Mszanka (dopływ Raby)
 Mszanka w Mszanie Dolnej i wzgórze Kocia Górka | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 19 km |
| Powierzchnia zlewni |
174 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | w gorczańskiej wsi Lubomierz |
| Wysokość |
1220 m n.p.m. |
| Ujście | |
| Recypient | Raba |
| Miejsce |
w Mszanie Dolnej |
Mszanka – rzeka mająca swoje źródło w gorczańskiej wsi Lubomierz, pod szczytami Turbacza, Kudłonia i Jasienia[1], na wysokości ok. 1220 m[2]. Ma długość 19 km, a powierzchnia jej dorzecza wynosi 174 km²[1]. Płynie ona przez Lubomierz, Mszanę Górną oraz Mszanę Dolną. Zbiera wody z północnych zboczy Gorców oraz z południowej części Beskidu Wyspowego. Największymi jej prawobrzeżnymi dopływami są: Wierzbienica, Łętówka, Łostówka i Słomka, zaś lewobrzeżnymi Rosocha, Rychłów, Rychłowiec i Porębianka[2]. W Mszanie Dolnej, w pobliżu jej granicy z Kasinką Małą uchodzi do Raby dwoma odnogami.
Rzeka płynie głęboką kotliną, stanowiąca naturalną granicę pomiędzy Gorcami i Beskidem Wyspowym. W górnym jej biegu tworzy liczne skalne progi i głębokie żleby. Jest ciekawym obiektem badań dla geologów. W Lubomierzu, na potoku Czerwonka w pobliżu kościoła można obserwować odsłonięcia pochodzących z dolnego eocenu pstrych łupków formacji z Łabowej. W Lubomierzu w korycie Mszanki oraz jej dopływu – Potoku Rosocha występują bardzo efektowne odsłonięcia tworzących pasiaki szarych, zielonych, beżowych i czerwonych łupków formacji beloweskiej. Występuje w nich ogromna liczba skamieniałości[3].
W rzece żyje wiele ryb. Łowić wolno je tylko wędką na sztuczną muchę. Od 2008 obowiązuje na całej rzece zakaz zabierania złowionych ryb zgodnie z zasadą C&R (catch and release) – złów i uwolnij[4]. Na podstawie pomiarów przeprowadzonych na Mszance w 2005 r. w 3. kilometrze od jej ujścia stwierdzono, że jej woda miała I klasę czystości, co wskazuje na zupełny brak zanieczyszczeń antropogenicznych[5].
Rzeka jest na znacznej części swojego biegu uregulowana hydrotechnicznie. Znajdują się na niej betonowe stopnie wodne (specjalne tamy), które w czasie letnich upałów wykorzystywane są jako kąpieliska. W okresie dużych przyborów wód rzeka nie mieści się w swoim łożysku i zalewa okoliczne miejscowości, obrywa brzegi i miejscami zmienia swój bieg. Wtedy również (tam, gdzie rzeka nie jest regulowana), wytwarza naturalne baniory o średnicy od kilku do kilkunastu metrów i głębokości do 3 m, które również wykorzystywane są jako kąpieliska. W dolnym swoim biegu, gdzie rzeka zwalnia, odkłada niesione w czasie większych przyborów kamienie – tzw. otoczaki, które tworzą kamienne łachy (zwane kamieniskami), miejscami bardzo rozległe. Najwyższe średnie stany wód są w maju, najniższe w styczniu[6].
Pierwsza odnotowana wzmianka o rzece pochodzi z 1254 r., rzeka figuruje w dokumencie pod nazwą Mschena[7].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Kwartalnik turystyczny "W górach". Nr 3 (13), lato 2007
- ↑ a b Gorce. Mapa turystyczna 1:50 000. Kraków: Compass, 2007. ISBN 978-83-89165-39-8.
- ↑ Geologiczne walory naukowe Gorczańskiego Parku Narodowego i jego otoczenia. [dostęp 12 lipca 2008].
- ↑ Strona koła Wędkarskiego „Mszanka”. [dostęp 12 lipca 2008].
- ↑ Ocena jakości wód powierzchniowych w 2005 roku na terenie powiatu Limanowskiego. [dostęp 12 lipca 2008].
- ↑ Gmina Mszana Dolna. Rzeki i potoki. [dostęp 2011-07-19].
- ↑ Historia miasta Mszana Dolna. [dostęp 12 lipca 2008].