi Gryn: Rothschild, Dame Miriam 1908-2005. [w:] Jewish Women: A Comprehensive Historical Encyclopedia [on-line]. jwa.org, 1 marca 2009. [dostęp 2014-06-06]. (ang.).
- Peter Marren: Dame Miriam Rothschild. Expert on fleas and energetic campaigner for nature conservation. independent.co.uk. [dostęp 2005-01-22]. (ang.).