Most Łazienkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Most Łazienkowski
{{{alt zdjęcia}}}
Most Łazienkowski, widok z powietrza, z zachodniego brzegu Wisły, w kierunku południowym (2022)
Poprzednie nazwy

most im. gen. Zygmunta Berlinga

Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Podstawowe dane
Przeszkoda

Wisła

Długość

424,50 m

Szerokość:
• całkowita
• jezdni
• chodników


27,50 m
10 m
1,5 m

Liczba przęseł

5

Rozpiętość przęseł

76,5m+3*90m+76,5m[1]

Data budowy

1971–1974

Data remontu

1978, 2015

Projektant

Jerzy Mazur z zespołem

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Most Łazienkowski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Most Łazienkowski”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Most Łazienkowski”
Ziemia52°13′31″N 21°02′57″E/52,225278 21,049167
Multimedia w Wikimedia Commons
Budowa przeprawy (1972 lub 1973)
Lata 70. Wjazd na przeprawę od strony Śródmieścia – bezkolizyjny węzeł drogowy na skrzyżowaniu z Wisłostradą. W górnej części zdjęcia widoczny budynek Torwaru
Remont mostu (czerwiec 2015)
Most w sierpniu 2015
Most od strony śródmieścia, widok w kierunku Pragi-Południe
Kładka dla rowerzystów po południowej stronie mostu oddana do użytku w 2017

Most Łazienkowski (w latach 1981–1998 most im. gen. Zygmunta Berlinga) – most na Wiśle w Warszawie zbudowany w latach 1971–1974. Stanowi część Trasy Łazienkowskiej.

Od 14 lutego 2015 do 28 października 2015 most był wyłączony z eksploatacji z powodu pożaru, który uszkodził jego konstrukcję[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Most ma dwie trzypasmowe jezdnie z jednometrowej szerokości odbojnicą pośrodku[3].

Wiadukty dojazdowe do mostu po obu stronach Wisły mają łączną długość 436 metrów. Łączą się one z wiaduktami: nad Parkiem Agrykola o długości 391 metrów oraz nad ul. Paryską – 209 metrów[4]. Przy obydwu przyczółkach powstały bezkolizyjne węzły drogowe[5]. Węzeł z Wisłostradą miał również w atrakcyjnej formie przestrzennej powiązać bloki pobliskiego osiedla Torwar z nowoczesnymi rozwiązaniami drogowymi[6].

W listopadzie 1981 mostowi nadano nazwę gen. Zygmunta Berlinga, a w 1985 w pobliżu przeprawy po stronie praskiej odsłonięto pomnik generała[7]. Do nazwy most Łazienkowski powrócono w styczniu 1998[8].

W sierpniu 2017 pod mostem otwarto dwie kładki: dla rowerzystów i pieszych (po stronie północnej) oraz dla rowerzystów (po stronie południowej)[9]. Wcześniej most był nieprzystosowany dla osób niepełnosprawnych ruchowo i do ruchu rowerowego — chodniki były wąskie, nie było drogi rowerowej, a po obu stronach mostu chodniki kończyły się długimi schodami.

Od połowy lat 70. do reformy sieci drogowej w 1985 roku przeprawa była częścią drogi międzynarodowej E8. Od 1985 roku do końca 2013 roku[10] most stanowił fragment drogi krajowej nr 2 oraz trasy europejskiej E30. Obecnie droga nr 2 poprowadzona jest przez most Siekierkowski.

Projekt[edytuj | edytuj kod]

Autorem koncepcji, założeń ogólnych i lokalizacji mostu był zespół, który w 1961 roku[11] zajął pierwsze miejsce w konkursie na opracowanie projektów dwóch nowych mostów przez Wisłę – Łazienkowskiego i Świętokrzyskiego. W jego skład wchodzili: Stanisław Marzyński, Józef Buchner i Stanisław Niewiadomski[12].

Po podjęciu decyzji o budowie Trasy Łazienkowskiej, w 1971 rozpoczęto prace przygotowawcze do budowy mostu, która rozpoczęła się w 1972[3]. Generalnym inwestorem była Dyrekcja Budowy Trasy Mostowej Łazienkowskiej.

 Osobny artykuł: Trasa Łazienkowska.

Most został zaprojektowany przez zespół inżynierów Centralnego Biura Projektów Dróg i Mostów „Transprojekt” w Warszawie pod kierunkiem Jerzego Mazura[13]. W skład zespołu projektującego przeprawę wraz z wiaduktami, dojazdami, estakadami i węzłami nadbrzeżnymi wchodzili: Józef Miturski, Czesław Szkudlarek, Marian Bogacki, Andrzej Bieliński, Jerzy Makosa, Andrzej Buchner, Stanisław Marzyński, Stanisław Niewiadomski, Lech Gruszczyński i Jan Knothe[14].

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Most ma konstrukcję stalową (spawaną i nitowaną) ze stalową płytą ortotropową opartą na schemacie belki ciągłej pięcioprzęsłowej[15]. Płyta ortotropowa pozwoliła włączyć wszystkie elementy stalowe do łącznej pracy konstrukcyjnej, dzięki czemu uzyskano zmniejszenie ciężaru mostu o ok. 30% oraz kosztów jego budowy o ok. 50 mln ówczesnych złotych[15]. W przekroju poprzecznym zaprojektowano cztery belki główne blachownicowe o stałej wysokości środników (3800 mm)[15].

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Elementy stalowe zostały wykonane przez Konstal Chorzów i Hutę Zabrze[13]. Były one transportowane ze Śląska koleją na Dworzec Gdański i nieistniejącą obecnie bocznicą kolejową do Elektrowni Powiśle, gdzie były składowane na placu w pobliżu pomnika Syreny. Stąd były przewożone na plac budowy: do pierwszego filara przy Cyplu Czerniakowskim przez specjalnie zbudowany drewniany most nad kanałem portowym, a na stronę praską – przez most Poniatowskiego[16].

Podpory (filary) mostu (cztery w nurcie Wisły i dwie na lądzie) są żelbetowe. Są one pozbawione okładziny granitowej[15]. Wraz z przyczółkami wykonało je Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych nr 15, natomiast montaż konstrukcji stalowej – firma Mostostal[13]. Z uwagi na napięty grafik, prace przy budowie rzecznych podpór mostu prowadzono również w nocy, przy świetle reflektorów[17]. Elementy stalowe nasuwano z obu brzegów na rolkach[17]. Montaż ostatniego elementu przęsła brzegowego zakończono na początku grudnia 1973[18].

Budowa mostu i całej Trasy zakończyła się 19 lipca 1974[19]. Most został oficjalnie otwarty 22 lipca 1974[3]. Do jego remontu w 2015 to wydarzenie upamiętniała tablica z brązu umieszczona na południowej balustradzie mostu (bliżej strony praskiej) o treści[20]:

W XXX-lecie
Polskiej
Rzeczypospolitej
Ludowej
czwarty most
w Warszawie
z Trasą wzniesiony
w latach 1971–1974
oddano w dniu
lipcowego święta

Otwarcie Trasy Łazienkowskiej wraz z mostem Łazienkowskim spowodowało zmniejszenie ruchu kołowego na sąsiednim moście Poniatowskiego o 25%[21].

Remonty[edytuj | edytuj kod]

Pierwszego remontu most doczekał się już kilka lat po otwarciu. Co kilka lat miały miejsce kolejne remonty. Na początku XXI wieku, po częściowym zawaleniu się wiaduktu w Alejach Jerozolimskich i wykonaniu ekspertyz innych obiektów mostowych w Warszawie, stwierdzono katastrofalny stan wszystkich łącznic (ślimaków) łączących most Łazienkowski z Wałem Miedzeszyńskim oraz Wisłostradą. W 2002 zamknięto zjazd z mostu na Wał Miedzeszyński w kierunku Puław. W 2003 zjazd ten został zburzony i wybudowany od nowa. Jesienią 2005 zburzono zjazd z mostu na Wał Miedzeszyński w stronę północną oraz wjazd na most z Wału Miedzeszyńskiego od strony Puław i wybudowano nowe podjazdy (ślimaki), oddane do użytku na początku lipca 2006. W 2013 rozpoczęto podobne prace na ślimakach łączących wiadukt mostu z Wisłostradą. Ostatnią odtworzoną łącznicę na lewym brzegu otwarto dla ruchu samochodowego w grudniu 2014[22].

Na przełomie lipca i sierpnia 2013 dokonano wymiany dylatacji południowej części mostu oraz remontu nawierzchni[23][24].

Pożary[edytuj | edytuj kod]

1975 rok[edytuj | edytuj kod]

W 1975 roku, w wyniku pożaru drewnianej budki znajdującej się pod mostem na lewym brzegu Wisły, zostały uszkodzone całe pierwsze przęsło i część drugiego oraz nawierzchnia jezdni na długości ok. 200 m.[25]

2015 rok[edytuj | edytuj kod]

14 lutego 2015 ok. 17:30 pod praską częścią mostu wybuchł pożar desek, składowanych tam w trakcie prac remontowych, których celem było m.in. zastąpienie drewnianych podestów technicznych przeprawy kratą z ocynkowanej stali[26][27]. Ogień objął podesty techniczne, z których przed ich planowanym demontażem usunięto już zabezpieczenie z azbestu (wprowadzone po pożarze w 1975) i rozprzestrzenił się w kierunku lewego brzegu[26]. Uszkodzone zostały: konstrukcja dwóch i pół (z pięciu) przęseł przeprawy, nawierzchnia lewych pasów ruchu oraz biegnąca pod jezdnią magistrala wodociągowa. Pożar zniszczył także część instalacji poprowadzonych pod mostem[28]. W akcji ratowniczej uczestniczyło 144 strażaków, wspieranych z Wisły m.in. przez statek „Chudy Wojtek” należący do Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji, na którym strażacy umieścili sprzęt gaśniczy[28][29]. Pożar został ugaszony po 12 godzinach, nikt nie ucierpiał. Uszkodzona przeprawa została zamknięta do odwołania[26].

Wstępna ekspertyza stanu technicznego mostu wykazała, że w wyniku sięgającej 1000 stopni Celsjusza temperatury m.in. degradacji uległa i straciła nośność stalowa konstrukcja przeprawy, wystąpiły wybrzuszenia w siłownikach dźwigarów i przemieściły się łożyska. 20 lutego 2015 władze miasta podjęły decyzję o zdemontowaniu zniszczonej konstrukcji stalowej mostu i zamontowaniu nowej, na zachowanych filarach. Koszt prac oszacowano na 100–130 mln złotych, dodatkowe 80 mln złotych miała kosztować rozbiórka i odbudowa znajdujących się w złym stanie technicznym wiaduktów dojazdowych do przeprawy[30].

10 kwietnia 2015 Zarząd Dróg Miejskich podpisał umowę na remont mostu z konsorcjum składającym się z przedsiębiorstwa Bilfinger Infrastructure i Przedsiębiorstwa Usług Technicznych „Intercor”. Oferta złożona 7 kwietnia opiewała na kwotę 104 363 937,74 złotych i jako jedna z czterech złożonych mieściła się w budżecie wynoszącym 106 mln złotych[31].

28 października 2015 most został ponownie otwarty dla ruchu kołowego. Zjazd z przeprawy na ul. Wał Miedzeszyński w kierunku Gocławia został otwarty w grudniu 2015[32].

W toku prowadzonego śledztwa, Prokuratura Okręgowa Warszawa-Praga potwierdziła celowe podpalenie mostu 14 lutego 2015, ale w grudniu 2015 umorzyła postępowanie z powodu niewykrycia sprawców[33]. Fragment spalonego mostu Łazienkowskiego w 2016 został umieszczony w Pontiseum na terenie Instytutu Badawczego Dróg i Mostów[34].

Pozostałe informacje[edytuj | edytuj kod]

  • Mimo przywrócenia w 1998 obecnej nazwy, do marca 2015 na moście (od strony Śródmieścia) znajdowały się dwie tablice z nazwą Most imienia generała Zygmunta Berlinga[35]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Janusz Rymsza. Trasa łazienkowska w warszawie jako zabytkowa miejska arteria komunikacyjna. „Budownictwo. Czasopismo techniczne”, s. 293, 2011. [dostęp 2015-03-08]. 
  2. ↑ Most Łazienkowski otwarty. „Gazeta Wyborcza”, s. 4, 29 października 2015. 
  3. ↑ a b c Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 273. ISBN 83-06-00089-7.
  4. ↑ Józef Sigalin: Trasa. O projektowaniu i budowaniu Trasy Mostowej Łazienkowskiej w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 38.
  5. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 283. ISBN 83-06-00089-7.
  6. ↑ Maria Hanke, Jerzy Kucharski: Trasa Mostowa Łazienkowska 1971–1974. Warszawa: Wydawnictwo "Prasa ZSL" na zlecenie Biura Projektów Budownictwa Komunalnego "Stolica", 1974, s. 2.
  7. ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1990, s. 92. ISBN 83-7005-211-8.
  8. ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 401. ISBN 83-86619-97X.
  9. ↑ Krzysztof Śmietana. Rowerzyści wjeżdżają na most Łazienkowski. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 9 sierpnia 2017. 
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 września 2013 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1153)
  11. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie. Rok 1961. „Warszawski kalendarz ilustrowany „Stolicy” 1963”, s. 116, 1962. 
  12. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 272. ISBN 83-06-00089-7.
  13. ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 509. ISBN 83-01-08836-2.
  14. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 272–273. ISBN 83-06-00089-7.
  15. ↑ a b c d Maria Hanke, Jerzy Kucharski: Trasa Mostowa Łazienkowska 1971–1974. Warszawa: Wydawnictwo "Prasa ZSL" na zlecenie Biura Projektów Budownictwa Komunalnego "Stolica", 1974, s. 3.
  16. ↑ Józef Sigalin: Trasa. O projektowaniu i budowaniu Trasy Mostowej Łazienkowskiej w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 55–56.
  17. ↑ a b Józef Sigalin: Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta. Tom 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 455. ISBN 83-06-01187-2.
  18. ↑ Józef Sigalin: Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta. Tom 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 461. ISBN 83-06-01187-2.
  19. ↑ Józef Sigalin: Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta. Tom 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 463. ISBN 83-06-01187-2.
  20. ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 34. ISBN 83-01-06109-X.
  21. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII – 30 IX 1974. „Kronika Warszawy”. 1(21), s. 153, 1975. 
  22. ↑ Otwierają estakadę Trasy Łazienkowskiej. Gotowe wszystkie zjazdy. 30 grudnia 2014. [dostęp 2015-02-25].
  23. ↑ Piotr Halicki, Remont mostu Łazienkowskiego zakończony [online], Onet.pl, 9 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2013-08-12] (pol.).
  24. ↑ Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie: Łazienkowski drożny. 2013-08-07. [dostęp 2013-08-18]. (pol.).
  25. ↑ Most Łazienkowski. [dostęp 2015-02-14]. (pol.).
  26. ↑ a b c Jarosław Osowski, Krzysztof Śmietana. Paraliż po pożarze mostu. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 16 lutego 2015. 
  27. ↑ Jarosław Osowski. Mosty milczą o moście. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 20 lutego 2015. 
  28. ↑ a b Paweł Gawlik. To była arcytrudna akcja: dym i spadający ogień. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 16 lutego 2015. 
  29. ↑ Jarosław Osowski. Jak „Chudy Wojtek” uratował most. Rozmowa z Jarosławem Jóźwiakiem wiceprezydentem Warszawy. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 16 lutego 2015. 
  30. ↑ Jarosław Osowski. Warszawa długo bez mostu Łazienkowskiego. „Gazeta Wyborcza”, s. 4, 21-22 lutego 2015. 
  31. ↑ Jakub Dybalski: Warszawa wybrała firmy, które naprawią most Łazienkowski. transport-publiczny.pl, 2015-04-10. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
  32. ↑ Jarosław Osowski. Zjazd z mostu pod choinkę. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 24-27 grudnia 2015. 
  33. ↑ Piotr Machajski. Ktoś podpalił most Łazienkowski. Kto? Nie wiadomo. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 23 grudnia 2015. 
  34. ↑ Warszawiacy polubili Pontiseum. [w:] Instytut Badawczy Dróg i Mostów [on-line]. ibdim.edu.pl, 22 maja 2017. [dostęp 2017-06-10].
  35. ↑ Jarosław Osowski. „Haniebny napis“ ujawniony dzięki pożarowi mostu. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 17 marca 2015. 
Mosty w Warszawie
Istniejące
Historyczne
Projektowane

Herb Warszawy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Most_Łazienkowski&oldid=71387546”