Momotus

	Momotus
	Brisson, 1760
	; Przedstawiciel rodzaju – piłodziób brązowogłowy (M. mexicanus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Nadrodzina	Alcedinoidea
Rodzina	piłodzioby
Rodzaj	Momotus
	Typ nomenklatoryczny
	Ramphastos momota Linnaeus, 1766
Synonimy
	Prionites Illiger, 1811; Baryphonus Vieillot, 1816; Barryphonus Vieillot, 1816; Prionitis F.S. Voigt, 1831; Crybelus Cabanis & Heine, 1859;
	Prionites Illiger, 1811; Baryphonus Vieillot, 1816; Barryphonus Vieillot, 1816; Prionitis F.S. Voigt, 1831; Crybelus Cabanis & Heine, 1859;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Momotus – rodzaj ptaków z rodziny piłodziobów (Momotidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 30,5–48 cm; masa ciała 74–176 g^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Momotus: błędny zapis (Nieremberg, 1635) azteckiej nazwy Motmot dla niebieskoczubego, gołębio-podobnego ptaka, który zamieszkiwał tropikalne regiony^[10].
Prionites (Prionitis): gr. πριων priōn, πριονος prionos „piła”; -ιτης -itēs „przypominający”^[10]. Gatunek typowy: Ramphastos momota Linnaeus, 1766.
Baryphonus (Barryphonus): gr. βαρυφωνος baruphōnos „z głębokim basem”, od βαρυς barus „ciężki”; φωνεω phōneō „mówić”^[10]. Gatunek typowy: Ramphastos momota Linnaeus, 1766.
Crybelus: gr. κρυβηλος krubēlos „ukryty”, od κρυπτω kruptō „ukryć się”^[10]. Gatunek typowy: Momotus mexicanus Swainson, 1827.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Momotus aequatorialis Gould, 1858 – piłodziób wyżynny
Momotus mexicanus Swainson, 1827 – piłodziób brązowogłowy
Momotus coeruliceps (Gould, 1836) – piłodziób modrogłowy – takson wyodrębniony ostatnio z M. momota^[12]^[13]
Momotus lessonii Lesson, 1842 – piłodziób żółtopierśny – takson wyodrębniony ostatnio z M. momota^[13]
Momotus subrufescens P.L. Sclater, 1853 – piłodziób rdzawobrzuchy – takson wyodrębniony ostatnio z M. momota^[12]^[13]
Momotus bahamensis (Swainson, 1838) – piłodziób czerwonogardły – takson wyodrębniony ostatnio z M. momota^[12]^[13]
Momotus momota (Linnaeus, 1766) – piłodziób wspaniały

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Momotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 44. (fr. • łac.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 4. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 465. (fr. • łac.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 224. (łac.).
↑ Vieillot 1816 ↓, s. 48.
↑ Vieillot 1816 ↓, s. 69.
↑ F.S. Voigt: Prionitis. W: F. Cuvier & F.S. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Wyd. Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert von F. S. Voight. T. 1. Leipzig: F. A. Brockhau, 1831, s. 660. (niem.).
↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Schreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 112. (niem.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Motmots (Momotidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.momoti1.01. [dostęp 2020-10-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Momotidae Gray,GR, 1840 (1832-33) - piłodzioby - Motmots (wersja: 2019-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-13].
↑ ^a ^b ^c Ch.C. Witt. Rates of Molecular Evolution and their Application to Neotropical Avian Biogeography. „Praca doktorska”. Louisiana State University. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d F.G. Stiles. A review of the genus Momotus (Coraciiformes: Momotidae) in northern South America and adjacent areas. „Ornitología Colombiana”. 8, s. 29-75, 2009. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 1–70. (fr.).

[itis-1] Momotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Brissona-2] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 44. (fr. • łac.).

[Brissonb-3] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 4. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 465. (fr. • łac.).

[Illiger-4] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 224. (łac.).

[CITEREFVieillot1816[https://books.google.pl/books?id=i02jJBjImYkC&lpg=PP1&dq=Analyse%20D'Une%20Nouvelle%20Ornithologie%20%C3%89l%C3%A9mentaire&hl=pl&pg=PA48#v=onepage&q=Analyse%20D'Une%20Nouvelle%20Ornithologie%20%C3%89l%C3%A9mentaire&f=false_48]-5] Vieillot 1816 ↓, s. 48.

[CITEREFVieillot1816[https://books.google.pl/books?id=i02jJBjImYkC&lpg=PP1&dq=Analyse%20D'Une%20Nouvelle%20Ornithologie%20%C3%89l%C3%A9mentaire&hl=pl&pg=PA69#v=onepage&q=Analyse%20D'Une%20Nouvelle%20Ornithologie%20%C3%89l%C3%A9mentaire&f=false_69]-6] Vieillot 1816 ↓, s. 69.

[Voigt-7] F.S. Voigt: Prionitis. W: F. Cuvier & F.S. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Wyd. Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert von F. S. Voight. T. 1. Leipzig: F. A. Brockhau, 1831, s. 660. (niem.).

[Cabanis&Heine-8] J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Schreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 112. (niem.).

[Winkler&inni-9] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Motmots (Momotidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.momoti1.01. [dostęp 2020-10-13]. (ang.).

[Jobling-10] Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-11] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Momotidae Gray,GR, 1840 (1832-33) - piłodzioby - Motmots (wersja: 2019-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-13].

[Witt-12] Ch.C. Witt. Rates of Molecular Evolution and their Application to Neotropical Avian Biogeography. „Praca doktorska”. Louisiana State University. (ang.).

[Stiles-13] F.G. Stiles. A review of the genus Momotus (Coraciiformes: Momotidae) in northern South America and adjacent areas. „Ornitología Colombiana”. 8, s. 29-75, 2009. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]