Monaster Nowospasski
55°43′55″N 37°39′23″E/55,731944 37,656389 nr rej. 7710355000
| |
 Widok ogólny klasztoru na początku XX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru |
męski |
| Eparchia | |
| Namiestnik |
biskup domodiedowski Jan (Rudenko) |
| Klauzura |
nie |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Przemienienia Pańskiego |
| Cerkiew |
św. Mikołaja |
| Cerkiew |
Ikony Matki Bożej „Znak” |
| Materiał budowlany | |
| Data budowy |
1462 |
| Data zamknięcia |
1918 |
| Data reaktywacji |
1991 |
Położenie na mapie Moskwy  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
| 55°43′55″N 37°39′23″E/55,731944 37,656389
| |
| Strona internetowa | |
Monaster Nowospasski – stauropigialny prawosławny klasztor w Moskwie, powstały w 1330.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Monaster Nowospasski jest kontynuatorem tradycji Monasteru Spasskiego (Chrystusa Zbawiciela), powstałego w 1330 w obrębie Kremla moskiewskiego. Jego pierwszymi mieszkańcami byli mnisi sprowadzeni z Monasteru Daniłowskiego. W 1462, w czasie przebudowy obiektów wchodzących w skład Kremla, wspólnota monastyczna otrzymała nową siedzibę, nazwaną Monasterem Nowospasskim[1]. W latach 1491–1496 został wzniesiony główny sobór na potrzeby nowego kompleksu klasztornego[1]. Od XVI w. sobór ten był tradycyjnym miejscem pochówków członków rodziny Romanowów. W latach 20. XVII w. w kompleksie klasztornym zbudowany został pałac biskupi, który został rezydencją patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Filareta[1]. Po 1630 z polecenia cara Michała I Romanowa monaster został otoczony murami obronnymi z basztami, strzelnicami i stanowiskami dla armat i muszkietów. Ich łączna długość przekracza 500 metrów, mają one dwa metry grubości i 7,5 metra wysokości[2]. W latach 40. XVII w. powstały również nowe budynki mieszkalnego z celami dla mnichów. W 1645 archimandryta Jonasz zainicjował rozbiórkę soboru z XV wieku, który zastąpiono nową, potężniejszą świątynią z pięcioma kopułami[2]; budowę zakończono już w czasie sprawowania urzędu przez następcę Jonasza Nikona[3]. Wnętrze soboru zostało udekorowane freskami. Obok wizerunków świętych wykonujący dekorację malarze umieścili postacie Homera, Orfeusza, Platona oraz innych filozofów i twórców antycznych. Umieszczając ich wizerunki poniżej postaci świętych, pragnęli ukazać niższość osiągnięć cywilizacji pogańskich w porównaniu z chrześcijaństwem[4]. Gotowa cerkiew, pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, została poświęcona 19 września 1649[4]. W roku następnym książę Czerkasski ufundował dla klasztoru cerkiew św. Mikołaja, zaś w latach 1673–1675 powstała cerkiew Opieki Matki Bożej[4].
W latach 1758–1784 z przerwami wywołanymi brakiem funduszy wznoszona była, według projektu Iwana Żerebcowa, dzwonnica monasterska, której architektura naśladuje wygląd dzwonnicy ławry Troicko-Siergijewskiej. Łączna wysokość wieży to 78 metrów[4]. W latach 1791–1795 w północno-zachodnim narożniku murów obronnych soboru wzniesiono, na miejscu starszej cerkwi, cerkiew Ikony Matki Bożej „Znak”, służącą jako kaplica grobowa rodziny Szeremetiewów. Jej projektantem był J. Nazarow[4]. Inne rosyjskie rodziny szlacheckie posiadały swoje grobowce na cmentarzu rozciągającym się w sąsiedztwie monasteru[4].
W 1918, po rewolucji październikowej, władze bolszewickie zmieniły monaster w więzienie. Następnie klasztor mieścił izbę wytrzeźwień, mieszkania i instytut sztuki. Został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu w 1991 i od tego czasu ponownie jest czynnym monasterem męskim[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Nizowskij 2000 ↓, s. 35.
- ↑ a b Nizowskij 2000 ↓, s. 36.
- ↑ Łobaczew 2003 ↓, s. 77.
- ↑ a b c d e f Nizowskij 2000 ↓, s. 37.
- ↑ Nizowskij 2000 ↓, s. 38.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrej Nizowskij: Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii. Moskwa: Wecze, 2000. ISBN 5-7838-0578-5.
- Sergiej Łobaczew: Patriarch Nikon. Petersburg: Isskustwo SPB, 2003. ISBN 5-210-01561-0.