Necil Kazım Akses
| Data i miejsce urodzenia |
6 maja 1908 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
16 lutego 1999 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Necil Kazım Akses (ur. 6 maja 1908 w Stambule, zm. 16 lutego 1999 w Ankarze)[1][2] – turecki kompozytor, pedagog, dyplomata.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Edukację muzyczną rozpoczął w rodzinnym Stambule ucząc się gry na skrzypcach, potem na wiolonczeli oraz harmonii i teorii muzyki. Następnie w latach 1926–1931 studiował kompozycję, harmonię i kontrapunkt pod kierunkiem Josepha Marxa w Konserwatorium Wiedeńskim, a w latach 1931–1934 w Pradze u Josefa Suka i Aloisa Háby[1][2], od którego przejął zainteresowanie muzyką mikrotonową. W 1936 był uczniem Paula Hindemitha podczas jego pobytu w Ankarze[1].
Od 1934 wykładał w Konserwatorium w Ankarze, a w 1948 został jego dyrektorem[1][2]. Rok później otrzymał nominację na stanowisko dyrektora generalnego Sekcji Sztuk Pięknych Ministerstwa Edukacji, a następnie pełnił funkcję attaché kulturalnego w Bernie (1954) i Bonn (1955–1957). W latach 1958–1960 oraz 1971–1972 był dyrektorem Państwowej Opery w Ankarze[2].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
W swoich kompozycjach wykorzystywał motywy i rytmy zaczerpnięte z tureckiego folkloru, umiejętnie łącząc je ze współczesną techniką harmonii i instrumentacji[1]. Najważniejsze utwory Aksesa to poemat symfoniczny Zamek w Ankarze (Ankara kalesi), koncert skrzypcowy, symfonie, kwartety smyczkowe i dwie opery[2].
Wraz z Cemalem Reşitem Reyem, Ulvi Cemalem Erkinem, Hasanem Feritem Alnarem i Ahmetem Adnanem Saygunem współtworzył tzw. Grupę Pięciu (tur. Türk Beşleri), propagującą od 1930 muzykę komponowaną w zachodnim stylu[3].
Ważniejsze kompozycje[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie materiałów źródłowych[1][3])
Opery[edytuj | edytuj kod]
- Mete (1933)
- Bayönder (1934)
Utwory orkiestrowe[edytuj | edytuj kod]
- Poemat symfoniczny Zamek w Ankarze (1942)
- Poemat symfoniczny Wojna i pokój (1981)
- Symfonia nr 1 (1966)
- Symfonia nr 2 (1978)
- Symfonia nr 3 (1978)
- Symfonia nr 4 (1980)
- Symfonia nr 5 Atatürk przemawia (1988)
- Koncert skrzypcowy (1972)
- Koncert na orkiestrę (1977)
- Ballade (1950)
- Scherzo (1972)
utwory kameralne i na fortepian[edytuj | edytuj kod]
- Sonata na fortepian (1930)
- 5 utworów na fortepian (1930)
- 7 miniatur fortepianowych (1936)
- Kwartet smyczkowy nr 1 (1946)
- Kwartet smyczkowy nr 2 (1971)
- Kwartet smyczkowy nr 3 (1979)
- Kwartet smyczkowy nr 4 (1990)
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 1957 – Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec[4]
- 1963 – Kawaler Orderu Zasługi Republiki Włoskiej[4]
- 1973 – Komandor Orderu Zasługi Republiki Włoskiej[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Schäffer 1979 ↓, s. 21.
- ↑ a b c d e
Faruk Yener: Akses, Necil Kâzım. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2019-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-19)]. via Oxford University Press. (ang.).
- ↑ a b Beken 2004 ↓.
- ↑ a b c Olcay Kolçak: Necil Kazım Akses. Istanbul: Kastaş Yayınevi, 2006, s. 41. ISBN 975-282-087-5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bogusław Schäffer: Akses Necil Kazım. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979, s. 21. ISBN 83-224-0113-2. (pol.).
- Münir Nurettin Beken: Akses, Necil Kâzım. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
- Lesław Czapliński. Orkiestrowe barwy tureckiego Orientu. „Muzyka21”. 5/2011. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Necil Kâzim Akses w bazie AllMusic (ang.)
- Dyskografia Necil Kazım Akses w bazie MusicBrainz (ang.)
- Necil Kazım Akses w bazie Discogs.com (ang.)