Monaster Przemienienia Pańskiego

Monaster Przemienienia Pańskiego
	; Widok na wejście do monasteru i wieżę dzwonnicy
Państwo	Izrael
Miejscowość	Góra Tabor
Kościół	Patriarchat Jerozolimski (prawosławny)
	Obiekty sakralne
Cerkiew	św. Proroka Eliasza
Data budowy	1862
	Położenie na mapie Izraela Monaster Przemienienia Pańskiego
	32°41′16″N 35°23′25″E/32,687778 35,390278
	Multimedia w Wikimedia Commons

Monaster Przemienienia Pańskiego (gr. Μονη Μεταμορφωσεως; hebr. מנזר ההשתנות) – zbudowany w 1862 prawosławny klasztor na Górze Tabor, w północnym Izraelu. Należy do Prawosławnego patriarchatu Jerozolimy.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Monaster Przemienienia Pańskiego jest położony w północno-zachodniej części kopuły szczytowej góry Tabor (588 m n.p.m.), która góruje nad wschodnią krawędzią Doliny Jezreel w Dolnej Galilei, na północy Izraela.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Według chrześcijańskiej tradycji góra Tabor była miejscem Przemienienia Jezusa Chrystusa i z tego powodu czasami jest nazywana Górą Przemienienia Pańskiego, jednak żadna z Ewangelii nie wymienia nazwy góry bezpośrednio^[a]^[b]^[c]. Trzej apostołowie ujrzeli tu swego mistrza rozmawiającego z Mojżeszem i Eliaszem^[1]. Ze względu na tę tradycję, góra Tabor stała się w IV wieku celem pielgrzymek. Według opisów pielgrzymów, w okresie bizantyjskim w VI wieku na górze wznosiły się trzy kościoły. Znajdowała się tutaj siedziba biskupa. W okresie pierwszego panowania Arabów, w VIII wieku na górze znajdowały się już cztery kościoły i klasztor. Gdy w 1099 Ziemia Święta przeszła pod panowanie krzyżowców, góra Tabor znalazła się w Królestwie Jerozolimskim i w 1100 wzniesiono tutaj benedyktyński klasztor obronny Monastère St. Salvador, który istniał aż do bitwy pod Hittin w 1187, a następnie został opuszczony. W 1212 górę Tabor zajął sułtan Al-Adil, który nakazał wzniesienie wokół opuszczonego klasztoru silnych fortyfikacji. Mur obronny miał długość 1750 metrów i był wzmocniony dziesięcioma wieżami. W 1217 twierdza odparła oblężenie wojsk króla węgierskiego Andrzeja II (V wyprawa krzyżowa). Ponieważ góra była celem nieustannych ataków Templariuszy, muzułmanie zniszczyli w 1229 fortyfikacje i opuścili twierdzę^[2]. W 1241 do klasztoru powrócili chrześcijańscy mnisi. Decyzją papieża Aleksandra IV, w 1255 klasztor przypadł joannitom. Mieli oni zwyczaj przekształcania klasztorów i szczytów gór w obronne twierdze, jednak najwyraźniej zajęli tylko istniejące budynki klasztoru, nie odbudowując fortyfikacji. W 1263 górę zajął sułtan Bajbars, który nakazał całkowicie zniszczyć wszystkie zabudowania klasztorne^[3]. W 1517 Palestyna przeszła pod panowanie osmańskie. Za zgodą władz osmańskich w 1631 na górze Tabor powstał klasztor franciszkański, który w latach 1921–1924 rozbudowano w Bazylikę Przemienienia Pańskiego^[4]. W 1862 prawosławni w jego sąsiedztwie wybudowali klasztor oraz cerkiew proroka Eliasza^[5]^[6].

Otoczenie klasztoru[edytuj | edytuj kod]

Teren klasztoru jest otoczony wysokim kamiennym murem. Na północny zachód od monasteru znajduje się jaskinia Melchizedeka. Tradycja chrześcijańska uważa, że właśnie tutaj doszło do spotkania patriarchy Abrahama z Melchizedekiem^[d]. Jaskinia była miejscem pielgrzymek w Średniowieczu^[7].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Zobacz: Ewangelia Mateusza 17,1–6: „(1) Po sześciu dniach Jezus wziął z sobą Piotra, Jakuba i brata jego Jana i zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. (2) Tam przemienił się wobec nich: twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło. (3) A oto im się ukazali Mojżesz i Eliasz, którzy rozmawiali z Nim. (4) Wtedy Piotr rzekł do Jezusa: Panie, dobrze, że tu jesteśmy; jeśli chcesz, postawię tu trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza. (5) Gdy on jeszcze mówił, oto obłok świetlany osłonił ich, a z obłoku odezwał się głos: To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie! (6) Uczniowie, słysząc to, upadli na twarz i bardzo się zlękli”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.
↑ Zobacz: Ewangelia Marka 9,9–18: „(9) A gdy schodzili z góry, przykazał im, aby nikomu nie rozpowiadali o tym, co widzieli, zanim Syn Człowieczy nie powstanie z martwych. (10) Zachowali to polecenie, rozprawiając tylko między sobą, co znaczy powstać z martwych. (11) I pytali Go: Czemu uczeni w Piśmie twierdzą, że wpierw musi przyjść Eliasz? (12) Rzekł im w odpowiedzi: Istotnie, Eliasz przyjdzie najpierw i naprawi wszystko. Ale jak jest napisane o Synu Człowieczym? Ma On wiele cierpieć i być wzgardzonym. (13) Otóż mówię wam: Eliasz już przyszedł i uczynili mu tak, jak chcieli, jak o nim jest napisane. (14) Gdy przyszli do uczniów, ujrzeli wielki tłum wokół nich i uczonych w Piśmie, którzy rozprawiali z nimi. (15) Skoro Go zobaczyli, zaraz podziw ogarnął cały tłum i przybiegając, witali Go. (16) On ich zapytał: O czym rozprawiacie z nimi? (17) Odpowiedział Mu jeden z tłumu: Nauczycielu, przyprowadziłem do Ciebie mojego syna, który ma ducha niemego. (18) Ten, gdziekolwiek go chwyci, rzuca nim, a on wtedy się pieni, zgrzyta zębami i drętwieje. Powiedziałem Twoim uczniom, żeby go wyrzucili, ale nie mogli”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.
↑ Zobacz: Ewangelia Łukasza 9,28–36: „(28) W jakieś osiem dni po tych mowach wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wyszedł na górę, aby się modlić. (29) Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił, a Jego odzienie stało się lśniąco białe. (30) A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz. (31) Ukazali się oni w chwale i mówili o Jego odejściu, którego miał dokonać w Jerozolimie. (32) Tymczasem Piotr i towarzysze snem byli zmorzeni. Gdy się ocknęli, ujrzeli Jego chwałę i obydwóch mężów, stojących przy Nim. (33) Gdy oni odchodzili od Niego, Piotr rzekł do Jezusa: Mistrzu, dobrze, że tu jesteśmy. Postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza. Nie wiedział bowiem, co mówi. (34) Gdy jeszcze to mówił, zjawił się obłok i osłonił ich; zlękli się, gdy [tamci] weszli w obłok. (35) A z obłoku odezwał się głos: To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie! (36) W chwili, gdy odezwał się ten głos, Jezus znalazł się sam. A oni zachowali milczenie i w owym czasie nikomu nic nie oznajmiali o tym, co widzieli”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.
↑ Zobacz: Księga Rodzaju 14,18: „Melchizedek zaś, król Szalemu, wyniósł chleb i wino; a [ponieważ] był on kapłanem Boga Najwyższego”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mount Tabor. [w:] Sacred Destinations [on-line]. [dostęp 2014-02-26]. (ang.).
↑ Peter Malcolm Holt: Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku. (przeł.) Barbara Czarska. Warszawa: Państw. Instytut Wydawniczy, 1993. ISBN 83-06-02290-4.
↑ Kristian Molin: Unknown Crusader Castles. Continuum International Publishing Group, 2001, s. 18, 70, 81.
↑ Bohuslav Havránek: Původ slova tábor „ležení“. [w:] Naše řeč [on-line]. 1955. [dostęp 2014-02-26]. (cz.).
↑ David Rapp: Piękne kościoły Izraela. 2011, s. 74. ISBN 978-965-521-122-1.
↑ Katalog miejsc chrześcijańskich w Izraelu. Wydawnictwo Ariel, 1992, s. 131.
↑ Park Narodowy Góry Tabor. [w:] The Israel Nature and Parks Authority [on-line]. [dostęp 2014-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-20)]. (hebr.).

[1] Zobacz: Ewangelia Mateusza 17,1–6: „(1) Po sześciu dniach Jezus wziął z sobą Piotra, Jakuba i brata jego Jana i zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. (2) Tam przemienił się wobec nich: twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło. (3) A oto im się ukazali Mojżesz i Eliasz, którzy rozmawiali z Nim. (4) Wtedy Piotr rzekł do Jezusa: Panie, dobrze, że tu jesteśmy; jeśli chcesz, postawię tu trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza. (5) Gdy on jeszcze mówił, oto obłok świetlany osłonił ich, a z obłoku odezwał się głos: To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie! (6) Uczniowie, słysząc to, upadli na twarz i bardzo się zlękli”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[2] Zobacz: Ewangelia Marka 9,9–18: „(9) A gdy schodzili z góry, przykazał im, aby nikomu nie rozpowiadali o tym, co widzieli, zanim Syn Człowieczy nie powstanie z martwych. (10) Zachowali to polecenie, rozprawiając tylko między sobą, co znaczy powstać z martwych. (11) I pytali Go: Czemu uczeni w Piśmie twierdzą, że wpierw musi przyjść Eliasz? (12) Rzekł im w odpowiedzi: Istotnie, Eliasz przyjdzie najpierw i naprawi wszystko. Ale jak jest napisane o Synu Człowieczym? Ma On wiele cierpieć i być wzgardzonym. (13) Otóż mówię wam: Eliasz już przyszedł i uczynili mu tak, jak chcieli, jak o nim jest napisane. (14) Gdy przyszli do uczniów, ujrzeli wielki tłum wokół nich i uczonych w Piśmie, którzy rozprawiali z nimi. (15) Skoro Go zobaczyli, zaraz podziw ogarnął cały tłum i przybiegając, witali Go. (16) On ich zapytał: O czym rozprawiacie z nimi? (17) Odpowiedział Mu jeden z tłumu: Nauczycielu, przyprowadziłem do Ciebie mojego syna, który ma ducha niemego. (18) Ten, gdziekolwiek go chwyci, rzuca nim, a on wtedy się pieni, zgrzyta zębami i drętwieje. Powiedziałem Twoim uczniom, żeby go wyrzucili, ale nie mogli”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[3] Zobacz: Ewangelia Łukasza 9,28–36: „(28) W jakieś osiem dni po tych mowach wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wyszedł na górę, aby się modlić. (29) Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił, a Jego odzienie stało się lśniąco białe. (30) A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz. (31) Ukazali się oni w chwale i mówili o Jego odejściu, którego miał dokonać w Jerozolimie. (32) Tymczasem Piotr i towarzysze snem byli zmorzeni. Gdy się ocknęli, ujrzeli Jego chwałę i obydwóch mężów, stojących przy Nim. (33) Gdy oni odchodzili od Niego, Piotr rzekł do Jezusa: Mistrzu, dobrze, że tu jesteśmy. Postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza. Nie wiedział bowiem, co mówi. (34) Gdy jeszcze to mówił, zjawił się obłok i osłonił ich; zlękli się, gdy [tamci] weszli w obłok. (35) A z obłoku odezwał się głos: To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie! (36) W chwili, gdy odezwał się ten głos, Jezus znalazł się sam. A oni zachowali milczenie i w owym czasie nikomu nic nie oznajmiali o tym, co widzieli”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[10] Zobacz: Księga Rodzaju 14,18: „Melchizedek zaś, król Szalemu, wyniósł chleb i wino; a [ponieważ] był on kapłanem Boga Najwyższego”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[4] Mount Tabor. [w:] Sacred Destinations [on-line]. [dostęp 2014-02-26]. (ang.).

[5] Peter Malcolm Holt: Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku. (przeł.) Barbara Czarska. Warszawa: Państw. Instytut Wydawniczy, 1993. ISBN 83-06-02290-4.

[6] Kristian Molin: Unknown Crusader Castles. Continuum International Publishing Group, 2001, s. 18, 70, 81.

[7] Bohuslav Havránek: Původ slova tábor „ležení“. [w:] Naše řeč [on-line]. 1955. [dostęp 2014-02-26]. (cz.).

[8] David Rapp: Piękne kościoły Izraela. 2011, s. 74. ISBN 978-965-521-122-1.

[9] Katalog miejsc chrześcijańskich w Izraelu. Wydawnictwo Ariel, 1992, s. 131.

[11] Park Narodowy Góry Tabor. [w:] The Israel Nature and Parks Authority [on-line]. [dostęp 2014-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-20)]. (hebr.).

[a]

[b]

[c]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[d]

[7]