Nabożeństwo majowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tradycyjne nabożeństwo majowe przy kapliczce w Polsce (Sanok, 2016)

Nabożeństwo majowe (zwane potocznie majówką lub majowym) – katolickie nabożeństwo wieczorne odprawiane w maju w kościołach, oraz przy przydrożnych kapliczkach ku czci Matki Bożej, podczas którego odmawia się lub odśpiewuje Litanię Loretańską oraz modlitwę Pod Twoją Obronę[1][2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Nabożeństwo ku czci Matki Bożej znane było na Wschodzie już w V wieku. Wówczas w Egipcie Koptowie gromadzili się i śpiewali pieśni na cześć Maryi w miesiącu kiahc (co odpowiada grudniowi). W miesiącu tym na tamtym obszarze pod względem przyrodniczym jest wiosna[3]. Chrześcijanie gromadzili się przy figurze Matki Bożej przystrojonej kwiatami codziennie przez cały miesiąc kihac[4]. Nabożeństwo miało szczególny charakter w soboty. Było ono obowiązkowe dla tych wiernych, którzy nie brali w nim udziału w pozostałych dniach tygodnia[4][5].

W Kościele zachodnim w I tysiącleciu maj jako miesiąc Maryi święcono raczej sporadycznie. Dopiero na przełomie XIII i XIV w. powstał pomysł, aby miesiąc ten poświęcić Maryi. Pierwszym, który rzucił taką myśl, był król hiszpański Alfons X. Władca ów zapraszał do udziału w nabożeństwach majowych, sam często brał w nich udział i swoim poddanym zalecał gromadzenie się w porze wieczornej na modlitwy wokół figur Matki Bożej. Dominikanin bł. Heinrich Seuse, uczeń Jana Eckharta i przyjaciel Jana Taulera, znanych mistyków średniowiecza, wyznał, że jako chłopiec zbierał w maju kwiaty i niósł je do stóp Matki Bożej. Lubił pleść z kwiatów wieńce i kłaść je na głowę figur Bożej Rodzicielki. Matka Boża nagrodziła go za to wizją chwały, jaką odbiera od Aniołów.

W roku 1549 ukazała się w Niemczech książeczka pod tytułem Maj duchowy, gdzie po raz pierwszy maj został nazwany miesiącem Maryi. W żywocie św. Filipa Nereusza czytamy, że gromadził on dziatwę przy figurach i obrazach Matki Bożej, śpiewał z nimi pieśni, zbierał kwiaty i zachęcał do składania ku Jej czci kwiatów, duchowych ofiar i wyrzeczeń. Nowicjusze dominikańscy we Fiesole (w latach 1677–1709) w maju gromadzili się przed wizerunkiem Najświętszej Maryi i czcili ją muzyką, śpiewem i składaniem duchowych wyrzeczeń. Jednakże za autora właściwych nabożeństw majowych historycznie uważa się jezuitę, o. Ansolani (1713). On to w kaplicy królewskiej w Neapolu codziennie w maju urządzał koncert pieśni ku czci Bożej Matki, który kończył się błogosławieństwem Najświętszym Sakramentem.

W 1784 r. odbyło się pierwsze nabożeństwo majowe. Miało ono miejsce we włoskiej Ferrarze[6]. Za największego apostoła nabożeństw majowych uważa się jezuitę, o. Muzzarelli. W roku 1787 wydał on broszurkę, w której propagował nabożeństwo majowe. Co więcej, rozesłał ją do wszystkich biskupów Italii. Sam w Rzymie zaprowadził to nabożeństwo w słynnym kościele zakonu Il Gesù, mimo że zakon wtedy formalnie już nie istniał, zniesiony przez papieża Klemensa XIV w roku 1773. Odprawiał on również nabożeństwo majowe w Paryżu, gdzie towarzyszył papieżowi Piusowi VII w podróży na koronację Napoleona Bonaparte. Pius VII nabożeństwo majowe obdarzył odpustami. Dalsze odpusty do nabożeństwa majowego – na które składa się Litania Loretańska do Najświętszej Maryi Panny, nauka kapłana oraz błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem – przypisał w 1859 roku papież bł. Pius IX. W połowie XIX wieku nabożeństwo majowe przyjęło się w prawie wszystkich krajach.

Papież Paweł VI w encyklice Mense maio podkreślił, że miesiąc maj jest poświęcony Matce Bożej[7]. W encyklice tej zauważył, że „z nadejściem miesiąca maja, który pobożność wiernych już od dawna poświęciła Maryi Bogurodzicy, a duch Nasz przepełnia się radością, dostrzegamy wzruszające widowisko wiary i miłości, jakie wkrótce przedstawi cała ziemia na cześć Królowej Niebios. W tym bowiem miesiącu chrześcijanie, i w świątyniach i w domach, składają Bogurodzicy Dziewicy z tradycji przejęte hołdy czci i miłości. A w zamian zazwyczaj w tym czasie spływają z tronu naszej Matki częstsze i obfitsze dary Bożego zmiłowania”[8].

Nabożeństwo majowe w Kościele rzymskokatolickim w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Rozwój nabożeństwa majowego w Polsce[edytuj | edytuj kod]

W Polsce nabożeństwo majowe znane było już w XVIII wieku[4]. Jednak rozkwit tego nabożeństwa przypada na pierwszą połowę XIX wieku. Za sprawą jezuity o. Franciszka Ksawerego Asuma nabożeństwo majowe odbyło się w Tarnopolu w 1827. Później zaczęto tą modlitwę praktykować we Lwowie (1832), w Nowym Sączu, Krakowie (najprawdopodobniej w 1849)[4] oraz w Warszawie w kościele Św. Krzyża (1852) dzięki działalności misjonarzy[3]. Nabożeństwo majowe stało się bardzo popularne i znane w Polsce w drugiej połowie XIX w.[5] Przyczyniły się do tego decyzje podjęte w okresie od 1857 do 1864 przez władze wszystkich diecezji polecające duchowieństwu rozpropagowanie tego nabożeństwa[6][9]. Od lat 70. XIX w. nabożeństwo majowe także było odprawiane przy przydrożnych kapliczkach[3].

Piśmiennictwo poświęcone nabożeństwu majowemu[edytuj | edytuj kod]

XIX wiek to również okres rozwoju piśmiennictwa poświęconego nabożeństwu majowemu. Broszury o nabożeństwie w latach 30. XIX w. wydali misjonarze w Warszawie (1837) oraz jezuita ks. Wincenty Buczyński we Lwowie (1839). Łącznie do 1902 istniało już ponad 160 opracowań o nabożeństwie majowym, a do 1927 – 180[4].

W XIX wieku o. jezuita Karol Antoniewicz w Galicji poezją szerzył cześć Królowej maja (m.in. Wianeczek majowy, Chwalcie łąki umajone)[4].

Nabożeństwo majowe w mariawityzmie[edytuj | edytuj kod]

Nabożeństwa majowe odprawiane są także w Kościołach mariawickich, gdzie oprócz litanii loretańskiej i antyfony Pod Twoją Obronę odmawiana jest koronka do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Jeśli nabożeństwo odprawiane jest przez kapłana lub diakona w kościele lub kaplicy, towarzyszy mu wystawienie Przenajświętszego Sakramentu, udzielana jest wiernym Komunia święta, po której przewodniczący może wygłosić krótkie rozmyślanie o Matce Bożej lub przeczytać fragment Pisma Świętego czy też Dzieła Wielkiego Miłosierdzia. W Kościele Katolickim Mariawitów śpiewa się na zmianę litanię do Najświętszej Maryi Panny i litanię do Najświętszej Mateczki wraz ze stosownymi modlitwami[10].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nabożeństwa majowe | Trójcowo Chicago [online], 30 kwietnia 2021 [dostęp 2021-05-10].
  2. ↑ Mieczysław Bytkiewski, Łukasz Zbucki, Dominik Dąbrowski, Majowe obrzędy religijne na nizinie południowopodlaskiej, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, 19, 2013, s. 141–149.
  3. ↑ a b c Urszula Janicka-Krzywda, Majowe nabożeństwa, [w:] www.psj.net.pl [online], Posłaniec Serca Jezusowego [dostęp 2021-02-11].
  4. ↑ a b c d e f Wojciech Kałamarz, Nabożeństwo Majowe i Litania Loretańska – Zgromadzenie Księży Misjonarzy [online] [dostęp 2021-02-11].
  5. ↑ a b Katarzyna Woynarowska, Nabożeństwa majowe - chwalcie z nami Panią Świata! [online], Opracowanie na podstawie informacji z pisma „Pod Opieką św. Józefa”, niedziela.pl [dostęp 2021-02-11].
  6. ↑ a b Romuald Rak, Eucharystia a maryjne nabożeństwa oraz ich wzajemne relacje w XIX i w pierwszej połowie XX wieku, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 25-26, 1992–1993, s. 234.
  7. ↑ Paweł Jan Chmura, Praktyki religijne w nauczaniu Kościoła ostatnich lat, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 18, 2009, s. 43–60.
  8. ↑ Paweł VI: Mense maio, liturgia.wiara.pl, 30 kwietnia 2008 [dostęp 2021-02-12].
  9. ↑ Juszyński Michał Józef: List pasterski ogłaszający wiernym zaprowadzenie nabożeństwa majowego w Dyecezji Sandomierskiej.. 1860. [dostęp 2021-02-13].
  10. ↑ Brewiarzyk Mariawicki dla czcicieli Przenajświętszego Sakramentu, Felicjanów 1967, s. 243
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nabożeństwo_majowe&oldid=70265356”