Nels Nelsen

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nels Nelsen
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 czerwca 1894
Salangen

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 1943
Field

Reprezentacja

 Kanada

Nels Nelsen (ur. 3 czerwca 1894 w Salangen, zm. 3 czerwca 1943 w Field) – kanadyjski skoczek narciarski i działacz sportowy norweskiego pochodzenia. W latach 1925–1930 rekordzista świata w długości skoku narciarskiego – uzyskał 73 m na skoczni Big Hill. Pięciokrotny mistrz Kanady.

Mimo swojego rekordu nie został dopuszczony przez krajowych działaczy do udziału w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1928. Pracował na Kolei Transkanadyjskiej. W 1933 na skutek wypadku podczas polowania stracił rękę, w związku z czym musiał zakończyć karierę skoczka, ale pozostał działaczem sportowym.

Młodość i życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako Nils Johan Nilsen w norweskiej rodzinie w Seljeskog w Salangen jako najstarszy wśród sześciorga rodzeństwa[1][2]. Jako dziecko Nelsen zaczął uprawiać narciarstwo, w tym skoki narciarskie, skacząc na kilkunastu skoczniach w okolicy miejsca zamieszkania[2]. W 1913 wyemigrował z rodziną do Big Eddy niedaleko Revelstoke w Kanadzie, gdzie zanglizował swoje imię i nazwisko[1]. Jego brat, Ivind Nilsen, również był skoczkiem, do jego sukcesów sportowych należało zdobycie mistrzostwa świata chłopców w 1922. Ivind był znany z dobrego stylu, podczas gdy Nels z długości swoich skoków[3].

Nels Nelsen przeprowadził się do północnego Vancouver, gdzie założył rodzinę[4] – ożenił się z Emmą Pickard, z którą miał dziesięcioro dzieci. Nie licząc krótkiego okresu, w którym był instruktorem narciarstwa, pracował jako hamulcowy i konduktor na Kolei Transkanadyjskiej[5].

Kariera zawodnicza[edytuj | edytuj kod]

Nelsen podczas skoku na Big Hill w 1916

W 1916 Nelsen wygrał miejski turniej karnawałowy, ustanawiając rekord skoczni Big Hill – 56 m. Poprawiając kilkukrotnie osiągnięty wówczas wynik, aż do 1932 pozostawał rekordzistą tego obiektu. W 1917 po raz pierwszy został mistrzem Kanady. Zdobywał złoty medal w każdym kolejnym roku do 1920, a także w 1922. Ustanowił amatorski rekord kraju w 1920, był jednym z najbardziej utytułowanych zawodników w Kanadzie pomiędzy 1916 a 1925. Jedną z jego metod na poprawę skoków było umieszczanie ołowiu na przedzie lub tyle nart w celu uzyskania odpowiedniego balansu[3].

Nelsen podczas ustanawiania rekordu świata w Revelstoke

Nelsen podróżował po Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, uczestnicząc w konkursach skoków narciarskich. W Kolumbii Brytyjskiej rywalizował w Nelson, Trail, Rossland, Princeton, Kamloops, Sandon, Nakusp, Kimberley i Cranbrook. W Albercie uczestniczył w konkursach w Calgary, Edmonton, Banff, Camrose, we wschodniej Kanadzie w Ottawie i Montrealu. W USA rywalizował w Mount Rainier, Leavenworth, Dillon, Steamboat Springs, Denver, Salt Lake City i Brattleboro[5]. Jego skoki były rekordami kraju od 1916 do 1932[5].

Podczas turnieju karnawałowego na Big Hill w 1925 Nelsen, chory w tym czasie na grypę, ustanowił rekord świata[3]. Oddał skok na 73 m, a jego rekord utrzymywał się do 1930, kiedy to został pobity o dwa metry przez Adolpha Badruta na obiekcie Bernina-Roseg-Schanze w Szwajcarii (dwa lata później Bob Lymburne sprawił, że najdalszy skok znowu został ustanowiony w Revelstoke)[6]. W tamtych czasach w Europie nie przywiązywano dużej wagi do rekordu, ponieważ uważano, że można go łatwo pokonać, budując większą skocznię, oraz zauważano, że rekordy nie uwzględniają stylu[7]. Nels Nelsen i Melbourne McKenzie planowali udać się do Sankt Moritz, by wziąć udział w konkursie skoków na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1928. Brak funduszy spowodował, że zamierzali pracować na frachtowcu. Ich plan nie zyskał aprobaty działaczy brytyjskich i Nelsen nigdy nie wystąpił na igrzyskach[5][4]. Zachował swój status amatora, ale spisywał się dobrze, rywalizując z profesjonalistami[7]. Zimą 1932 pracował jako instruktor narciarstwa w Quebecu. Na polowaniu stracił rękę i nigdy więcej nie oddał już skoku[5].

Działacz sportowy[edytuj | edytuj kod]

Po przyjeździe do Revelstoke Nelsen uczestniczył w założeniu tamtejszego klubu narciarskiego i w budowie Big Hill w Parku Narodowym Mount Revelstoke[7]. W 1927 pomógł w powstaniu skoczni w Grouse Mountain w północnym Vancouver[4]. Po wypadku, który zmusił go do zakończenia kariery zawodniczej, zaczął pracę w powstającym klubie narciarskim w Field[5]. Promował ścisłe przestrzeganie kodeksu amatorskiego i uważał, że profesjonalizm był destrukcyjny dla amerykańskiego związku narciarskiego[8].

Zarządzanie narciarstwem w Kanadzie było podzielone między Kanadyjski Amatorski Związek Narciarski (Canadian Amateur Ski Association) i Zachodniokanadyjski Amatorski Związek Narciarski (Western Canada Amateur Ski Association). Po latach rywalizacji doszło do sytuacji, w której obie organizacje nie uznawały się wzajemnie. Nelsen uczestniczył w ich fuzji i w 1934 został wiceprezesem CASA[7][9].

Zmarł na atak serca 3 czerwca 1943 w dzień swoich 49. urodzin[5]. W 1948 skocznia narciarska Big Hill została powiększona i nazwana jego nazwiskiem[10]. Nelsen został wpisany na listę amerykańskiej galerii sław narciarstwa w 1971[8], kanadyjskiej galerii sław narciarstwa w 1983[7] oraz BC Sports Hall of Fame w 1984[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Scott 2005 ↓, s. 31.
  2. a b Leif-Morten Olaussen, Knut Solnes. Innførte skisporten i OL-byen Vancouver. „Fremover”, 27 lutego 2010. (norw.). 
  3. a b c Revelstoke Museum and Archives: The Big Hill and world records: 1915–1933. Virtual Museum. [dostęp 2013-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-14)].
  4. a b c NV ski jump pioneer remembered by family. North Shore News, 2010-05-06.
  5. a b c d e f g Scott 2005 ↓, s. 32.
  6. Thoresen 2007 ↓, s. 372.
  7. a b c d e Canadian Ski Hall of Fame: Nels Nelsen. [dostęp 2013-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-15)].
  8. a b National Ski Hall of Fame: Nels Nelson. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-15)].
  9. a b BC Sports Hall of Fame: Nels Nelsen. [dostęp 2013-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-15)].
  10. Revelstoke Museum: Re-opening of the Nels Nelsen Hill and the Tournament of Champions. Virtual Museum. [dostęp 2013-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-15)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]