Moduł:Kalendarium/01-01
Dokumentacja modułu
[]Moduł danych z listą wydarzeń, których rocznica przypada 1 stycznia.
 | Ten artykuł zawiera treści wydzielone lub skopiowane z innego artykułu Wikipedii. Zawarta tu treść pochodzi w całości lub w części z artykułu Wikiprojekt:Rocznice/ekspozycje/01-01. Zobacz pełną listę autorów tego artykułu. Treści pochodzące z Wikipedii są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
- 2024 (lata zakończone na 4 lub 9) – 12 wydarzeń, 3 grupy plików, 2051 znaków
- 2025 (lata zakończone na 0 lub 5) – 11 wydarzeń, 4 grupy plików, 1346 znaków
- 2026 (lata zakończone na 1 lub 6) – 10 wydarzeń, 4 grupy plików, 1631 znaków
- 2027 (lata zakończone na 2 lub 7) – 12 wydarzeń, 2 grupy plików, 2089 znaków
- 2028 (lata zakończone na 3 lub 8) – 11 wydarzeń, 3 grupy plików, 2274 znaki
- INNE – 3 wydarzenia, 1 grupa plików, 318 znaków
| Instrukcja dla modułu |
|---|
|
Każdy rekord zawiera następujące parametry:
((mały opis umieszczany w treści wydarzenia||opis alt|nazwa pliku na commons)).
Pod jednym opisem można umieścić więcej plików podając kolejne pary: ((mały opis umieszczany w treści wydarzenia||opis alt X|nazwa pliku X na commons|opis alt Y|nazwa pliku Y na commons ...)). Przykład jest w Moduł:Kalendarium/03-04 w roku 1678, gdzie podlinkowane są 3 pliki dźwiękowe.
|
[edytuj]
2024
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1854 – urodził się szkocki antropolog, filolog klasyczny i historyk religii James George Frazer, autor m.in. studium nad mitologią, magią i religią pt. Złota gałąź
- 1894 – zmarł niemiecki fizyk Heinrich Hertz, odkrywca fal elektromagnetycznych, od jego nazwiska pochodzi nazwa jednostki częstotliwości – herc (Hz)
- 1924 – urodził się francuski historyk i eseista Jacques Le Goff zajmujący się głównie tematyką średniowiecznej kultury Zachodu (Inteligencja w wiekach średnich, Kultura średniowiecznej Europy)
- 1944 – urodziła się polska dziennikarka Teresa Torańska, współpracownica m.in. warszawskiej i paryskiej „Kultury”, autorka głośnej książki pt. Oni będącej zbiorem wywiadów-rozmów z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami; tegoż dnia ukonstytuowała się Krajowa Rada Narodowa, której dekretem tego samego dnia sformowana została Armia Ludowa
- 1994 – wszedł w życie Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu (NAFTA) pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem
2025
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_-_Google_Art_Project.jpg)
- 1515 – królem Francji został Franciszek I Walezjusz (na portrecie pędzla Joosa van Cleve)
- 1895 – urodził się J. Edgar Hoover (na fotografii), dyrektor FBI od 1924 przez 48 kolejnych lat
- 1960 – we Francji przeprowadzono reformę walutową wprowadzającą po kursie 100:1 nowe franki (na fotografii), które zostały ostatecznie wycofane przez euro w 2002
- 1965 – w Polsce wszedł w życie Kodeks rodzinny i opiekuńczy
- 1990 – morawskie miasto Zlin wróciło do swej pierwotnej nazwy (w latach 1949–1989 nazywało się Gottwaldov)
- 1995 – denominacja złotego (w stosunku 10 000:1)
- 2010 – w samobójczym zamachu bombowym w wiosce Szah Hassan Chan w północnym Pakistanie zginęło 99 osób, a ponad 100 zostało rannych
2026
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=small}
- 45 p.n.e. – wprowadzono kalendarz juliański, na życzenie Juliusza Cezara opracował go astronom Sosygenes
- 1781 – nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy żelazny most na świecie Iron Bridge (na zdjęciu)
- 1801 – włoski astronom Giuseppe Piazzi odkrył nowe ciało niebieskie, które nazwał na cześć rzymskiej bogini płodności ziemi i urodzaju Ceres (na fotografii wykonanej w 2015 przez sondę Dawn); początkowo była określana jako planeta, później jako planetoida o numerze katalogowym 1, a od 2006 zaliczana do planet karłowatych
- 1806 – w Dorpacie (Inflanty) urodził się bałtyckoniemiecki szachista Lionel Kieseritzky sławny dzięki rozegranej z Adolfem Anderssenem „nieśmiertelnej partii”
- 1926 – rozpoczęło nadawanie Radio Irlandzkie (logo)
- 1951 – z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała
- 1986 – premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego dla młodzieży Siedem życzeń w reżyserii Janusza Dymka
2027
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1782 – zmarł niemiecki kompozytor i organista Johann Christian Bach, członek muzycznej rodziny Bachów, zwany „Bachem mediolańskim” lub „londyńskim”; najmłodszy z synów Johanna Sebastiana Bacha (dzięki uprzejmości Naxos wysłuchaj allegro z symfonii g-moll op. 6 nr 6)
- 1837 – trzęsienie ziemi w Galilei zabiło ponad 2 tys. ludzi
- 1907 – urodził się polityk ZSRR Leonid Breżniew (na fotografii) – od 1964 r. Sekretarz Generalny KC KPZR (po obaleniu Nikity Chruszczowa), de facto – a od 1977 r. również de iure – przywódca ZSRR; okres jego rządów bywa określany mianem „epoki zastoju”
- 1967 – utworzono Słowiński Park Narodowy
- 1977 – czechosłowaccy intelektualiści opublikowali manifest Karta 77, w którym domagali się przestrzegania praw człowieka przez komunistyczne władze
- 1987 – z połączenia Jelcza (uprzemysłowionej wsi z dużą fabryką autobusów i samochodów ciężarowych) oraz Laskowic Oławskich (wsi stanowiącej zaplecze mieszkaniowe dla pracowników tej fabryki) powstało miasto Jelcz-Laskowice
- 2002 – wprowadzenie waluty euro w większości krajów Unii Europejskiej
2028
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1573 – w trakcie oblężenia przez Moskwę Białego Kamienia w Estonii zginął Maluta Skuratow (na ilustracji u boku metropolity Filipa, którego sam zamordował), jeden z głównych opriczników Iwana IV, teść przyszłego cara – Borysa Godunowa
- 1818 – w Londynie została anonimowo wydana prekursorska dla literatury science-fiction powieść Mary Shelley pt. Frankenstein; przedmowę do niej napisał mąż autorki, poeta Percy Bysshe Shelley, a sam utwór dedykowany był jej ojcu Williamowi Godwinowi
- 1863 – urodził się Pierre de Fredy, baron de Coubertin (na portrecie), francuski historyk, pedagog, działacz sportowy, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich, projektant flagi olimpijskiej, założyciel i przewodniczący MKOl
- 1923 – prawa miejskie otrzymały Kamienna (od 1928 Skarżysko-Kamienna), Szczekociny, a także Kostopol (obecnie na terenie Ukrainy)
- 1943 – urodził się polski scenograf Allan Starski, laureat Oscara
- 1958 – w wyniku przekształcenia filii Studia Filmów Rysunkowych, w Warszawie powstało Studio Miniatur Filmowych; wyprodukowało ono ponad 1500 krótko- i długometrażowych filmów animowanych, m.in. seriale Dziwne przygody Koziołka Matołka oraz Pomysłowy Dobromir, a wśród jego współpracowników znaleźli się m.in. Jan Lenica i Piotr Dumała
- 2003 – Wałbrzych utracił na 10 lat status miasta na prawach powiatu
2029
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
_small_resolution.jpg)
- 1919 – urodził się amerykański pisarz Jerome David Salinger, autor m.in. powieści Buszujący w zbożu
- 1929 – urodził się pisarz i dziennikarz Zbigniew Nienacki, autor m.in. serii książek o przygodach Pana Samochodzika
- 1959 – rewolucja kubańska: rewolucjoniści pod wodzą Fidela Castro obalili dyktatora Fulgencia Batistę
- 1969 – wyemitowano pierwszy odcinek radzieckiego serialu animowanego Wilk i Zając (kadr na znaczku pocztowym)
- 1999 – zmarł polski kompozytor i dyrygent Stanisław Hadyna, założyciel i wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”
- 2019 – sonda New Horizons przeleciała w pobliżu obiektu (486958) Arrokoth (na fotografii)
2030
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1860 – w Królestwie Polskim wszedł do obiegu pierwszy polski znaczek pocztowy (na ilustracji)
- 1940 – urodziła się polska aktorka Joanna Jędryka
- 1960 – we Francji przeprowadzono reformę walutową wprowadzającą po kursie 100:1 nowe franki (na fotografii), które zostały ostatecznie wycofane przez euro w 2002
- 1990 – morawskie miasto Zlin wróciło do swej pierwotnej nazwy (w latach 1949–1989 nazywało się Gottwaldov)
- 1995 – denominacja złotego (w stosunku 10 000:1)
- 2000 – przeprowadzono reformę administracyjną w Czechach, powołując 13 krajów samorządowych i Pragę jako miasto wydzielone, zachowując jednocześnie stary podział na 7 okręgów terytorialnych dla wybranych instytucji państwowych
- 2010 – w samobójczym zamachu bombowym w wiosce Szah Hassan Chan w północnym Pakistanie zginęło 99 osób, a ponad 100 zostało rannych
2031
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1431 – urodził się Rodrigo de Borja y Borja późniejszy papież Aleksander VI (na popiersiu)
- 1781 – nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy żelazny most na świecie Iron Bridge
- 1801 – włoski astronom Giuseppe Piazzi odkrył nowe ciało niebieskie, które nazwał na cześć rzymskiej bogini płodności ziemi i urodzaju Ceres (na fotografii wykonanej w 2015 przez sondę Dawn); początkowo była określana jako planeta, później jako planetoida o numerze katalogowym 1, a od 2006 zaliczana do planet karłowatych
- 1821 – ukazało się pierwsze wydanie „Kurjera Warszawskiego”, codziennej gazety wydawanej w Warszawie nieprzerwanie przez 118 lat
- 1951 – z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała
- 1981 – zmarł polski archeolog i historyk sztuki Kazimierz Michałowski
2032
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1782 – zmarł niemiecki kompozytor i organista Johann Christian Bach, członek muzycznej rodziny Bachów, zwany „Bachem mediolańskim” lub „londyńskim”; najmłodszy z synów Johanna Sebastiana Bacha (dzięki uprzejmości Naxos wysłuchaj allegro z symfonii g-moll op. 6 nr 6)
- 1907 – urodził się polityk ZSRR Leonid Breżniew (na fotografii) – od 1964 r. Sekretarz Generalny KC KPZR (po obaleniu Nikity Chruszczowa), de facto – a od 1977 r. również de iure – przywódca ZSRR; okres jego rządów bywa określany mianem „epoki zastoju”
- 1912 – urodził się Kim Philby, brytyjski szpieg, współpracownik wywiadu radzieckiego
- 1922 – urodził się Andrzej Hiolski, polski śpiewak operowy, baryton
- 1977 – czechosłowaccy intelektualiści opublikowali manifest Karta 77, w którym domagali się przestrzegania praw człowieka przez komunistyczne władze
- 1992 – prawa miejskie otrzymały Wojkowice (w latach 1977–1991 dzielnica Będzina) i Rydułtowy (w latach 1975–1991 dzielnica Wodzisławia Śląskiego)
- 2002 – wprowadzenie waluty euro w większości krajów Unii Europejskiej
2033
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1573 – w trakcie oblężenia przez Moskwę Białego Kamienia w Estonii zginął Maluta Skuratow (na ilustracji u boku metropolity Filipa, którego sam zamordował), jeden z głównych opriczników Iwana IV, teść przyszłego cara – Borysa Godunowa
- 1823 – urodził się Sándor Petőfi (na dagerotypie), węgierski poeta, uczestnik powstania 1848 r.
- 1863 – urodził się Pierre de Fredy, baron de Coubertin, francuski historyk, pedagog, działacz sportowy, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich, projektant flagi olimpijskiej, założyciel i przewodniczący MKOl
- 1923 – prawa miejskie otrzymały Kamienna (od 1928 Skarżysko-Kamienna), Szczekociny, a także Kostopol (obecnie na terenie Ukrainy)
- 1953 – rozpoczął się pierwszy w historii Turniej Czterech Skoczni
- 1983 – historia Internetu: ARPANET przeszedł na protokół TCP/IP
- 2003 – Wałbrzych utracił na 10 lat status miasta na prawach powiatu
Wszystkie rocznice
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Almachiusz, Eufrozyna, Fulgencjusz, Fulgenty, Józef, Konkordiusz, Maria, Masław, Miecisław, Miesław, Mieczysława, Mieczysław, Mieszko, Mojsław, Odylon, Odyseusz, Odys, Piotr, Walenty, Walentyn, Wilhelm i Wincenty; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Wybrane rocznice:
.jpg)
_-_Google_Art_Project.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 45 p.n.e. – wprowadzono kalendarz juliański, na życzenie Juliusza Cezara opracował go astronom Sosygenes
- 1431 – urodził się Rodrigo de Borja y Borja późniejszy papież Aleksander VI (na popiersiu)
- 1515 – królem Francji został Franciszek I Walezjusz (na portrecie pędzla Joosa van Cleve)
- 1573 – w trakcie oblężenia przez Moskwę Białego Kamienia w Estonii zginął Maluta Skuratow (na ilustracji u boku metropolity Filipa, którego sam zamordował), jeden z głównych opriczników Iwana IV, teść przyszłego cara – Borysa Godunowa
- 1781 – nad rzeką Severn w angielskim hrabstwie Shropshire otwarto pierwszy żelazny most na świecie Iron Bridge (na zdjęciu)
- 1782 – zmarł niemiecki kompozytor i organista Johann Christian Bach, członek muzycznej rodziny Bachów, zwany „Bachem mediolańskim” lub „londyńskim”; najmłodszy z synów Johanna Sebastiana Bacha (dzięki uprzejmości Naxos wysłuchaj allegro z symfonii g-moll op. 6 nr 6)
- 1801 – włoski astronom Giuseppe Piazzi odkrył nowe ciało niebieskie, które nazwał na cześć rzymskiej bogini płodności ziemi i urodzaju Ceres (na fotografii wykonanej w 2015 przez sondę Dawn); początkowo była określana jako planeta, później jako planetoida o numerze katalogowym 1, a od 2006 zaliczana do planet karłowatych
- 1806 – w Dorpacie (Inflanty) urodził się bałtyckoniemiecki szachista Lionel Kieseritzky sławny dzięki rozegranej z Adolfem Anderssenem „nieśmiertelnej partii”
- 1818 – w Londynie została anonimowo wydana prekursorska dla literatury science-fiction powieść Mary Shelley pt. Frankenstein; przedmowę do niej napisał mąż autorki, poeta Percy Bysshe Shelley, a sam utwór dedykowany był jej ojcu Williamowi Godwinowi
- 1821 – ukazało się pierwsze wydanie „Kurjera Warszawskiego”, codziennej gazety wydawanej w Warszawie nieprzerwanie przez 118 lat
- 1823 – urodził się Sándor Petőfi (na dagerotypie), węgierski poeta, uczestnik powstania 1848 r.
- 1837 – trzęsienie ziemi w Galilei zabiło ponad 2 tys. ludzi
- 1854 – urodził się szkocki antropolog, filolog klasyczny i historyk religii James George Frazer, autor m.in. studium nad mitologią, magią i religią pt. Złota gałąź
- 1860 – w Królestwie Polskim wszedł do obiegu pierwszy polski znaczek pocztowy (na ilustracji)
- 1863 – urodził się Pierre de Fredy, baron de Coubertin (na portrecie), francuski historyk, pedagog, działacz sportowy, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich, projektant flagi olimpijskiej, założyciel i przewodniczący MKOl
- 1894 – zmarł niemiecki fizyk Heinrich Hertz, odkrywca fal elektromagnetycznych, od jego nazwiska pochodzi nazwa jednostki częstotliwości – herc (Hz)
- 1895 – urodził się J. Edgar Hoover (na fotografii), dyrektor FBI od 1924 przez 48 kolejnych lat
- 1907 – urodził się polityk ZSRR Leonid Breżniew (na fotografii) – od 1964 r. Sekretarz Generalny KC KPZR (po obaleniu Nikity Chruszczowa), de facto – a od 1977 r. również de iure – przywódca ZSRR; okres jego rządów bywa określany mianem „epoki zastoju”
- 1912 – urodził się Kim Philby, brytyjski szpieg, współpracownik wywiadu radzieckiego
- 1919 – urodził się amerykański pisarz Jerome David Salinger, autor m.in. powieści Buszujący w zbożu
- 1922 – urodził się Andrzej Hiolski, polski śpiewak operowy, baryton
- 1923 – prawa miejskie otrzymały Kamienna (od 1928 Skarżysko-Kamienna), Szczekociny, a także Kostopol (obecnie na terenie Ukrainy)
- 1924 – urodził się francuski historyk i eseista Jacques Le Goff zajmujący się głównie tematyką średniowiecznej kultury Zachodu (Inteligencja w wiekach średnich, Kultura średniowiecznej Europy)
- 1926 – rozpoczęło nadawanie Radio Irlandzkie (logo)
- 1929 – urodził się pisarz i dziennikarz Zbigniew Nienacki, autor m.in. serii książek o przygodach Pana Samochodzika
- 1940 – urodziła się polska aktorka Joanna Jędryka
- 1943 – urodził się polski scenograf Allan Starski, laureat Oscara
- 1944 – urodziła się polska dziennikarka Teresa Torańska, współpracownica m.in. warszawskiej i paryskiej „Kultury”, autorka głośnej książki pt. Oni będącej zbiorem wywiadów-rozmów z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami; tegoż dnia ukonstytuowała się Krajowa Rada Narodowa, której dekretem tego samego dnia sformowana została Armia Ludowa
- 1951 – z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała
- 1953 – rozpoczął się pierwszy w historii Turniej Czterech Skoczni
- 1958 – w wyniku przekształcenia filii Studia Filmów Rysunkowych, w Warszawie powstało Studio Miniatur Filmowych; wyprodukowało ono ponad 1500 krótko- i długometrażowych filmów animowanych, m.in. seriale Dziwne przygody Koziołka Matołka oraz Pomysłowy Dobromir, a wśród jego współpracowników znaleźli się m.in. Jan Lenica i Piotr Dumała
- 1959 – rewolucja kubańska: rewolucjoniści pod wodzą Fidela Castro (na fotografii) obalili dyktatora Fulgencia Batistę
- 1960 – we Francji przeprowadzono reformę walutową wprowadzającą po kursie 100:1 nowe franki (na fotografii), które zostały ostatecznie wycofane przez euro w 2002
- 1962 – Samoa Zachodnie uzyskało niepodległość (od Nowej Zelandii)
- 1965 – w Polsce wszedł w życie Kodeks rodzinny i opiekuńczy
- 1967 – utworzono Słowiński Park Narodowy
- 1969 – wyemitowano pierwszy odcinek radzieckiego serialu animowanego Wilk i Zając (kadr na znaczku pocztowym)
- 1977 – czechosłowaccy intelektualiści opublikowali manifest Karta 77, w którym domagali się przestrzegania praw człowieka przez komunistyczne władze
- 1981 – zmarł polski archeolog i historyk sztuki Kazimierz Michałowski
- 1983 – historia Internetu: ARPANET przeszedł na protokół TCP/IP
- 1986 – premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego dla młodzieży Siedem życzeń w reżyserii Janusza Dymka
- 1987 – z połączenia Jelcza (uprzemysłowionej wsi z dużą fabryką autobusów i samochodów ciężarowych) oraz Laskowic Oławskich (wsi stanowiącej zaplecze mieszkaniowe dla pracowników tej fabryki) powstało miasto Jelcz-Laskowice
- 1990 – morawskie miasto Zlin wróciło do swej pierwotnej nazwy (w latach 1949–1989 nazywało się Gottwaldov)
- 1992 – prawa miejskie otrzymały Wojkowice (w latach 1977–1991 dzielnica Będzina) i Rydułtowy (w latach 1975–1991 dzielnica Wodzisławia Śląskiego)
- 1993 – z rozpadu powstałej w 1918 r. federacji Czechów i Słowaków (Czecho-Słowacji) powstały suwerenne państwa – Czechy i Słowacja
- 1994 – wszedł w życie Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu (NAFTA) pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem
- 1995 – denominacja złotego (w stosunku 10 000:1)
- 1999 – zmarł polski kompozytor i dyrygent Stanisław Hadyna, założyciel i wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”
- 2000 – przeprowadzono reformę administracyjną w Czechach, powołując 13 krajów samorządowych i Pragę jako miasto wydzielone, zachowując jednocześnie stary podział na 7 okręgów terytorialnych dla wybranych instytucji państwowych; tegoż dnia mimo wielkich obaw problem roku 2000 był niemal nieodczuwalny
- 2002 – wprowadzenie waluty euro w większości krajów Unii Europejskiej
- 2003 – Wałbrzych utracił na 10 lat status miasta na prawach powiatu
- 2007 – rozszerzenie Unii Europejskiej: Bułgaria i Rumunia dołączyły do wspólnoty
- 2010 – w samobójczym zamachu bombowym w wiosce Szah Hassan Chan w północnym Pakistanie zginęło 99 osób, a ponad 100 zostało rannych
- 2019 – sonda New Horizons przeleciała w pobliżu obiektu (486958) Arrokoth (na fotografii)
return {
{
rok = "45 p.n.e.",
tekst = "wprowadzono '''[[kalendarz juliański]]''', na życzenie Juliusza Cezara opracował go astronom [[Sosygenes]]",
},
{
rok = 1431,
tekst = "urodził się '''Rodrigo de Borja y Borja''' późniejszy papież '''[[Aleksander VI]]''' ((na popiersiu||Aleksander VI|Alexander VI bust.jpg))",
},
{
-- rok = 1467,
tekst = "urodził się '''[[Zygmunt I Stary|Zygmunt I]]''', [[Władcy Polski|król Polski]] ((na ilustracji||Zygmunt I Stary|Lesseur-Zygmunt I Stary.jpg))",
},
{
rok = 1515,
tekst = "[[władcy Francji|królem Francji]] został '''[[Franciszek I Walezjusz]]''' ((na portrecie pędzla [[Joos van Cleve|Joosa van Cleve]]||Franciszek I, król Francji|Joos van Cleve - Portrait of Francis I, King of France (ca. 1532-1533) - Google Art Project.jpg))",
},
{
rok = 1573,
tekst = "w trakcie oblężenia przez Moskwę [[oblężenie Białego Kamienia (1573)|Białego Kamienia]] w Estonii zginął '''[[Maluta Skuratow]]''' ((na ilustracji u boku metropolity [[Filip II (metropolita Moskwy)|Filipa]], którego sam zamordował||Maluta Skuratow i metropolita Filip|Nikolaj Wassiljewitsch Newrew - Philip II, Metropolitan of Moscow and Malyuta Skuratov.jpg)), jeden z głównych [[opricznina|opriczników]] [[Iwan IV Groźny|Iwana IV]], teść przyszłego cara – [[Borys Godunow|Borysa Godunowa]]",
},
{
-- rok = 1707,
tekst = "'''[[Jan V Wielkoduszny]]''' został koronowany na [[władcy Portugalii|króla Portugalii]]",
},
{
rok = 1781,
tekst = "nad rzeką [[Severn]] w angielskim hrabstwie [[Shropshire]] otwarto pierwszy żelazny most na świecie '''[[Iron Bridge]]''' ((39|na zdjęciu||Iron Bridge|Iron Bridge (7166682988).jpg))",
},
{
rok = 1782,
tekst = "zmarł niemiecki kompozytor i organista '''[[Johann Christian Bach]]''', członek muzycznej [[rodzina Bachów|rodziny Bachów]], zwany „Bachem mediolańskim” lub „londyńskim”; najmłodszy z synów [[Johann Sebastian Bach|Johanna Sebastiana Bacha]] ((20|dzięki uprzejmości [[Naxos (wytwórnia muzyczna)|Naxos]] wysłuchaj allegro z symfonii g-moll op. 6 nr 6||J.Ch. Bach: symfonia g-moll|Wiki naxos 8.553084 01 16.ogg))",
priorytet = true,
},
{
rok = 1801,
tekst = "włoski astronom [[Giuseppe Piazzi]] [[Chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym|odkrył nowe ciało niebieskie]], które nazwał na cześć [[Ceres (mitologia)|rzymskiej bogini płodności ziemi i urodzaju]] '''[[(1) Ceres|Ceres]]''' ((102|na fotografii wykonanej w 2015 przez sondę [[Dawn (sonda kosmiczna)|Dawn]]||Ceres|Церера-19.02.2015.jpg)); początkowo była określana jako [[planeta]], później jako [[planetoida]] o [[Lista ponumerowanych planetoid|numerze katalogowym 1]], a od 2006 zaliczana do [[planeta karłowata|planet karłowatych]]",
priorytet = true,
},
{
-- ad ekspozycji na 2016, było wczoraj
-- rok = 1806,
tekst = "na mocy dekretu [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]] zniesiono '''[[francuski kalendarz rewolucyjny]]''', przywracając [[kalendarz gregoriański]]",
},
{
rok = 1806,
tekst = "w [[Tartu|Dorpacie]] ([[Gubernia inflancka|Inflanty]]) urodził się [[Niemcy bałtyccy|bałtyckoniemiecki]] szachista '''[[Lionel Kieseritzky]]''' sławny dzięki rozegranej z [[Adolf Anderssen|Adolfem Anderssenem]] „[[Nieśmiertelna partia|nieśmiertelnej partii]]”",
},
{
rok = 1818,
tekst = "w Londynie została anonimowo wydana prekursorska dla [[fantastyka naukowa|literatury ''science-fiction'']] powieść [[Mary Shelley]] pt. '''''[[Frankenstein]]'''''; przedmowę do niej napisał mąż autorki, poeta [[Percy Bysshe Shelley]], a sam utwór dedykowany był jej ojcu [[William Godwin|Williamowi Godwinowi]]",
},
{
rok = 1821,
tekst = "ukazało się pierwsze wydanie '''„[[Kurier Warszawski (dziennik)|Kurjera Warszawskiego]]”''', [[Dziennik (prasa)|codziennej gazety]] wydawanej w [[Warszawa|Warszawie]] nieprzerwanie przez 118 lat",
},
{
rok = 1823,
tekst = "urodził się '''[[Sándor Petőfi]]''' ((na dagerotypie||Petőfi|Petőfi Sándor daguerrotip Klösz György átdolgozása.jpeg)), węgierski poeta, uczestnik [[Powstanie węgierskie (1848–1849)|powstania 1848 r.]]",
},
{
rok = 1837,
tekst = "'''[[Trzęsienie ziemi w Galilei (1837)|trzęsienie ziemi w Galilei]]''' zabiło ponad 2 tys. ludzi",
},
{
rok = 1854,
tekst = "urodził się szkocki [[antropologia kulturowa|antropolog]], filolog klasyczny i historyk religii '''[[James George Frazer]]''', autor m.in. studium nad mitologią, magią i religią pt. ''[[Złota gałąź]]''",
},
{
rok = 1860,
tekst = "w Królestwie Polskim '''[[Historia znaczków pocztowych na ziemiach polskich|wszedł do obiegu pierwszy polski]]''' [[znaczek pocztowy]] ((na ilustracji||pierwszy polski znaczek pocztowy|Znaczek Fi 1.jpg)) ",
},
{
rok = 1863,
tekst = "urodził się '''[[Pierre de Coubertin|Pierre de Fredy, baron de Coubertin]]''' ((na portrecie||de Coubertin|Almeida Júnior - Retrato de Pierre de Frédy.jpg)), francuski historyk, pedagog, działacz sportowy, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich, projektant [[Flaga olimpijska|flagi olimpijskiej]], założyciel i przewodniczący [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski|MKOl]]",
},
{
rok = 1894,
tekst = "zmarł niemiecki fizyk '''[[Heinrich Hertz]]''', odkrywca [[promieniowanie elektromagnetyczne|fal elektromagnetycznych]], od jego nazwiska pochodzi nazwa [[jednostka miary|jednostki]] [[częstotliwość|częstotliwości]] – [[herc|herc (Hz)]]",
},
{
rok = 1895,
tekst = "urodził się '''[[J. Edgar Hoover]]''' ((80|na fotografii||J. Edgar Hoover|J. Edgar Hoover cph.3b10753.jpg)), dyrektor [[Federalne Biuro Śledcze|FBI]] od 1924 przez 48 kolejnych lat",
},
{
rok = 1907,
tekst = "urodził się polityk [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] '''[[Leonid Breżniew]]''' ((na fotografii||Leonid Breżniew|Brezhnev-color.jpg)) – od 1964 r. Sekretarz Generalny [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego|KC KPZR]] (po obaleniu [[Nikita Chruszczow|Nikity Chruszczowa]]), ''de facto'' – a od 1977 r. również ''de iure'' – [[Przywódcy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich|przywódca ZSRR]]; okres jego rządów bywa określany mianem „epoki zastoju”",
priorytet = true,
},
{
rok = 1912,
tekst = "urodził się '''[[Kim Philby]]''', brytyjski [[szpieg]], [[Siatka szpiegowska Cambridge|współpracownik wywiadu radzieckiego]]",
},
{
rok = 1919,
tekst = "urodził się amerykański pisarz '''[[J.D. Salinger|Jerome David Salinger]]''', autor m.in. powieści ''[[Buszujący w zbożu]]''",
},
{
rok = 1922,
tekst = "urodził się '''[[Andrzej Hiolski]]''', polski śpiewak operowy, [[baryton]]",
},
{
rok = 1923,
tekst = "[[Nadania praw miejskich w Polsce po 1900|prawa miejskie]] otrzymały '''[[Skarżysko-Kamienna|Kamienna]]''' (od 1928 ''Skarżysko-Kamienna''), '''[[Szczekociny]]''', a także '''[[Kostopol]]''' (obecnie na terenie [[Ukraina|Ukrainy]])",
},
{
rok = 1924,
tekst = "urodził się francuski historyk i [[esej|eseista]] '''[[Jacques Le Goff]]''' zajmujący się głównie tematyką średniowiecznej kultury Zachodu (''Inteligencja w wiekach średnich'', ''Kultura średniowiecznej Europy'')",
},
{
rok = 1926,
tekst = "rozpoczęło nadawanie '''[[Raidió Teilifís Éireann|Radio Irlandzkie]]''' ((55|logo||Logo RTÉ|RTÉ logo.svg))",
},
{
rok = 1929,
tekst = "urodził się pisarz i dziennikarz '''[[Zbigniew Nienacki]]''', autor m.in. serii książek o przygodach [[Pan Samochodzik|Pana Samochodzika]]",
},
{
rok = 1940,
tekst = "urodziła się polska aktorka '''[[Joanna Jędryka]]'''",
},
{
rok = 1943,
tekst = "urodził się polski scenograf '''[[Allan Starski]]''', laureat Oscara",
},
{
rok = 1944,
tekst = "urodziła się polska dziennikarka '''[[Teresa Torańska]]''', współpracownica m.in. [[Kultura (1963–1981)|warszawskiej]] i [[Kultura (miesięcznik)|paryskiej]] „Kultury”, autorka głośnej książki pt. ''[[Oni (książka Teresy Torańskiej)|Oni]]'' będącej zbiorem wywiadów-rozmów z byłymi [[komunizm|komunistycznymi]] decydentami i dygnitarzami",
},
{
rok = 1944,
tekst = "ukonstytuowała się '''[[Krajowa Rada Narodowa]]''', której dekretem tego samego dnia sformowana została '''[[Armia Ludowa]]'''",
},
{
rok = 1951,
tekst = "z połączenia [[Bielsko|Bielska]] i [[Biała Krakowska|Białej Krakowskiej]] powstało miasto '''[[Bielsko-Biała]]'''",
},
{
rok = 1953,
tekst = "rozpoczął się '''[[1. Turniej Czterech Skoczni|pierwszy w historii Turniej Czterech Skoczni]]'''",
},
{
rok = 1958,
tekst = "w wyniku przekształcenia filii [[Studio Filmów Rysunkowych|Studia Filmów Rysunkowych]], w Warszawie powstało '''[[Studio Miniatur Filmowych]]'''; wyprodukowało ono ponad 1500 krótko- i długometrażowych [[film animowany|filmów animowanych]], m.in. seriale ''[[Dziwne przygody Koziołka Matołka]]'' oraz ''[[Pomysłowy Dobromir]]'', a wśród jego współpracowników znaleźli się m.in. [[Jan Lenica]] i [[Piotr Dumała]]",
},
{
rok = 1959,
tekst = "[[rewolucja kubańska]]: rewolucjoniści pod wodzą '''[[Fidel Castro|Fidela Castro]]''' ((na fotografii||Fidel Castro|Fidel Castro (cropped).jpg)) obalili [[prezydenci Kuby|dyktatora]] '''[[Fulgencio Batista|Fulgencia Batistę]]'''",
oddzielny = true,
},
{
rok = 1960,
tekst = "we [[Francja|Francji]] przeprowadzono reformę walutową wprowadzającą po kursie 100:1 '''[[Frank francuski|nowe franki]]''' ((50|na fotografii||1 frank|Francia 1 franco.JPG)), które zostały ostatecznie wycofane przez [[euro]] w 2002",
},
{
rok = 1962,
tekst = "'''[[Samoa|Samoa Zachodnie]]''' uzyskało niepodległość (od [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]])",
},
{
rok = 1965,
tekst = "w Polsce wszedł w życie '''[[Kodeks rodzinny i opiekuńczy]]'''",
},
{
rok = 1967,
tekst = "utworzono '''[[Słowiński Park Narodowy]]'''",
},
{
rok = 1969,
tekst = "wyemitowano pierwszy odcinek radzieckiego [[serial animowany|serialu animowanego]] '''''[[Wilk i Zając]]''''' ((70|kadr na znaczku pocztowym||Znaczek z Wilkiem i Zającem|Soviet Union stamp 1988 CPA 5918.jpg))",
},
{
rok = 1977,
tekst = "czechosłowaccy intelektualiści opublikowali manifest '''[[Karta 77]]''', w którym domagali się przestrzegania praw człowieka przez komunistyczne władze",
priorytet = true,
},
{
rok = 1981,
tekst = "zmarł polski archeolog i historyk sztuki '''[[Kazimierz Michałowski]]'''",
},
{
rok = 1983,
tekst = "[[historia Internetu]]: [[ARPANET]] przeszedł na [[protokół komunikacyjny|protokół]] '''[[Model TCP/IP|TCP/IP]]'''",
oddzielny = true,
},
{
rok = 1986,
tekst = "premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego dla młodzieży '''''[[Siedem życzeń]]''''' w reżyserii [[Janusz Dymek|Janusza Dymka]]",
},
{
rok = 1987,
tekst = "z połączenia [[Jelcz (Jelcz-Laskowice)|Jelcza]] (uprzemysłowionej wsi z dużą fabryką autobusów i samochodów ciężarowych) oraz [[Laskowice Oławskie|Laskowic Oławskich]] (wsi stanowiącej zaplecze mieszkaniowe dla pracowników tej fabryki) [[Nadania praw miejskich w Polsce po 1900|powstało miasto]] '''[[Jelcz-Laskowice]]'''",
},
{
rok = 1990,
tekst = "morawskie miasto '''[[Zlin]]''' wróciło do swej pierwotnej nazwy (w latach 1949–1989 nazywało się ''Gottwaldov'')",
priorytet = true,
},
{
rok = 1992,
tekst = "[[Nadania praw miejskich w Polsce po 1900|prawa miejskie]] otrzymały '''[[Wojkowice]]''' (w latach 1977–1991 dzielnica Będzina) i '''[[Rydułtowy]]''' (w latach 1975–1991 dzielnica Wodzisławia Śląskiego)",
},
{
rok = 1993,
tekst = "z rozpadu powstałej w 1918 r. federacji Czechów i Słowaków ([[Czeska i Słowacka Republika Federacyjna|Czecho-Słowacji)]] powstały suwerenne państwa – '''[[Czechy]]''' i '''[[Słowacja]]'''",
},
{
rok = 1994,
tekst = "wszedł w życie '''[[Północnoamerykański Układ o Wolnym Handlu]]''' (NAFTA) pomiędzy [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Kanada|Kanadą]] i [[Meksyk]]iem",
},
{
rok = 1995,
tekst = "'''[[Denominacja złotego w 1995 roku|denominacja złotego]]''' (w stosunku 10 000:1)",
priorytet = true,
},
{
rok = 1999,
tekst = "zmarł polski kompozytor i dyrygent '''[[Stanisław Hadyna]]''', założyciel i wieloletni kierownik artystyczny [[Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”|Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”]]",
},
{
rok = 2000,
tekst = "mimo wielkich obaw '''[[problem roku 2000]]''' był niemal nieodczuwalny",
},
{
rok = 2000,
tekst = "przeprowadzono '''[[Podział administracyjny Czech|reformę administracyjną]]''' w [[Czechy|Czechach]], powołując 13 krajów samorządowych i [[Praga|Pragę]] jako [[miasto wydzielone]], zachowując jednocześnie stary podział na 7 okręgów terytorialnych dla wybranych instytucji państwowych",
},
{
rok = 2002,
tekst = "wprowadzenie waluty '''[[euro]]''' w większości krajów [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]",
priorytet = true,
},
{
rok = 2003,
tekst = "'''[[Wałbrzych]]''' utracił na 10 lat status [[miasto na prawach powiatu|miasta na prawach powiatu]]",
},
{
rok = 2007,
tekst = "'''[[Historia rozszerzeń wspólnot europejskich i Unii Europejskiej|rozszerzenie Unii Europejskiej]]''': [[Bułgaria]] i [[Rumunia]] dołączyły do wspólnoty",
oddzielny = true,
},
{
rok = 2010,
tekst = "w '''[[zamach w Szah Hassan Chan|samobójczym zamachu bombowym]]''' w wiosce Szah Hassan Chan w północnym [[Pakistan]]ie zginęło 99 osób, a ponad 100 zostało rannych",
},
{
rok = 2019,
tekst = "sonda [[New Horizons]] przeleciała w pobliżu obiektu '''[[(486958) Arrokoth]]''' ((na fotografii||Zdjęcie (486958) Arrokoth wykonane przez sondę New Horizons|UltimaThule CA06 color 20190516.png))",
},
}