Moskwicz G5
 Model Moskwicza G5M w skali 1:43 | |||
| Kategoria |
sowiecka Formuła 1 | ||
|---|---|---|---|
| Konstruktor | |||
| Projektant | |||
| Dane techniczne | |||
| Nadwozie |
z włókna szklanego, oparte na kratownicy przestrzennej | ||
| Silnik |
Moskwicz GD-1 1.5 V8 | ||
| Skrzynia biegów |
Moskwicz, 5 biegów + wsteczny | ||
| Historia | |||
| Wyścigi |
0 | ||
| Wygrane |
0 | ||
| Pole position |
0 | ||
| Najszybsze okrążenie |
0 | ||
| |||
Moskwicz G5 – radziecki samochód wyścigowy skonstruowany w zakładach Moskwicz, który ścigał się w latach 1968-1976 w sowieckiej Formule 1. Z jego rozwojem był związany wcześniejszy projekt skonstruowania samochodu dla zawodów międzynarodowej Formuły 1, do czego jednak nie doszło.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Samochód został zaprojektowany przez Igora Gładilina i Marka Milsztejna w 1968 roku jako rozwinięcie Moskwicza G4[1]. Model różnił się od G4 schematem konstrukcji, odpowiadającym najnowszym trendom zagranicznym, zgodnie z którym skrzynia biegów znajdowała się za przekładnią główną i tylną osią, połączona z przekładnią i sprzęgłem we wspólnej aluminiowej obudowie[2]. Nadwozie było oparte na kratownicy przestrzennej ze stali stopowej, początkowo pokrytej aluminiowymi panelami[2]. Przednie zawieszenie nie różniło się od zastosowanego w Moskwiczu G4, natomiast tylne zostało skonstruowane na nowo[1]. Moskwicz G5 w przeciwieństwie do poprzednich modeli miał hamulce tarczowe na wszystkich kołach, z rozdzielnymi obwodami na przednie i tylne koła[2]. W samochodzie wykorzystano nową, nieseryjną pięciobiegową skrzynię biegów, opracowaną dla potrzeb programu Formuły 1; jej cechą była obecność synchronizatorów na czterech wyższych biegach[2]. Początkowo planowano również zastosować tylny spojler[3]. Do napędu zastosowano wzmocniony silnik R4 z Moskwicza 412 o pojemności 1478 cm³ i mocy początkowo 92 KM, jak w modelu G4M[2]. Do budowy dwóch samochodów G5 wykorzystano podzespoły dwóch Moskwiczy G4M[4].
We wrześniu 1968 roku pierwszy ukończony samochód zaczął ścigać się w sowieckiej Formule 1, lecz bez sukcesów (zajęto 6. miejsce w wyścigu Jantarnaja Wołga w Rydze)[2]. W następnym sezonie w tej serii wystawiono dwa samochody G5. Po pierwszych wyścigach otrzymały nowe silniki, które w porównaniu do poprzednich jednostek miały nie jeden, a dwa wałki rozrządu w głowicy[2]. Silniki te były oznaczone jako Moskwicz 412-2W (ros. Москвич-412-2В), jako że stosowana przez konstruktorów nazwa 413 nie została zatwierdzona[2]. Silniki zostały wyposażone w dwa podwójne gaźniki Weber 40DCO, a ich moc wzrosła do 100 KM przy 5800 obr./min[2]. Ciągle doskonalono silniki: w 1970 roku poprzez m.in. podniesienie stopnia sprężania i zwiększenie rozmiarów zaworów ssących moc wzrosła do 112 KM[1][2]. W tym samym roku zmodyfikowano układ wydechowy i nadwozie[1]. W 1972 roku została zwiększona pojemność silnika, do 1840 cm³, co spowodowało wzrost mocy do 124 KM[2]. Zwiększono też rozstaw kół, które otrzymały opony większego rozmiaru, i przeniesiono chłodnicę oleju z przedniej części nadwozia ponad silnik[2].
W 1974 roku oba samochody zostały poddane radykalnej modyfikacji: nadwozia aluminiowe zastąpiono nadwoziami z kompozytu włókna szklanego, które różniły się znacznie w swojej formie od starych nadwozi aluminiowych[1]. Między innymi, miały one nieco większy wlot powietrza do chłodnicy w nosie nadwozia. Ulepszone samochody oznaczono jako Moskwicze G5M (spotykane jest jednak też oznaczanie w ten sposób samochodów już po modyfikacji z 1972 roku)[2][a]. W 1975 roku w kilku wyścigach wystawiono samochody z przejściową jednostką o pojemności 1703 cm³[2]. Samochody ścigały się w sowieckiej Formule 1 do 1976 roku, po którym zaprzestano w ZSRR organizowania zawodów tej serii[2].
W 1983 roku oba pojazdy zostały przekazane do przyfabrycznego muzeum AZLK, w którym były wystawione do jego zamknięcia w 2009 roku[1]. Następnie trafiły do Muzeum Retro Samochodów w Moskwie (Muziej rietro-awtomobilej)[1].
Trzykrotnie kierowcy Moskwicza G5 zostali mistrzami sowieckiej Formuły 1: w 1969 roku Wadim Rżecicki, w 1972 – Jurij Tierieniecki (w wersji G5M), a w 1973 również w wersji G5M – Nikołaj Kazakow[5]. Ponadto, w 1974 roku Moskwicz G5 zdobył drugie miejsce w klasyfikacji, a w 1973 i 1976 – trzecie (kierowcą był we wszystkich przypadkach Jurij Terenecki)[2].
Plany startów w międzynarodowej Formule 1[edytuj | edytuj kod]
Równolegle z rozwojem samochodów wyścigowych uczestniczących w zawodach krajowych, w latach 60. powstał projekt skonstruowania samochodu do wystawienia w barwach ZSRR w międzynarodowych wyścigach Formuły 1[6][7]. W 1963 roku grupa młodych inżynierów z zakładów Moskwicz, pod kierunkiem Igora Gładilina i Lwa Szugurowa, rozpoczęła prace nad skonstruowaniem odpowiedniego szybkoobrotowego silnika, który powstał w 1965 roku[6]. Ośmiocylindrowy silnik V8 oznaczony GD1, o pojemności 1500 cm³, opierał się na konstrukcji dwucylindrowego sportowego silnika motocyklowego Wostok S-360 opracowanego w biurze CKB w Sierpuchowie[6]. Według obliczeń silnik miał rozwijać moc maksymalną 200 KM przy 10 500 obr./min, co odpowiadało najlepszym konstrukcjom zagranicznym, jednakże w zakładach Moskwicz nie istniało odpowiednie stanowisko testowe i można było przebadać silnik tylko do prędkości 6000 obr./min, przy której rozwijał 162 KM[8]. Do nowego silnika opracowano także pięciobiegową skrzynię biegów z synchronizatorami na czterech górnych przełożeniach, wykorzystaną później w Moskwiczu G5[8]. Silnik wyposażony był w importowane cztery podwójne gaźniki Weber 280DKB[8]. Dla prób drogowych silnika GD1 przygotowano jako tymczasowe rozwiązanie jedno podwozie G5 z poszerzoną ramą, lecz samochód z tym silnikiem ostatecznie nie wziął udziału w wyścigach, także w ZSRR[8][9].
Do skonstruowania samochodu Formuły 1 jednak nie doszło, gdyż nie został zakończony etap rozwoju silnika, podczas gdy w 1965 roku zmieniły się uwarunkowania ekonomiczne na skutek centralizacji zarządzania przemysłem samochodowym (zlikwidowano Rady Gospodarki Narodowej – Sownarchoz, i podporządkowano przemysł Ministerstwu Przemysłu Samochodowego, które nie było zainteresowane finansowaniem zakupów komponentów samochodu i ewentualnych startów w Formule 1, wymagających wydatkowania dewiz)[8]. Zakłady Moskwicz nie były w stanie samodzielnie sfinansować programu i w 1967 roku został on zakończony[8][9]. Ponadto, w 1967 roku dopuszczono w Formule 1 silniki o pojemności do 3000 cm³, co powodowało, że silnik o pojemności 1500 cm³ stał się niekonkurencyjny[8]. Silnik GD1 znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Retro Samochodów w Moskwie[8].
Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
- Długość: 3820 mm[9]
- Szerokość: 1620 mm[9]
- Rozstaw osi: 2284 mm[9]
- Masa własna: 580 kg[9]
| Wersja | Silnik: | Układ zasilania: | Średnica × skok tłoka: | St. sprężania: | Moc maksymalna: | Maks. moment obrotowy | 0-100 km/h: | V-max: |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 412 (1968)[1][10] | R4 1,5 l (1478 cm³), OHC | 2 podwójne gaźniki Weber 40DCO | 82 mm × 70 mm | 9,2:1 | 92 KM (68 kW) | ? | ? | 200 km/h |
| 412-2W (1974)[1][10] | R4 1,8 l (1840 cm³), DOHC | 2 podwójne gaźniki Weber 40DCO | 81,5 mm × 70 mm | 9,6:1 | 124 KM (91 kW) | ? | ? | 210 km/h |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według jednego z konstruktorów wyścigowych Moskwiczy, Lwa Szugurowa, oznaczenie GM5 otrzymał samochód po modyfikacji silnika i nadwozia z włókna szklanego w 1972 roku (Lew Szugurow, Awtomobili Rossii i SSSR. Cz.2, Moskwa: Ilbi, 1994, s. 64, ISBN 5-87483-006-5)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i "Москвич-Г5", "-Г5М". ussr-autosport.ru. [dostęp 2011-10-06]. (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Moskwicz-G5, "Awtoliegendy SSSR" Nr 93, s.6 (ros.)
- ↑ Dmitrij Matwiejew: ЗАВОД "МОСКВИЧ". МАЛОИЗВЕСТНЫЕ СТРАНИЦЫ. automag.vrn.ru. [dostęp 2011-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-21)]. (ros.).
- ↑ Moskwicz-G5, "Awtoliegendy SSSR" Nr 93, DeAgostini 2012, ISSN 2071-095X, s.5 (ros.)
- ↑ SOVIET FORMULA 1 CHAMPIONSHIP. theracingline.net. [dostęp 2011-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-18)]. (ang.).
- ↑ a b c Moskwicz-G5, "Awtoliegendy SSSR" Nr 93, s.7 (ros.)
- ↑ Mattijs Diepraam, "Uechtel", Rafael Reyna, Leo Breevoort, Jasper Heymans: Grand Prix cars that never raced (work in progress). forix.autosport.com. [dostęp 2011-10-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Moskwicz-G5, "Awtoliegendy SSSR" Nr 93, s.14 (ros.)
- ↑ a b c d e f Lew Szugurow, Awtomobili Rossii i SSSR. Cz.2, Moskwa: Ilbi, 1994, ISBN 5-87483-006-5, s.64 (ros.)
- ↑ a b Moskvich G5. dlg.speedfreaks.org. [dostęp 2011-10-06]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Moskwicz-G5, "Awtoliegendy SSSR" Nr 93, DeAgostini 2012, ISSN 2071-095X (ros.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- "Москвич-Г5", "-Г5М". - opis i fotografie (ros.)