Mokre (powiat grudziądzki)
53°32′09″N 18°49′06″E/53,535833 18,818333| wieś | |
 Kościół pw. Wniebowzięcia NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
935[2] |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
86-302[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CGR |
| SIMC |
0844264 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Grudziądz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu grudziądzkiego  | |
| 53°32′09″N 18°49′06″E/53,535833 18,818333[1]
| |
Mokre – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Grudziądz.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Mokre. W latach 1954–1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mokre, po jej zniesieniu w gromadzie Świerkocin, od 1967 powtórnie w gromadzie Mokre. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 935 mieszkańców[2]. Jest drugą co do wielkości miejscowości gminy Grudziądz.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przechodzi droga krajowa nr 55 oraz Międzynarodowy Szlak rowerowy R1.
Komunikacja publiczna[edytuj | edytuj kod]
Komunikację do wsi zapewniają linie autobusowe Gminnej Komunikacji Publicznej[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Odległe 4 km od Grudziądza Mokre to miejscowość znana z lokalnego kultu maryjnego. Założona w końcu XIII w. przez komtura grudziądzkiego (przywilej potwierdzony w 1324 r.), była własnością Zakonu (nazwa niem.: Mockrau), a następnie królów Polski. Krzyżacy ufundowali w niej kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który do XVI w. należał do diecezji pomezańskiej, później do chełmińskiej, obecnie do toruńskiej.
Kościół Wniebowzięcia NMP[edytuj | edytuj kod]
W XVI w. stał się ewangelicki, pod koniec XVI w. na fali kontrreformacji był opuszczony, katolicy objęli go ponownie w 1620 r. Po zniszczeniach dokonanych w 1628 roku przez Szwedów, został odbudowany w latach 1641-1650. Znajdował się pod patronatem rodów szlacheckich Białochowskich i Borowskich. Z posług religijnych korzystali tu również wierni z terenu niedalekich Prus Książęcych, pozbawieni opieki duszpasterskiej. Od 1. połowy XVIII w. jest sanktuarium maryjnym, obdarzonym papieskimi odpustami w latach 1759 i 1888.
Świątynia stoi przy bocznej drodze na Wielki Wełcz. Gotycka, masywna, o salowym wnętrzu, wyróżnia się oryginalną ścianą wschodnią o wpół schodkowym, wpół trójkątnym przebudowanym szczycie i niską wieżą u fasady. Ścianę wschodnią przesłania ołtarz główny z około 1641 r., w którym umieszczono barokowy obraz Koronacji Najświętszej Marii Panny, czczony jako cudowny wizerunek Matki Bożej Mokrzańskiej. Bogato zdobioną ambonę ufundowali w 1650 r. mieszkańcy Zakurzewa. XVIII-wieczny ołtarz boczny ma pochodzić z kościoła jezuitów w Grudziądzu. Organy firmy Wilhelm Sauer z Frankfurtu nad Odrą powstały z 1884 r. W 1985 r. ks. prałat Józef Sołobowski zorganizował niewielkie muzeum parafialne.
Inne obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
W głównym skupisku zabudowy Mokrego znajduje się neogotycki, dawny kościół ewangelicki z 1895 r., który od ostatniej wojny służył jako magazyn, ale w 1990 r. został przekazany Kościołowi rzymskokatolickiemu jako kościół filialny pw. Miłosierdzia Bożego.
Obiekty współczesne[edytuj | edytuj kod]
W Mokrem znajduje się Szkoła Podstawowa i Gimnazjum wraz z halą sportową, pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego, oddana do użytku w 1966 r. We wsi znajduje się też Pomnik Czynu Społecznego z czasów PRL (powstał około 1966 r. dla uczczenia czynów społecznych mieszkańców powiatu grudziądzkiego).
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny -
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego -
Pomnik upamiętniający pomordowanych w latach 1939-1945 mieszkańców wsi -
Pomnik czynu społecznego z czasów PRL
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82749
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 802 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Logonet Sp, Programmer: Marcin 'MiGoo' Gębski, Rozkłady Jazdy - Gminna Komunikacja [online], Gmina Grudziądz [dostęp 2021-05-19] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11, Województwo bydgoskie, pod red. Tadeusza Chrzanowskiego i Mariana Korneckiego, z. 7, Powiat grudziądzki, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 1974
- Jerzy Domasłowski, Sanktuarium Maryjne w Mokrem, Pelplin 1991.
- Jerzy Domasłowski, Sanktuarium maryjne w Mokrem, "Pielgrzym", R. 2, 1991, nr 2, s. 16
- Diecezja toruńska.Historia i teraźniejszość, praca zbior. pod red. Stanisława Kardasza, t. 12, Dekanat łasiński, Toruń, Wydaw. Diecezjalne w Toruniu, 1997
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mokre i okolice, gmina Grudziądz
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny [online], Internetowy Serwis Informacyjny Diecezji Toruńskiej [dostęp 2020-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-05].
- Przewodnicy PTTK Grudziądz - Mokre. przewodnicy.grudziadz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-10)].
