Mirosław Jan Stasik
 |
Ten artykuł od 2023-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Alma Mater | |
Mirosław Jan Stasik (ur. 27 stycznia 1929 w Łodzi, zm. 8 sierpnia 2023 w Niedernhausen[1]) – polski lekarz i toksykolog.
Edukacja i początki kariery[edytuj | edytuj kod]
Ukończył studia lekarskie w Akademii Medycznej w Łodzi. Następnie studiował toksykologię na Uniwersytecie Surrey. Tytuł doktora medycyny uzyskał na Uniwersytecie w Heidelbergu.
W latach 60. XX wieku uzyskał specjalizację z chorób wewnętrznych. Następnie, będąc pracownikiem naukowym Instytutu Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi, został kierownikiem nowo powstałego oddziału ostrych zatruć Instytutu, gdzie również tworzył zręby informacji toksykologicznej w Polsce.
W tamtym okresie opublikował jedną z pierwszych na świecie prac klinicznych na temat ostrej toksyczności tetraetyloołowiu u człowieka[2]. Substancja ta była powszechnie stosowana jako środek przeciwstukowy w benzynie do 2005 roku.
Dalsza kariera[edytuj | edytuj kod]
Od początku lat 70. XX wieku przebywał w Niemczech Zachodnich, z dwuletnią przerwą na staż w Instytucie Toksykologii Uniwersytetu w Würzburgu oraz studia uniwersyteckie w Wielkiej Brytanii. We Frankfurcie nad Menem kierował ośrodkiem toksykologii i epidemiologicznych badań nad karcynogenezą w departamencie medycyny pracy koncernu chemicznego Hoechst AG we Frankfurcie nad Menem.
Celem tych badań było określenie rakotwórczego potencjału niektórych amin aromatycznych, np. dichlorobenzydyny i pochodnych aniliny, jak również tlenku etylenu i formaldehydu[3][brak potwierdzenia w źródle].
W latach 80. Stasik był delegatem koncernu Hoechst na konferencje naukowe Chemical Industry Institute of Toxicology w Research Triangle Park, jak również na sympozja naukowe organizowane przez Center for Environmental Epidemiology na Uniwersytecie Pittsburskim. Był także konsultantem i członkiem europejskich gremiów naukowych w Brukseli.
W latach 1989–2003, po nawiązaniu współpracy z Instytutem Medycyny Pracy i Ochrony Środowiska Uniwersytetu im. J. Gutenberga w Moguncji, kontynuował swe prace nad rakotwórczymi aminami aromatycznymi, jak również współpracował w tym zakresie z Katedrą Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Największe osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]
Badając proste aryloaminy zaobserwował, że 4-chloro-o-toluidyna (4-COT), stosowana jako surowiec do produkcji wielu barwników i pigmentów oraz chlorodimeformu, może powodować raka pęcherza moczowego u człowieka. W następswie m.in. tych badań, Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem sklasyfikowała 4-COT jako prawdopodobnie rakotwórczy dla człowieka, a produkacja i wykrozystanie tego związku zostały ograniczone[4].
Klaus Norpoth w swym podręczniku medycyny za odkrycie rakotwórczości 4-COT wpisał Stasika, jako jedynego Polaka, w poczet 15. światowych badaczy, którzy na przestrzeni ponad dwóch wieków odkryli zawodowe substancje rakotwórcze: od Percivalla Potta (1775) przez Ludwiga Rehna (1895), Johna Creecha i Maurice’a Johnsona (1974) do Stasika (1987)[5].
Stasik był autorem i współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych w czasopismach polskich, angielskich, niemieckich i japońskich, artykułów w Encyklopedia of Occupational Health and Safety (cztery wydania) Międzynarodowej Organizacji Pracy[6] i w Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry. Prezentował swoje artykuły na międzynarodowych kongresach International Commission on Occupational Health.
Od 1997 roku prowadził w Wiesbaden filię Towarzystwa Naukowego Jabłonowskich[7][brak potwierdzenia w źródle].
Fundacja 4-COT[edytuj | edytuj kod]
Wraz z żoną, dr Lilianą Stasik, założył w 2001 roku Fundację 4-COT, której był prezesem[8][brak potwierdzenia w źródle]. Fundacja jest powiązana z Instytutem Medycyny Pracy w Łodzi. Sponsoruje staże naukowo-badawcze młodych polskich naukowców w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dr. Miroslaw Stasik [online], Bestattungshaus Rainer Tauber (niem.).
- ↑ M. Stasik i inni, Acute tetraethyllead poisoning, „Archiv für Toxikologie”, 24, 1969, s. 283–291, DOI: 10.1007/BF00577576, PMID: 5795752 (ang.).
- ↑ Miroslaw Jan Stasik, Carcinomas of the urinary bladder in a 4-chloro-o-toluidine cohort, „International Archives of Occupational and Environmental Health”, 60 (1), 1988, s. 21–24, DOI: 10.1007/BF00409374, PMID: 3350600 (ang.).
- ↑ 4-Chloro-ortho-toluidine, [w:] Some Aromatic Amines, Organic Dyes, and Related Exposures, 2010 (IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, t. 99), s. 471–493, ISBN 978-92-832-1599-8 (ang.).
- ↑ Mirosław J. Stasik, 4-Chloro-o-toluidyna: etiologiczny czynnik indukcji raka pęcherza moczowego, historia jednego odkrycia, „Medycyna Pracy”, 54 (4), 2003, s. 355–359 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03].
- ↑ Encyclopaedia of Occupational Health and Safety. Guides, Indexes, Directory, Jeanne Mager Stellman (red.), Geneva: International Labour Office, 1998, ISBN 92-2-109817-6.
- ↑ Kultury wiedzy a polsko-niemieckie relacje naukowe [online], Societas Jablonoviana [dostęp 2011-07-19] (pol. • niem.).
- ↑ X Krajowy Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy połączony z jubileuszem 50-lecia Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera [online], Instytut Medycyny Pracy imienia prof. dra med. Jerzego Nofera [zarchiwizowane z adresu 2012-03-27].