Moszczanka (województwo opolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Moszczanka
wieś
Ilustracja
Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Prudnik

Wysokość

290–350 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

1114[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-200[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0502670

Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Moszczanka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Moszczanka”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Moszczanka”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Moszczanka”
Ziemia50°18′01″N 17°29′42″E/50,300278 17,495000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Moszczanka (niem. Langenbrück[4], cz. Dlouhé Mosty[5]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na pograniczu Gór Opawskich i Przedgórza Głuchołasko-Prudnickiego. Przepływa przez nią rzeka Złoty Potok i potok Zamecki Potok.

W latach 1945–1954 wieś należała i była siedzibą władz gminy Moszczanka. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Moszczanka. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 1114 osób[7].

Nieoficjalnymi częściami wsi są: Osiedle, Trzebieszów i Siemków. Oficjalną miejscowością podstawową jest Moszczanka-Kolonia, ale podlega ona pod Moszczankę[8].

We wsi ma swoją siedzibę leśnictwo Moszczanka, które należy do nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[9].

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 3 km od granicy z Czechami, u północnego podnóża Gór Opawskich, w otulinie Parku Krajobrazowego Góry Opawskie, tuż przy granicy gminy Prudnik z gminą Głuchołazy. Należy do Euroregionu Pradziad[10]. Przez granice administracyjne wsi przepływają rzeka Złoty Potok i potok Zamecki Potok[11]. Leży na wysokości 290–350 m n.p.m.

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

W Moszczance panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,7 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Moszczanki wynoszą 630 mm. Dominują wiatry zachodnie[12].

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Moszczanka[6][8]
SIMC Nazwa Rodzaj
0995610 Moszczanka-Kolonia kolonia
nie nadano Osiedle część wsi
nie nadano Siemków część wsi
nie nadano Trzebieszów część wsi
Panorama Moszczanki od strony południowej
Panorama Moszczanki od strony południowej

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Wieś wzmiankowana w 1321 pod nazwą Longeponte, czyli Długie Mosty[13], ponieważ teren ten nękany był częstymi powodziami[14]. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę wsi zanotowaną jako Langenbrück[15]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wspomina, że w 1390 wieś nosiła nazwę Longus pons[16].

W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Długomosty[17]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości nazwę Moszczanka[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rysunek kościoła w XVIII w. autorstwa F.B. Wernera

Moszczanka została założona podczas wielkiej akcji kolonizacyjnej w drugiej połowie XIII wieku, po najeździe mongolskim[18]. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1321. Mieszkańcy wsi budowali nad górskimi strumieniami długie mosty, który były w stanie oprzeć się wielkiej wodzie podczas powodzi. Wówczas Moszczanka należała do margrabstwa Moraw, części Królestwa Czech. Do 1337, wraz z wójtostwem prudnickim, należała do rodu panów z Wierzbnej. Od tego czasu wieś była częścią dóbr zamku w Łące Prudnickiej[19]. Ostatnim morawskim panem był Albrecht z Fulštejnu. W 1337 król czeski Jan Luksemburski odkupił odeń ziemię prudnicką i przekazał ją księciu niemodlińskiemu Bolesławowi Pierworodnemu[20]. Pierwszy kościół w Moszczance, prawdopodobnie pod wezwaniem Świętego Krzyża, zbudował w latach 1327–1333 niemiecki szlachcic Berka von Dubá[18].

Pieczęć Moszczanki (1723)

W 1599 Moszczanka stała się własnością rodziny Mettichów[19]. W 1640 w Moszczance, po reformacji, powstał duży barokowy kościół pod wezwaniem Podwyższenia Świętego Krzyża[21]. Podczas wojen śląskich w Moszczance przebywał król Prus Fryderyk II Wielki[14]. Według legendy, w marcu 1741, podczas podróży króla z kilkoma towarzyszami z Prudnika do Nysy, Fryderyk został spostrzeżony przez austriacki patrol. Miał go uratować młynarz z Moszczanki, który ukrył go za wielkim kołem w młynie na Młyńskiej Górze[22]. Od tamtego czasu młyn zyskał przydomek „Królewskiego”, a w herbie Moszczanki umieszczono koronę królewską[19]. Gdy pod koniec XIX wieku budowano drogę przez Moszczankę i chciano zasypać młynówkę, młynarz poskarżył się samemu królowi, który zapobiegł zasypaniu kanału[23]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu serce i wyrastające z niego pięć kwiatów, na sercu cyfra 3, po prawej i lewej wysokie zboże, a w otoku napis: LANGENBRUCK: GEM: S: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Moszczanka / Powiat Prudnicki)[24]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[25]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[26]. Między połową XVIII a końcem XIX wieku nad strumieniem na północ od głównej zabudowy Moszczanki powstała kolonia Siemków, przypuszczalnie zasiedlona przez protestanckich emigrantów z Czech[27].

Pieczęć Moszczanki (1806)
Panorama i dworzec kolejowy w Moszczance (1910)

W 1827 w północno-wschodniej części wsi wybudowano przydrożną kapliczkę[28]. Od 1828 w dawnym młynie funkcjonowała fabryka sukna i przędzy wełnianej. W Moszczance wybudowano dwie szkoły, cztery młyny i folwark zamkowy[29]. W 1865 wieś zamieszkiwało 43 kmieci, 64 zagrodników i 174 chałupników. Moszczanka wraz z okręgiem dworskim zajmowała powierzchnię 1860 ha, z czego w 1885 na użytki rolne przypadało 63% gruntów (1030 ha pól i 143 ha łąk), a na lasy 7,7% (572 ha). Znaczny był udział małych i karłowatych gospodarstw[30]. Analfabeci w 1871 stanowili 4,5% mieszkańców, a 90% było wyznania katolickiego. 81,9% mieszkańców Moszczanki urodziło się w tej wsi, co wskazywało na silne zakorzenienie lub też izolację tej społeczności[31]. W czasie pruskich wojen pod koniec XIX wieku: z Danią (1864), Austrią (1866) i Francją (1870–1871), poległa tylko jedna osoba z Moszczanki[32]. W 1874 utworzono gminę zbiorową Moszczanka (Amtsbezirk Langenbrück), składającą się gromad Moszczanka i Pokrzywna[33]. W 1875 otwarto przebiegającą na południe od Moszczanki linię kolejową Głuchołazy – Pokrzywna (– Jindřichov ve Slezku), a na niej wiadukt kolejowy nad drogą wjazdową do Moszczanki i Złotym Potokiem[34]. W 1898 powstała miejscowa straż pożarna, a w 1900 agencja pocztowa[35].

Powódź w Moszczance, 10 lipca 1903

10 lipca 1903 Moszczankę i okoliczne miejscowości nawiedziła ogromna powódź. Powódź zniszczyła w Moszczance 32 domy[36], wiadukt kolejowy (odbudowany w 1910[37]), pola uprawne i łąki[35]. Cesarzowa Niemiec Augusta Wiktoria przekazała wsi pomoc finansową, dzięki której rozbudowano Siemków[38] oraz wzniesiony w latach 1906–1907 kościół protestancki. W 1903 w Moszczance rozpoczęła działalność placówka zgromadzenia szarych sióstr św. Elżbiety, a w 1906 ewangelicka diakonisa[35]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 1943 mieszkańców Moszczanki 1928 posługiwało się językiem niemieckim, 3 językiem polskim, 9 innym językiem, a 3 było dwujęzycznych[39]. Po I wojnie światowej do Moszczanki doprowadzono elektryczność[35], a także powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas wojny. 9 maja 1966 został na nowo zagospodarowany jako upamiętnienie Tysiąclecie Państwa Polskiego[40]. Na frontach I wojny światowej zginęło 76 mężczyzn zamieszkałych w Moszczance, a niedożywienie i choroby, w tym pandemia grypy hiszpanki, spowodowały straty również wśród ludności cywilnej[35]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Moszczanka znalazła się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[39].

Po okresie wzrostu zaludnienia (1208 mieszkańców w 1816 roku, 1389 w 1825 r., 1719 w 1840 r. i 2315 w 1867 r.) odnotowano jego spadek (2263 w 1871 r., 2212 w 1885 r., 2257 w 1895 r. i 1943 w 1910 r.)[41].

Pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego

7 października 1938 przez Moszczankę przejeżdżali m.in. Adolf Hitler i feldmarszałek Hermann Göring, którzy po wizytacji Kraju Sudetów udali się do Prudnika na pociąg, którym wrócili do Berlina[42]. Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, podczas II wojny światowej w Moszczance zamordowano 1 obywatela Polski[43]. Amerykańskie lotnictwo przeprowadzało bombardowania w okolicy Gór Opawskich. Podczas jednego z nich w okolicy Moszczanki zginęło kilkunastu żołnierzy Volkssturmu, a wiadukt kolejowy został ponownie zniszczony[37]. Podczas walk w rejonie Prudnika[44], przed przybyciem Armii Czerwonej do Moszczanki, 16 lub 17 marca 1945, kościół Podwyższenia Świętego Krzyża został wysadzony w powietrze po ewakuacji mieszkańców wsi do Czech. Za wybuch odpowiedzialny był Born – dyrektor szkoły w Moszczance. Planował wysadzenie jedynie wieży kościelnej. Zlecił to zadanie trzem mieszkańcom, jednak nie chcieli tego zrobić, za co zostali zabici. Działający sam Born źle wyliczył ładunek i oprócz wieży, wysadził cały kościół z plebanią[18].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[45]. Wówczas w Moszczance została osiedlona część polskich repatriantów z województwa małopolskiego i Kresów Wschodnich – z Pikułowic i Barszczowic na terenie obecnej Ukrainy[29][46].

W latach 1945–1950 Moszczanka należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś była siedzibą gminy Moszczanka[47], a w latach 1954–1972 gromady Moszczanka. Podlegała urzędowi pocztowemu w Prudniku[48].

15 września 1945 w Moszczance rozpoczęła działalność szkoła podstawowa[49]. We wsi funkcjonował punkt sanitarny Polskiego Czerwonego Krzyża[50]. W 1950 dyrektorstwo szpitala w Prudniku utworzyło izbę porodową w Moszczance[51]. W latach 1982–1988 we wsi wybudowano nowy kościół Podwyższenia Świętego Krzyża[52]. Wieś ucierpiała podczas powodzi w lipcu 1997. Z Moszczanki ewakuowane były 72 osoby, z czego 42 stanowiły dzieci z Bytomia, które przebywały tu na kolonii, a także dzieci z Litwy i Ukrainy[53]. Zalana została droga do Łąki Prudnickiej[54]. W 1997 Moszczanka przystąpiła do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[55]. Od lipca 2006, Moszczanka prowadzi współpracę z Jindřichovem w Czechach[56].

Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik i Głuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik, Chocim, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku[57].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według Narodowego Spisu Powszechnego w 2011 Moszczanka liczyła 1114 mieszkańców, co czyni ją drugą pod względem wielkości wsią gminy Prudnik.

Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców


Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[63]:

  • kaplica przydrożna, z 1827 r., wypisana z księgi rejestru
  • szkoła ewangelicka, obecnie dom nr 112, z XVIII/XIX w.
  • dom nr 65, z XVIII/XIX w., 1810 r., wypisany z księgi rejestru.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Moszczance chronione są ponadto[64]:

  • Kaplica przydrożna
    Kaplica przydrożna
  • Dom nr 65
    Dom nr 65
  • Cmentarz rzymskokatolicki
    Cmentarz rzymskokatolicki
  • Cmentarz ewangelicko-augsburski
    Cmentarz ewangelicko-augsburski
  • Most kolejowy
    Most kolejowy

Pomniki i obiekty upamiętniające[edytuj | edytuj kod]

  • Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego – pomnik w sąsiedztwie cmentarza w Moszczance powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. W 1966 został zagospodarowany jako upamiętnienie Tysiąclecia Państwa Polskiego[65]. Przy pomniku odbywają się obchody świąt państwowych[66].
  • Mogiła żołnierza Wojska Polskiego – mogiła Stanisława Bielińskiego, żołnierza Wojska Polskiego, na cmentarzu w Moszczance. Na mogile inskrypcja: „Żołnierz Wojska Polskiego Stanisław Bieliński ur. 1921 r. zginął śmiercią tragiczną 16.04.1945 r.”[67]
  • Tablica Budowniczym Publicznej Szkoły Podstawowej – tablica pamiątkowa w Publicznej Szkole Podstawowej im. Haliny Semenowicz w Moszczance odsłonięta 19 kwietnia 2013, ufundowana przez społeczność szkolną i poświęcona budowniczym szkoły[68].
  • Tablica Księdzu Józefowi Wojtaskowi – tablica pamiątkowa w kościele w Moszczance odsłonięta w 2021. Poświęcona jest Józefowi Wojtaskowi, proboszczowi parafii w Moszczance w latach 1986–2020, odpowiedzialnemu za budowę miejscowego kościoła, kaplicy cmentarnej i plebanii[potrzebny przypis].
  • Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego
    Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego
  • Tablica Księdzu Józefowi Wojtaskowi
    Tablica Księdzu Józefowi Wojtaskowi

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Indywidualni rolnicy uprawiają głównie pszenicę ozimą, jęczmień jary, mieszankę zbożową oraz w niewielkiej ilości buraki cukrowe i rzepak. We wsi znajduje się hodowla jelenia europejskiego[69].

We wsi znajduje się m.in. placówka handlowa sieci Dino Polska[70].

Moszczanka wraz z całą gminą Prudnik podlega pod inspektorat ZUS w Prudniku[71].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Czeski pociąg przejeżdżający przez wiadukt w Moszczance

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Do Moszczanki można dojechać z Prudnika przez Łąkę Prudnicką (DK40), a także z Głuchołaz przez Jarnołtówek i Pokrzywną.

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Pograniczem Moszczanki z Pokrzywną i Wieszczyną biegnie linia kolejowa nr 333 Głuchołazy – Pokrzywna, przejeżdżają tędy pociągi czeskie. W Moszczance znajduje się nieczynna stacja kolejowa Pokrzywna. Starostwo powiatu prudnickiego planuje utworzenie przystanku kolejowego pomiędzy Moszczanką i Pokrzywną[72].

Transport autobusowy[edytuj | edytuj kod]

Przystanek autobusowy

Moszczanka posiada połączenia autobusowe z Opolem, Prudnikiem, Nysą, Głuchołazami i Kędzierzynem-Koźlem[73]. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – I w centrum, II w Siemkowie i III w Osiedlu[74].

Transport autobusowy w Moszczance obsługiwany był przez PKS Prudnik[75]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[76]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[77], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[78]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[79]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Moszczance i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[80]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[81].

Oświata[edytuj | edytuj kod]

W Moszczance pod numerem 166a znajduje się Zespół Szkolno-Przedszkolny[82]. W jego skład wchodzą Publiczna Szkoła Podstawowa im. Haliny Semenowicz w Moszczance (daw. im. Wojsk Ochrony Pogranicza), a także publiczne przedszkola w Moszczance i Łące Prudnickiej („Pod Kasztanem”)[83].

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W Moszczance funkcjonuje Wiejski Dom Kultury[84].

Od 2008 we wsi co rok obchodzony jest wojewódzki Dzień Flagi, podczas którego odbywają się koncerty różnych zespołów muzycznych[85][86][87].

Religia[edytuj | edytuj kod]

W Moszczance znajduje się katolicki kościół Podwyższenia Świętego Krzyża, który jest siedzibą parafii Podwyższenia Świętego Krzyża (dekanat Prudnik)[88]. Znajdują się tu cmentarze: katolicki i ewangelicki.

Sport[edytuj | edytuj kod]

Boisko Sudetów Moszczanka

We wsi funkcjonuje klub piłkarski LZS Sudety Moszczanka[89]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar[90]. We wsi znajduje się pełnowymiarowe boisko sportowe z zapleczem sanitarnym. Administratorem obiektu jest Agencja Sportu i Promocji w Prudniku[91].

Polityka[edytuj | edytuj kod]

W Szkole Podstawowej w Moszczance swoją siedzibę ma Obwodowa Komisja Wyborcza, do której należy sołectwo Moszczanka i Moszczanka-Kolonia. W referendum w 2003 mieszkańcy Moszczanki opowiedzieli się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej[92].

W wyborach parlamentarnych do Sejmu w 2005, 2007, 2011, 2015, 2019 i 2023 we wsi wygrało Prawo i Sprawiedliwość[93][94][95][96][97][98].

W wyborach prezydenckich w 2005 mieszkańcy Moszczanki opowiedzieli się za Lechem Kaczyńskim[99], w 2010 za Jarosławem Kaczyńskim[100], w 2015 i 2020 za Andrzejem Dudą[101][102].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Łowisko i smażalnia ryb

Miejscowość jest znanym w województwie opolskim ośrodkiem wypoczynkowym[103]. Jest tu dobrze rozwinięta baza agroturystyczna. Moszczanka jest jedną z najczęściej odwiedzanych miejscowości w Górach Opawskich. Znajdują się tu m.in. łowiska i smażalnie ryb, które stały się jednymi z najważniejszych atrakcji turystycznych w okolicy Prudnika[104][105].

Prowadzona jest tu hodowla jelenia europejskiego[106]. W północnej części wsi, na działce gminnej 956/2 na obszarze 20 arów[107], w 2019 z inicjatywy osoby prywatnej powstała pierwsza w regionie[108] łąka kwietna udostępniona dla odwiedzających[109]. Miało to na celu utworzenie naturalnej bazy pożytkowej dla owadów zapylających[110]. W 2020 powstała druga łąka, o powierzchni 22 arów[111], a w 2022 powierzchnia łąk kwietnych w Moszczance osiągała łącznie 75 arów[112]. W tym samym roku we wsi powstała ścieżka edukacyjna mająca na celu przybliżenie odwiedzającym wiedzy na temat miodu i pszczół[potrzebny przypis].

We wsi funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne[113].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Moszczance[114].

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Przez Moszczankę prowadzi szlak turystyczny[115][116]:

Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]

Przez Moszczankę prowadzą szlaki rowerowe[115][117]:

  • szlak rowerowy zielony Wokół Lasu Prudnickiego – Pętla I (20 km): Prudnik – Łąka Prudnicka - Moszczanka – Wieszczyna – Dębowiec – Prudnik
  • szlak rowerowy zielony Prudnik – Pokrzywna (10 km): Prudnik – Łąka Prudnicka – Moszczanka – Pokrzywna

Szlaki konne[edytuj | edytuj kod]

Przez obszar Moszczanki przebiega wyznaczony jeden szlak konny[118]:

Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]

Remiza OSP Moszczanka

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Moszczance działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Prudniku[119].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 7 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[120].

Ludzie związani z Moszczanką[edytuj | edytuj kod]

  • Johannes Soffner (1828–1905) – ksiądz katolicki, historyk Kościoła na Śląsku, urodzony w Moszczance
  • Katarzyna Czochara (ur. 1969) – nauczycielka, posłanka na Sejm, zamieszkała w Moszczance

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 83634
  2. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 796 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262
  5. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ a b c d e Wieś Moszczanka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-13] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  8. ↑ a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  9. ↑ Leśnictwa – Nadleśnictwo Prudnik – Lasy Państwowe [online], www.prudnik.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2020-01-17].
  10. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-03-21].
  11. ↑ geoportal.gov.pl [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2020-07-26].
  12. ↑ Klimat: Moszczanka: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu - Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-03-21].
  13. ↑ Jarosław. Red. nacz. Okrągły, Gazeta Pogranicza 2017, nr 13 (15). [online], 2017 [dostęp 2020-08-04] (ang.).
  14. ↑ a b Sołectwa - Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl [dostęp 2020-08-04].
  15. ↑ Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 114, OCLC 456751858 (niem.).
  16. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-08-04].
  17. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 17.
  18. ↑ a b c Historia Moszczanki [online], solectwomoszczanka.pl [dostęp 2022-02-12] (pol.).
  19. ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 701.
  20. ↑ Władysław Dziewulski. Terytorialne podzialy Opolszczyzny w XIII-XV w. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”. 28, s. 324, 1973. 
  21. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 705.
  22. ↑ Franciszek Dendewicz, Fryderyk II Wielki, [w:] Lidia Procner, Sławne postacie pogranicza polsko-czeskiego Euroregionu Pradziad – wspólne dziedzictwo historyczne, Czesław Kowalczyk, Nysa: Powiat Nyski, 2007, s. 45, ISBN 978-83-60431-09-2.
  23. ↑ Andrzej Dereń, Młyńska Góra – Gdzie Fryc się schował [online], tygodnikprudnicki.pl, 23 stycznia 2008 [dostęp 2022-02-07].
  24. ↑ 941 Langenbrück (Moszczanka) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2022-06-22] (pol.).
  25. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  26. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  27. ↑ Przemysław Galert, Andrzej Dereń, Czeska Wieś [online], miejsca-tajemne.pl, 11 maja 2009 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-26] (pol.).
  28. ↑ kapliczka, Moszczanka – Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2019-03-27] (pol.).
  29. ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 702.
  30. ↑ Przerwa i Wojdon 2020 ↓, s. 54.
  31. ↑ Przerwa i Wojdon 2020 ↓, s. 51.
  32. ↑ Przerwa i Wojdon 2020 ↓, s. 56.
  33. ↑ Amtsbezirk Langenbrück [online], territorial.de [dostęp 2022-06-22] (niem.).
  34. ↑ Linia kolejowa Głuchołazy – Pokrzywna (– Jindřichov ve Slezku). [dostęp 2020-01-31].
  35. ↑ a b c d e Przerwa i Wojdon 2020 ↓, s. 55.
  36. ↑ Krzysztof Strauchmann, Wielka powódź w lipcu 1903. Czy szkody były większe niż w 1997 roku? [online], Nowa Trybuna Opolska, 21 czerwca 2020 [dostęp 2020-12-29] (pol.).
  37. ↑ a b Do góry nogami – most w Moszczance [online], dobratrasa.eu [dostęp 2022-02-07].
  38. ↑ Henryk Sobczak, Życie Głuchołaz. R. 5, nr 13 (101). [online], 1996, s. 4 [dostęp 2020-12-05] (pol.).
  39. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 72.
  40. ↑ Pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego (Moszczanka), Moszczanka – polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2020-08-04].
  41. ↑ Przerwa i Wojdon 2020 ↓, s. 50.
  42. ↑ Andrzej Dereń. Swastyka nad miastem. „Tygodnik Prudnicki”. 47 (522), s. 5, 2000. ISSN 1231-904X. 
  43. ↑ Zestawienie Miejsc Zbrodni Popełnionych na Ludności Cywilnej przez Okupanta Hitlerowskiego na Ziemiach Polskich w latach 1939–1945, Warszawa: Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego, 1 września 2022, s. 191, ISBN 978-83-954388-3-7.
  44. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 706.
  45. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  46. ↑ Maria Feliks, Obrazy sakralne z kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Barszczowicach k. Lwowa – z Kresów Wschodnich do Dobrodzienia, „Rocznik Powiatu Oleskiego”, Andrzej Szklanny – redaktor naczelny, 14, Olesno: Starostwo Powiatowe, 2021, s. 85, ISBN 978-83-7342-748-8, ISSN 1899-4210.
  47. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  48. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  49. ↑ Zespół Szkolno-Przedszkolny w Moszczance Historia szkoły podstawowej w Moszczance [online], szkolamoszczanka.pl [dostęp 2019-03-27].
  50. ↑ Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949, s. 167.
  51. ↑ Adam Kasprowicz, Miałem pełne ręce roboty, „Głos Włókniarza”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 538, Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 1 maja 1985, s. 9.
  52. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2019-03-27].
  53. ↑ Antoni Weigt, Walka z żywiołem, „Tygodnik Prudnicki”, 28 (347), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 13 lipca 1997, s. 4, ISSN 1231-904X.
  54. ↑ Ryszard Nowak, Dwa i pół tysiąca poszkodowanych, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (861), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2007, s. 12, ISSN 1231-904X.
  55. ↑ Moszczanka [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 10 sierpnia 2020 [dostęp 2022-02-13] (pol.).
  56. ↑ Andrzej Dereń, Już oficjalnie partnerzy, „Tygodnik Prudnicki”, 28 (811), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 12 lipca 2006, s. 17, ISSN 1231-904X.
  57. ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr XXXIV-590-2020 z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Prudnik [online], duwo.opole.uw.gov.pl [dostęp 2023-08-31].
  58. ↑ Zeno, Lexikoneintrag zu »Langenbrück«. Pierer’s Universal-Lexikon, Band 10. Altenburg 1860, ... [online], www.zeno.org [dostęp 2020-01-13] (niem.).
  59. ↑ Zeno, Lexikoneintrag zu »Langenbrück«. Meyers Großes Konversations-Lexikon, Band 12. ... [online], www.zeno.org [dostęp 2020-01-13] (niem.).
  60. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-01-13].
  61. ↑ Miejscowości powiatu prudnickiego – HKKNOS [online] [dostęp 2020-01-13] (pol.).
  62. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 222.
  63. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 110. [dostęp 2013-01-10].
  64. ↑ Ewidencja – Gmina Prudnik [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  65. ↑ Pomnik w Moszczance upamiętniający Tysiąclecie istnienia Państwa Polskiego [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  66. ↑ III Powstanie Śląskie oraz Święto Konstytucji 3 Maja – obchody regionalne [online], Opolski Urząd Wojewódzki, 3 maja 2021 [dostęp 2023-12-28] (pol.).
  67. ↑ Mogiła żołnierza Wojska Polskiego-Stanisława Bielińskiego w Moszczance [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  68. ↑ Uroczysta ceremonia przekazania sztandaru Publicznej Szkole Podstawowej im. Haliny Semenowicz w Moszczance [online], Polskie Stowarzyszenie Animatorów Pedagogiki C. Freineta, 19 kwietnia 2013 [dostęp 2023-12-28] (pol.).
  69. ↑ Jan Poniatyszyn, Niecodzienna hodowla - atrakcją turystyczną Moszczanki [online], Radio Opole, 19 sierpnia 2011 [dostęp 2020-08-05] (pol.).
  70. ↑ Andrzej Dereń, Tutaj powstaną nowe sklepy Dino [online], Teraz Prudnik!, 9 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  71. ↑ ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  72. ↑ Agata Gwóźdź, Powiat prudnicki będzie się starać o utworzenie dwóch przystanków kolejowych [online], radiopark.fm, 23 lutego 2022 [dostęp 2022-06-22].
  73. ↑ Rozkład jazdy pks na przystanku Moszczanka, gm. Prudnik rozkład jazdy [online], e-podroznik.pl [dostęp 2022-06-22].
  74. ↑ Lista wszystkich przystanków [online], pks.opole.pl [dostęp 2022-06-22].
  75. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  76. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  77. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  78. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  79. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  80. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  81. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  82. ↑ Zespół Szkolno-Przedszkolny w Moszczance [online], www.szkolamoszczanka.pl [dostęp 2020-03-21].
  83. ↑ Zespół Szkolno-Przedszkolny w Moszczance [online], gzoiwprudnik.bip.gov.pl, 21 lipca 2014 [dostęp 2022-06-26].
  84. ↑ Wykaz placówek K-O podległych Prudnickiemu Ośrodkowi Kultury – Urząd Miejski w Prudniku [online], bip.prudnik.pl [dostęp 2019-03-27].
  85. ↑ Jan Poniatyszyn, Moszczanka: wyjątkowe obchody święta flagi państwowej [FILM, ZDJĘCIA] [online], radio.opole.pl, 3 maja 2018 [dostęp 2019-03-27] (pol.).
  86. ↑ Marek Szczepanik, Opolskie: wojewódzki Dzień Flagi po raz dziesiąty w Moszczance [online], dzieje.pl, 2 maja 2018 [dostęp 2019-03-27] (pol.).
  87. ↑ Dziś w Moszczance powiatowe Święto Flagi [online], nto.pl, 1 maja 2009 [dostęp 2019-03-27] (pol.).
  88. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2022-02-13] (pol.).
  89. ↑ Sudety Moszczanka [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-09-05].
  90. ↑ Janusz Stefanko, Damian Wicher, Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19, ISSN 1231-904X.
  91. ↑ Stadion [online], asipprudnik.pl [dostęp 2023-09-05] (pol.).
  92. ↑ Serwis PKW – Referendum 2003. [dostęp 2023-10-17].
  93. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005 (parlament). [dostęp 2023-10-17].
  94. ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2023-10-17].
  95. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2023-10-17].
  96. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015 (parlament). [dostęp 2023-10-17].
  97. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2023-10-17].
  98. ↑ Serwis PKW – Wybory 2023. [dostęp 2023-10-17].
  99. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005 (prezydent). [dostęp 2023-10-17].
  100. ↑ Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2023-10-17].
  101. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015 (prezydent). [dostęp 2023-10-17].
  102. ↑ Serwis PKW – Wybory 2020. [dostęp 2023-10-17].
  103. ↑ Marzena Rudnicka, Rynek usług dla osób starszych w kontekście zmian na opolskim rynku pracy, [w:] Seniorzy w województwie opolskim – szanse i wyzwanie, Opole: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, 2014, s. 46.
  104. ↑ Łowisko pstrąga oraz smażalnia ryb „Pstrąg” w Moszczance – Prudnik [online], www.silesiatourism.com [dostęp 2019-03-27].
  105. ↑ Łowisko pstrąga tęczowego i smażalnia ryb „U Bodzia” w Moszczance – Prudnik [online], www.silesiatourism.com [dostęp 2019-03-27].
  106. ↑ Wabik na turystów: pogłaskaj i nakarm jelenia [online], PolskieRadio.pl, 19 sierpnia 2011 [dostęp 2022-06-27].
  107. ↑ Maciej Dobrzański, Kwietna łąka będzie atrakcją Moszczanki [online], Prudnik24, 5 maja 2019 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  108. ↑ Iwona Tokarska, Dla ludzi i pszczół. Nową atrakcją Prudnika będzie kwietna łąka [online], opole.tvp.pl, 11 kwietnia 2020 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  109. ↑ Marcin Janik, Najpopularniejsza łąka kwietna na Opolszczyźnie zyskała nowe siedziska [online], FAKTY OPOLSKIE, 1 lipca 2020 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  110. ↑ Jan Poniatyszyn, Brakuje naturalnych pastwisk dla owadów zapylających [online], radio.opole.pl, 4 czerwca 2019 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  111. ↑ Martyna Walerowicz, Kosił łąkę kwietną na karmę dla królików [online], Pasieka24, 14 września 2020 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  112. ↑ Marcin Żukowski, Łąki kwietne jednak dobre? Pszczelarz Jarosław Gerczak z Moszczanki sam wysiewa rośliny miododajne i chwali inicjatywę starostwa nyskiego [online], Nowa Trybuna Opolska, 7 kwietnia 2022 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  113. ↑ Baza noclegowa [online], prudnik.pl [dostęp 2023-02-17] (pol.).
  114. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  115. ↑ a b Tadeusz Górecki, Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2022-06-27] (pol.).
  116. ↑ Ścieżki piesze – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-20].
  117. ↑ Trasy rowerowe – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl, 13 października 2018 [dostęp 2022-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
  118. ↑ Szlak konny [online], InfoPrudnik [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  119. ↑ Stanisław Hawron, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych [online], bip.prudnik.pl [dostęp 2024-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-20] (pol.).
  120. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
  • Tomasz Przerwa, Joanna Wojdon: Wieś Moszczanka w powiecie prudnickim w transatlantyckim projekcie badawczo-edukacyjnym z obszaru public history. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Instytut Historyczny, 2020. DOI: 10.34616/EKS.2020.1.47.62.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Prudnik
Miasto
Wsie
Kolonia
Osady
Części miasta
Części wsi
Nieoficjalne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Moszczanka_(województwo_opolskie)&oldid=73533642”