Niedobór dehydrogenazy 3-hydroksyacylo-koenzymu A długołańcuchowych kwasów tłuszczowych

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Niedobór dehydrogenazy 3-hydroksyacylo-koenzymu A długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (niedobór LCHAD, ang. long-chain 3-hydroxyacyl-coenzyme A dehydrogenase deficiency, LCHAD deficiency) – rzadka uwarunkowana genetycznie choroba metaboliczna o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym. Przyczyną choroby jest mutacja w obu allelach genu HADHA w locus 2p23, kodującego enzym dehydrogenazę 3-hydroksyacylo-koenzymu A długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LCHAD). Białko enzymu zlokalizowane jest w mitochondriach i wchodzi w skład tzw. trójfunkcyjnego kompleksu białkowego (ang. mitochondrial trifunctional protein).

Choć deficyt LCHAD jest potencjalnie śmiertelną chorobą[1], to w odróżnieniu od wielu innych chorób genetycznych, wykryty w porę deficyt LCHAD można leczyć, przede wszystkim za pomocą diety i unikania głodzenia[2][3].

Epidemiologia[edytuj | edytuj kod]

Występowanie choroby jest bardzo rzadkie. W populacji fińskiej częstość ocenia się na 1:62 000 żywych urodzeń. Pojedyncze przypadki zostały do tej pory zdiagnozowane w Hiszpanii, Portugalii, Austrii, Wielkiej Brytanii, Turcji czy Australii[2].

Polska[edytuj | edytuj kod]

W Polsce rozpoznano tę chorobę po raz pierwszy w 1995 roku u trójki dzieci. Z wyników badań diagnostycznych w chorobach metabolicznych dla całego kraju, najwięcej rozpoznań, również po śmierci dzieci, zanotowano na Pomorzu, głównie na Kaszubach (tam ta choroba występuje nawet dziesięć razy częściej niż w innych regionach Polski)[4] – w 2008 roku żyło 37 Kaszubów z tą chorobą, co stanowi 1/3 żyjących chorych na całym świecie[5]. W Polsce w okresie od stycznia 2008 do początku 2009 roku prowadzono program populacyjnych badań przesiewowych finansowanych ze środków KBN w dwunastu oddziałach położniczych w szpitalach w Trójmieście, Kościerzynie, Kartuzach, Lęborku, Miastku, Bytowie, Pucku oraz Wejherowie, których celem było oszacowanie częstości choroby i jej wcześniejsze rozpoznawanie. Za pomocą testów molekularnych przebadano ponad 2300 noworodków. Badania te udowodniły, że mutacja tego genu zdarza się na Kaszubach o wiele częściej, a najczęściej w trójkącie Żukowo-Kartuzy-Kościerzyna. W szpitalu w Kartuzach urodziło się w tym czasie 22 dzieci, w Kościerzynie – 6, a w Pucku 8 dzieci z tą chorobą[2].

Objawy i przebieg[edytuj | edytuj kod]

Choroba ujawnia się w niemowlęctwie lub wczesnym dzieciństwie. U jej podłoża leży deficyt enzymów powodujący zaburzenia przemiany tłuszczów. Mózg zdrowego człowieka jako źródło energii wykorzystuje glukozę z posiłków albo z glikogenu w wątrobie. Kiedy dziecko gorączkuje, wymiotuje, nie je – wchłanianie glukozy jest upośledzone i tym samym jej poziom spada. Dochodzi wtedy do głodzenia komórek nerwowych, nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, a nawet zgonu[4]. Na obraz kliniczny niedoboru LCHAD składają się niechęć do ssania, hipoglikemia, hipotonia mięśniowa, niewydolność wątroby, polineuropatia obwodowa i nieprawidłowości siatkówki. Choroba wiąże się z występowaniem kardiomiopatii przerostowej i rzadziej rozstrzeniowej[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Fahnehjelm KT., Holmström G., Ying L., Haglind CB., Nordenström A., Halldin M., Alm J., Nemeth A., von Döbeln U. Ocular characteristics in 10 children with long-chain 3-hydroxyacyl-CoA dehydrogenase deficiency: a cross-sectional study with long-term follow-up.. „Acta ophthalmologica”. 3 (86), s. 329–37, maj 2008. DOI: 10.1111/j.1600-0420.2007.01121.x. PMID: 18162058. 
  2. ↑ a b c Jolanta Gromadzka-Anzelewicz. Bardzo rzadka mutacja genetyczna – gen kaszubski. „Polska Dziennik Bałtycki”, s. 4, 7 maja 2009. Polskapresse. 
  3. ↑ Halldin MU., Forslund A., von Döbeln U., Eklund C., Gustafsson J. Increased lipolysis in LCHAD deficiency.. „Journal of inherited metabolic disease”. 1 (30), s. 39–46, luty 2007. DOI: 10.1007/s10545-006-0296-x. PMID: 17160563. 
  4. ↑ a b Rozmowa z prof. dr hab. Ewą Pronicką, konsultatorem chorób metabolicznych w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, w: Polska Dziennik Bałtycki, 7 maja 2009.
  5. ↑ Alicja Katarzyńska: Klątwa rzucona na Kaszubów. Gazeta.pl, 19-3-2008.
  6. ↑ Dyke PC., Konczal L., Bartholomew D., McBride KL., Hoffman TM. Acute dilated cardiomyopathy in a patient with deficiency of long-chain 3-hydroxyacyl-CoA dehydrogenase.. „Pediatric cardiology”. 4 (30), s. 523–6, maj 2009. DOI: 10.1007/s00246-008-9351-8. PMID: 19083141. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • den Boer ME., Wanders RJ., Morris AA., IJlst L., Heymans HS., Wijburg FA. Long-chain 3-hydroxyacyl-CoA dehydrogenase deficiency: clinical presentation and follow-up of 50 patients.. „Pediatrics”. 1 (109), s. 99–104, styczeń 2002. PMID: 11773547. 
  • Sims HF., Brackett JC., Powell CK., Treem WR., Hale DE., Bennett MJ., Gibson B., Shapiro S., Strauss AW. The molecular basis of pediatric long chain 3-hydroxyacyl-CoA dehydrogenase deficiency associated with maternal acute fatty liver of pregnancy.. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 3 (92), s. 841–5, styczeń 1995. PMID: 7846063. 
  • Tyni T., Pihko H. Long-chain 3-hydroxyacyl-CoA dehydrogenase deficiency.. „Acta paediatrica (Oslo, Norway : 1992)”. 3 (88), s. 237–45, marzec 1999. PMID: 10229030. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niedobór_dehydrogenazy_3-hydroksyacylo-koenzymu_A_długołańcuchowych_kwasów_tłuszczowych&oldid=68121838”