Myszoskocz okazały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Myszoskocz okazały
Gerbillus campestris[1]
Loche, 1867[2]
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszoskoczki

Plemię

Gerbillini

Podrodzaj

myszoskoczka

Gatunek

myszoskocz okazały

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[16]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Myszoskocz okazały[17] suwak skalny[18] (Gerbillus campestris) – gatunek ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Północnej i Zachodniej.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Myszoskocz okazały występuje w północnej Afryce (od Maroka do Egiptu), z rozproszonym zasięgiem na Saharze i krajach subsaharyjskich (północna Mauretania, Mali, Niger, Czad i Sudan)[19].

Kopalne ślady występowania[edytuj | edytuj kod]

Kopalne ślady przodków myszoskocza okazałego są odnajdywane na terenach Maghrebu (El Melah, Chrafate i Ez Zarka w Algierii[20]) i są datowane na wczesny plejstocen. Gatunek zachował znaczną stabilność morfologiczną[21].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1867 roku francuski zoolog Victor Loche nadając mu nazwę Gerbillus campestris[2]. Holotyp pochodził z okolice Skikdy, w Algierii[22].

W 2010 roku tunezyjscy naukowcy z Laboratoire d’Ecologie Animale: Awatef Abiadh, M’barek Chetoui, Taher Lamine-Cheniti, Ernesto Capanna i Paolo Colangelo, opublikowali wyniki badań filogenetycznych z wykorzystaniem mitochondrialnego genu cytochromu b, które wskazały konieczność rewizji dotychczasowego podziału systematycznego, oraz wydzielenie z Gerbillus kilka podrodzajów: w tym Dipodillus, który tym samym traci rangę rodzaju[23]. Autorzy stwierdzili, że gatunek myszoskocz okazały winien zostać zaliczony do tak określonego podrodzaju[23]. G. campestris zawiera wiele synonimów, które zostały włączone podczas kolejnych rewizji rodzaju[19]. Morfometryczne rewizje zmienności gatunku były dokonywane przez różnych autorów, jak również na podstawie badań chromosomalnych[19]. Badania molekularne wykazały, że G. campestris jest monofiletyczny i potwierdziły jego geograficzne rozprzestrzenienie na południe od Sahary[24]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[19].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Gerbillus: fr. gerboa lub jerboa „myszoskoczek”, od arab. ‏جَرْبُوع‎ jarbū „mięśnie grzbietu i lędźwi”; łac. przyrostek zdrabniający -illus[25].
  • campestris: łac. campester, campestris „polny, równinny”, od campus, campi „pole”[26].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 99–112 mm, długość ogona 118–153 mm, długość ucha 15–20 mm, długość tylnej stopy 25–29 mm; masa ciała 21–38 g[27].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Jak reszta myszoskoczków żyje na pustynnych, skalistych lub piaszczystych terenach, gdzie okres wegetacji jest bardzo krótki. Ich dieta obejmuje orzechy, trawę, korzenie. Prowadzą nocny tryb życia drążą tunele o długości niespełna 70 cm.

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)[16].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Gerbillus campestris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Loche 1867 ↓, s. 106.
  3. C.J. Sundevall. Om Professor J. Hedenborgs insamlingar af Däggdjur i Nordöstra Africa och Arabien. „Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. 1842, s. 230, 1843. (szw.). 
  4. Loche 1867 ↓, s. 23.
  5. Loche 1867 ↓, s. 109.
  6. F. Lataste. Mammifères nouveaux d’Algérie (suite n° 6). „Le Naturaliste”. 4 (4), s. 27, 1882. (fr.). 
  7. O. Thomas. On the mammals collected during the Whitaker Expedition to Tripoli. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1902 (2), s. 7, 1902. (ang.). 
  8. O. Thomas. New bats and rodents in the British Museum collection. „The Annals and Magazine of Natural History”. 2 (Eight series), s. 374, 1908. (ang.). 
  9. O. Thomas. New forms of Dendromus, Dipodillus, and Gerbillus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Night series. 2, s. 62, 1918. (ang.). 
  10. Á. Cabrera. Dos nuevos mamíferos marroquíes. „Memorias de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 16, s. 385, 1916. (hiszp.). 
  11. Á. Cabrera. Una excursión de dos meses por Yebala. „Memorias de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 22, s. 112, 1916. (hiszp.). 
  12. O. de Beaux. Spedizione scientifica all'oasi di Cufra (marzo-luglio 1931). „Annali del Museo civico di storia naturale Giacomo Doria”. 55, s. 379, 1931. (wł.). 
  13. Setzer 1958 ↓, s. 208.
  14. Setzer 1958 ↓, s. 209.
  15. G.L. Ranck. The rodents of Libya: taxonomy, ecology, and zoogeographical relationships. „Bulletin of the United States National Museum”. 275, s. 133, 1968. (ang.). 
  16. a b L. Granjon, Gerbillus campestris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-01] (ang.).
  17. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 261. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  18. Pawilon 24 – Drobne ssaki. zoo.poznan.pl. [dostęp 2012-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-21)]. (pol.).
  19. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 446. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  20. Y. Ouhabi, M. Aberkan. Recent Quaternary fossil mammals of Chrafate and Ez Zarka. The origin of modern fauna in the Northern Rif (NW Morocco, Northern Africa). „Geologica Acta”. 1 (3), s. 277-288, 2003. 
  21. E. Stoetzel, S. Bailon, R. Nespoulet, M.A. El Hajraoui i inni. Pleistocene and holocene small vertebrates of El Harhoura 2 cave (Rabat-Témara, Morocco): an annotated preliminary taxonomic list. „Historical Biology”. 22 (1), s. 303 — 319, 29 March 2010. Taylor&Francis. DOI: 10.1080/08912960903461288. ISSN 1029-2381. (ang.). 
  22. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodillus (Petteromys) campestris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-01].
  23. a b A. Abiadh, M. Chetoui, T. Lamine-Cheniti, E. Capanna & P. Colangelo. Molecular phylogenetics of the genus Gerbillus (Rodentia, Gerbillinae): Implications for systematics, taxonomy and chromosomal evolution. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 56 (2), s. 513-518. Elsevier. DOI: 10.1016/j.crvi.2010.07.003. (ang.). 
  24. V. Nicolas, A. Ndiaye, T. Benazzou, K. Souttou, A. Delapre & Ch. Denys. Phylogeography of the North African dipodil (Rodentia: Muridae) based on cytochrome-b sequences. „Journal of Mammalogy”. 95 (2), s. 241–253, 2014. DOI: 10.1644/13-MAMM-A-241. (ang.). 
  25. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 294, 1904. (ang.). 
  26. campestris, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-01] (ang.).
  27. Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 617. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • V. Loche: Histoire naturelle des mammifères. W: Exploration scientifique de l’Algérie pendant les années 1840, 1841, 1842. Sciences physiques, zoologie. T. 6. Paris: Imprimerie royale, 1867, s. 1–123. (fr.).
  • H.W. Setzer. The gerbils of Egypt. „Journal of the Egyptian Public Health Association”. 6, s. 205–227, 1958. (ang.).