Narodowe Święto Odrodzenia Polski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje) o 05:58, 16 sty 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Narodowe Święto Odrodzenia Polski
ilustracja
Dzień

22 lipca

Państwa

Polska Rzeczpospolita Polska (19441952), Polska Rzeczpospolita Ludowa (19521989)

Typ święta

dawniejsze państwowe

Upamiętnia

ogłoszenie Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego

Podobne święta

Narodowe Święto Niepodległości

Stragany na świątecznych festynach gdzie można było kupić artykuły spożywcze niedostępne na co dzień (1984)

Narodowe Święto Odrodzenia Polski – najważniejsze polskie święto państwowe w okresie Polski Ludowej, obchodzone co roku 22 lipca (do 1989), na pamiątkę rocznicy ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w 1944 roku.

Znaczenie daty

22 lipca 1944 roku, po prawie 5 latach II wojny światowej ogłoszony został Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W rzeczywistości został podpisany i zatwierdzony przez Stalina w Moskwie 20 lipca 1944, a następnie również tam ogłoszony. PKWN był organem marionetkowym, został powołany w Moskwie, zdominowany był przez komunistów polskich i funkcjonował pod polityczną kontrolą Józefa Stalina[1] . Na powstanie PKWN miało wpływ Centralne Biuro Komunistów Polskich oraz delegacja Krajowej Rady Narodowej, jednak ostateczną decyzję o jego powstaniu, nazwie, statusie i kształcie personalnym podjął Stalin[1].

Ustanowienie i zniesienie święta

Dzień 22 lipca ustanowiono świętem narodowym (i dniem wolnym od pracy) ustawą Krajowej Rady Narodowej w dniu 22 lipca 1945[2], czyli rok po podpisaniu Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Święto zastąpiło zniesione ustawą KRN Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada[3]. Zniesione zostało ustawą Sejmu RP z dnia 6 kwietnia 1990[4]. Przeciwko likwidacji święta protestował Wojciech Jaruzelski. W liście do marszałka Sejmu napisał: Uważam za niesłuszny projekt skreślenia dnia 22 lipca z wykazu świąt państwowych. Za zniesieniem święta głosowało 182 posłów, przeciwko było 56, a 39 wstrzymało się od głosu[5].

Dzieje obchodów

Święto obchodzono w całym okresie Polski Ludowej. Główne uroczystości odbywały się na placu Zwycięstwa (obecnie placu marszałka Józefa Piłsudskiego) w Warszawie, bądź na Stadionie Dziesięciolecia. Święto to było dniem wolnym od pracy. Zostało zniesione ustawą Sejmu Kontraktowego z 6 kwietnia 1990 r. (weszła w życie 28 kwietnia); równocześnie przywrócono Święto Narodowe Trzeciego Maja.

Na dzień 22 lipca starano się wyznaczać ważne rocznice i wydarzenia[6]. W Warszawie w ten dzień oddano do użytku m.in. odbudowany most Poniatowskiego (1946), Trasę W-Z (1949), Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową (1950), Pałac Kultury i Nauki i Stadion Dziesięciolecia (1955) oraz most Łazienkowski (1974).

W wielu przypadkach rocznice były w rzeczywistości „fałszywe”. Przykładowo Jastarnia oficjalnie otrzymała prawa miejskie w dniu Święta Odrodzenia Polski, realnie – 1 stycznia[7].

Przypisy

  1. a b "Mówiło się w tym okresie, że tymczasowy komitet [PKWN] utworzono z inicjatywy ludności polskiej. W rzeczywistości jednak skład komitetu zatwierdziło nasze kierownictwo – to znaczy Stalin. Komitet utworzono bowiem na naszym terytorium, myśmy go finansowali i bez naszej pomocy byłby bezradny. Leżało w naszym interesie stworzenie polskiego kierownictwa, które składałoby się z ludzi wartościowych – sojuszników, którzy mieli te same cele co my i byliby potem nam wierni." Khrushchev Remembers: The Last Testament za: Marek Łatyński, Nie paść na kolana.Szkice o opozycji w latach czterdziestych, London 1985, Wyd. Polonia Book Fund, ISBN 0-902352-36-9 ;, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.63. Por. Khrushchev Remembers t.2. The Last Testament, Translated and edited by Strobe Talbott with a Foreword by Edward Crankshaw, Penguin Books 1977, ISBN 0-14-004195-8 s. 193-194.
  2. Dz.U. z 1945 r. nr 32, poz. 194
  3. Święto Niepodległości (1918) na wojskopolskie.pl
  4. Dz.U. z 1990 r. nr 28, poz. 159
  5. W kraju i świecie, w: Przegląd Katolicki, nr 15-16/1990, s.16
  6. Karol Nawrocki, „Imieniny” i „urodziny” systemu komunistycznego w Polsce, "Histmag.org", 12.02.2008.
  7. Ryszard Struck, Jastarnia. 35 lat minęło!, "Histmag.org", 15.07.2008.

Linki zewnętrzne