Monaster Czudowski
55°45′08″N 37°37′08″E/55,752222 37,618889 Widok monasteru na tle zabudowań Kremla i Placu Czerwonego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru |
męski |
| Eparchia | |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Cudu św. Michała Archanioła |
| Cerkiew |
św. Aleksego |
| Cerkiew |
Zwiastowania |
| Założyciel klasztoru | |
| Styl |
ruski |
| Materiał budowlany | |
| Data budowy |
od 1365 |
| Data zamknięcia |
1918 |
| Data zburzenia |
1929–1930 |
| Data reaktywacji |
nie reaktywowany |
Położenie na mapie Moskwy  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
| 55°45′08″N 37°37′08″E/55,752222 37,618889
| |
Monaster Czudowski (ros. Чу́дов монасты́рь) – nieistniejący prawosławny klasztor w Moskwie.
Założycielem klasztoru był rezydujący w Moskwie metropolita kijowski Aleksy w 1365, według tradycji dla upamiętnienia uzdrowienia żony chana Złotej Ordy Dżany Bega Tajduły. Wspólnota monastyczna zamieszkała w budynku wzniesionym w obrębie Kremla moskiewskiego na gruncie podarowanym przez chanów (do tej pory służył namiestnikom chanów w Moskwie)[1]. We wrześniu 1365 powstała pierwsza świątynia monasterska pod wezwaniem Cudu św. Michała Archanioła. Według różnych źródeł była to jedna z pierwszych murowanych świątyń prawosławnych w Moskwie, lub też cerkiew drewniana, którą zastąpiono obiektem wzniesionym z kamienia dopiero w 1404[2]. Po swojej śmierci metropolita Aleksy został pochowany w monasterze[2].
W 1382 klasztor został zniszczony przez wojska chana Tochtamysza[2].
W 1441 w monasterze został przymusowo zatrzymany metropolita moskiewski Izydor. Miało to miejsce w związku z przyjęciem przez niego postanowień unii florenckiej[3], co spotkało się z niezadowoleniem wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla II. Izydor ostatecznie zbiegł z klasztoru[3]. W monasterze byli również przetrzymywali inni duchowni, którzy popadli w niełaskę: metropolita nowogrodzki Geronty oraz starzec Wassian[3]. Według legendy mnichem klasztoru był również późniejszy Dymitr Samozwaniec[3].
W 1501 dotychczasowa cerkiew Cudu św. Michała Archanioła została zastąpiona soborem pod tym samym wezwaniem[4]. Wcześniej, w 1483, powstała cerkiew św. Aleksego, w której począwszy od 1629 chrzczone były kolejne dzieci carów rosyjskich[4]. W cerkwi tej znajdowały się również relikwie św. Aleksego metropolity Moskwy[4]. Również w 1501 wzniesiono cerkiew Zwiastowania (przebudowana 1826)[4]. Ostatnia z cerkwi klasztornych nosiła wezwanie św. Andrzeja[4]. W XVI–XVII w. Monaster Czudowski był, według słów Rusłana Skrynnikowa, „najbardziej arystokratycznym klasztorem w obrębie Kremla”[5].
W 1610 do złożenia ślubów mniszych w Monasterze Czudowskim został zmuszony Wasyl IV Szujski. Dwa lata później w monasterze zmarł uwięziony przez polskie wojska patriarcha Moskwy Hermogen[3].
W czasie sprawowania urzędu patriarchy Moskwy przez Filareta w monasterze została otwarta szkoła grecko-łacińska. W XVII wieku klasztor przeżywał swój największy rozkwit i był potocznie określany jako Wielka Ławra, chociaż formalnie nie posiadał takiego statusu[3]. Monaster otrzymywał liczne dary od kolejnych władców rosyjskich, książąt i bojarów[3]. Jego biblioteka należała do najważniejszych księgozbiorów w Rosji do rewolucji październikowej[3].
W 1771 monaster został rozgrabiony przez uczestników zamieszek w Moskwie[3]. Klasztor silnie ucierpiał po zajęciu Moskwy przez wojska napoleońskie w 1812. W budynku Napoleon Bonaparte ustanowił siedzibę swojego sztabu, zaś marszałek Louis Nicolas Davout urządził dla siebie kwaterę w cerkwi Cudu św. Michała Archanioła[3].
W 1905 w podziemiach cerkwi św. Aleksego w monasterze został pochowany wielki książę Sergiusz Aleksandrowicz Romanow, zabity w zamachu przez eserowca Iwana Kalajewa[4].
Monaster Czudowski został zniszczony na polecenie władz stalinowskich w 1930. Główny sobór wysadzono w powietrze w grudniu 1929[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 21.
- ↑ a b c A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 22.
- ↑ a b c d e f g h i j A. Nizowski, Samyje znamienityje..., s. 23.
- ↑ a b c d e f A. Nizowski, Samyje znamienityje..., s. 24.
- ↑ Skrynnikow R.: Borys Godunow. Wrocław: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982, s. 170. ISBN 83-06-00765-4.
- ↑ Чудов монастырь
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5