Muńcuł
 Muńcuł widziany z okolicy Zapolanki (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1165 m n.p.m. |
| Wybitność |
187 m |
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°27′18,8″N 19°06′15,7″E/49,455222 19,104361
| |
Muńcuł (Muńczoł, Muńcoł, dawniej też Menczoł[1][2], lub Minczuł[3]; 1165 m) – masyw górski w Beskidzie Żywieckim. Znajduje się w Grupie Wielkiej Raczy, jednak nie w jej głównym grzbiecie, lecz w bocznym, który odgałęzia się od Wielkiej Rycerzowej i poprzez Małą Rycerzową, Wiertalówkę, Kotarz, przełęcz Kotarz i Muńcuł ciągnie się aż do doliny Soły w Ujsołach. Grzbiet ten w całości znajduje się na terenie Polski[4].
Grzbiet Muńcuła oddziela dolinę potoku Danielka od doliny potoku Cicha. Ze szczytu w kierunku północno-wschodnim biegnie stopniowo obniżający się grzbiet, skręcający koło Ujsół na północ. Stoki masywu, szczególnie zachodnie, są strome i zalesione. Na łagodniejszym stoku wschodnim, w pobliżu wierzchołka, znajduje się Hala na Muńczole. W lesie, około 50 m od szczytu Muńcoła znajduje się wychodnia piaskowca[5]. Kazimierz Sosnowski w swym „Przewodniku po Beskidach Zachodnich” wspominał: Wierch Menczoła zalega wielka i nader piękna hala, w jej płd.-wsch. brzegu doskonała woda, a najwyższe jej wygarbienie stanowi szczyt; tuż obok niego w skarlałym lesie dzikie złomiska skalne, a w nich rzekoma zbójecka piwnica ze skarbami[2]. Przy południowym skraju wspomnianej hali rozpoczyna się leśny rezerwat przyrody Muńcoł, który ciągnie się dalej na południe wschodnimi stokami Muńcoła i Kotarza[4].
Nazwa góry pochodzi z języka wołoskiego od słowa muncel oznaczającego wzgórze lub pagórek[6]. Stoki Muńcoła są zalesione, jednak z podszczytowej hali rozciągają się szerokie widoki, szczególnie na grzbiet graniczny od Przełęczy Ujsolskiej po Wielką Rycerzową. Widoczne są stąd szczyty słowackiej Małej Fatry. Interesująco wyglądają grupy Pilska i Babiej Góry, oglądane stąd od południowej strony[2].
Zachodnie stoki Muńcuła z Ujsół na przełęcz Kotarz trawersuje leśna droga do zwózki drzewa. Prowadzi nią szlak rowerowy. Natomiast przez wierzchołek Muńcuła prowadzi szlak turystyki pieszej z Ujsół na Małą Rycerzową i do bacówki na Rycerzowej (średni czas całej wędrówki – 3.30 h)[4].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Ujsoły – Muńczoł – Kotarz – Mała Rycerzowa. Czas przejścia na Muńcoł: z Ujsół (PKS) 2 h, z powrotem 1.30 h, z Małej Rycerzowej 1.35 h, z powrotem 1.30 h[4]
Ujsoły – przełęcz Kotarz – Soblówka
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mapa Wig z 1934 roku. [dostęp 2016-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)].
- ↑ a b c Kazimierz Sosnowski: Przewodnik po Beskidach Zachodnich. Tom I. Beskid Śląski i Żywiecki. Wyd. IV. Kraków: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie, 1948, s. 167–168.
- ↑ Ludomir Sawicki. Szałaśnictwo w Górach Żywieckich (Wędrówki pasterskie w Karpatach IV). „Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne”. Tom XIV, dział III, s. 194, 1919. Akademia Umiejętności, Kraków. (pol.).
- ↑ a b c d Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- ↑ Wymienione w publikacji w języku rumuńskim: dr. Simona Condurateanu „Istorie şi toponimie românească în Carpaţii situaţi în afara României”, Dacia Magazin nr 58, maj 2008, [1].