Nikołaj Polikarpow

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nikołaj Polikarpow
Николай Николаевич Поликарпов
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 czerwca 1892
Orzeł

Data i miejsce śmierci

30 lipca 1944
Moskwa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Nowodziewiczy, Moskwa

Zawód, zajęcie

konstruktor lotniczy

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska
Order Lenina Order Lenina Order Czerwonej Gwiazdy
Multimedia w Wikimedia Commons

Nikołaj Nikołajewicz Polikarpow (ros. Николай Николаевич Поликарпов, ur. 28 maja?/9 czerwca 1892 w Orle, zm. 30 lipca 1944 w Moskwie) – radziecki konstruktor lotniczy zwany „królem myśliwców”, Bohater Pracy Socjalistycznej (1940).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1911 roku rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki w Petersburgu. Wkrótce potem podjął pracę w zakładach lotniczych RBWZ, gdzie był współpracownikiem Igora Sikorskiego, pod którego kierunkiem pracował przede wszystkim przy opracowywaniu olbrzymiego bombowca Ilja Muromiec. W 1918 został kierownikiem technicznym Zakładów Lotniczych Nr 1, gdzie zorganizował między innymi licencyjną produkcję francuskich myśliwców SPAD VII.

W 1924 opracował projekt pierwszego własnego myśliwca – nowatorskiego dolnopłata I-1 z silnikiem rzędowym, który pomyślnie oblatano, ale ostatecznie nie rozpoczęto jego produkcji seryjnej. Dwa lata później Polikarpowa mianowano kierownikiem Oddziału Konstrukcji Samolotów Lądowych w Zakładzie Nr 25. Tam pod jego kierunkiem zaprojektowano i skonstruowano dwupłatowe myśliwce DI-1 i DI-2 (dwumiejscowe) oraz I-3 i I-6 (jednomiejscowe). Tam też w latach 1926–1928 powstał samolot wielozadaniowy U-2, przemianowany później na Po-2 od nazwiska Polikarpowa, światowy rekordzista pod względem ilości wyprodukowanych egzemplarzy oraz łącznego czasu ich wykorzystywania.

Następnymi udanymi konstrukcjami Polikarpowa były myśliwiec I-5 z silnikiem gwiazdowym oraz rozpoznawczo-szturmowy R-5.

Podczas stalinowskich czystek w październiku 1929 aresztowano go i skazano na karę śmierci. Po dwóch latach oczekiwania na wykonanie wyroku przeniesiono go do pracy w specjalnym biurze konstrukcyjnym OGPU, a wyrok złagodzono do 10 lat przymusowej pracy, jednak dzięki doskonałym wynikom nowych konstrukcji Polikarpowa złagodzono go jeszcze bardziej, zamieniając na wyrok w zawieszeniu. W lipcu 1931 Polikarpowa objęła amnestia. Stalin, będąc zadowolonym z jego projektów, zezwolił mu na założenie własnego biura konstrukcyjnego.

W latach 1933–1938 Polikarpow był kierownikiem Doświadczalnego Biura Konstrukcyjnego (OKB). Początkowo mieściło się przy zakładzie Nr 156, a następnie Nr 1 w Moskwie[1]. W biurze tym powstały dwupłatowe myśliwce I-15, I-15bis i I-153 oraz dolnopłatowe I-16, I-17 i I-800. Prawie wszystkie produkowane w ZSRR w latach 30. myśliwce pochodziły z biura Polikarpowa, który z tego powodu nazywany był „królem myśliwców”[1]. Spośród nich, I-15bis i I-16 w połowie lat 30. nie ustępowały konstrukcjom zagranicznym lub je przewyższały. Aż do 1940 roku pozostawały podstawowymi samolotami myśliwskimi ZSRR[2].

W 1940 Polikarpow skonstruował myśliwiec I-185 przewyższający maksymalną prędkością wszystkie ówczesne samoloty niemieckie. Nie skierowano go jednak do produkcji seryjnej. W 1939 roku rozpoczął też prace nad myśliwcem I-200 (późniejszy MiG-1)[3].

W 1937 został deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR 1 kadencji. W październiku 1939 Polikarpow został wysłany przez władze w składzie delegacji zwiedzającej niemieckie fabryki zbrojeniowe[3]. W tym okresie jednak Polikarpow popadł w niełaskę władz państwa i został odsunięty na boczny tor, co było spowodowane m.in. problemami z rozwojem myśliwca I-180. W czerwcu 1940 usunięto go ze stanowiska głównego konstruktora zakładu nr 1 i powierzono mu mały doświadczalny zakład nr 51[3]. Mimo to, otrzymał w tym roku tytuł doktora nauk technicznych honoris causa[4].

W OKB Polikarpowa pod koniec lat 30. pracowali konstruktorzy Artiom Mikojan i Michaił Guriewicz, którzy na przełomie 1939 i 1940 roku przejęli kontynuowanie prac nad I-200 (późniejszy MiG-1) i którzy utworzyli następnie biuro konstrukcyjne MiG, przyćmiewając go sławą[3]. Tuż przed śmiercią, w 1943 Polikarpow otrzymał profesurę na Moskiewskim Instytucie Lotniczym. Zmarł 30 lipca 1944 na raka żołądka. Pochowany został na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Uchwałą Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 28 października 1940 otrzymał tytuł Bohatera Pracy Socjalistycznej. Dwukrotnie, w 1941 i 1943, otrzymał Nagrodę Stalinowską. Dwukrotnie również (w 1935 i 1940) otrzymał Order Lenina.

Pomimo swojej pozycji w komunistycznym ZSRR, Polikarpow otwarcie praktykował prawosławie[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Iwanow 2004 ↓, s. 3.
  2. ↑ Miedwied′, Chazanow i Masłow 2003 ↓, s. 3.
  3. ↑ a b c d Miedwied′, Chazanow i Masłow 2003 ↓, s. 9–15.
  4. ↑ a b Iwanow 2004 ↓, s. 4.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Witold Szewczyk, Samolot wielozadaniowy Po-2, Wydawnictwo MON, Warszawa 1981.
  • Mała Encyklopedia Wojskowa, red. Józef Urbanowicz, Wydawnictwo MON, Warszawa 1970, t. 2, s. 662.
  • http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=9003 (ros.)
  • S.W. Iwanow: MiG-3 (МиГ-3). Biełorieck: OOO „ARS”, 2004, seria: Wojna w wozduchie (Война в воздухе). No. 115. (ros.).
  • A.N. Miedwied′, D.B. Chazanow, M.A. Masłow: Istriebitiel MiG-3 (Истребитель «МиГ-3»). Moskwa: Rusawia, 2003. ISBN 5-900078-24-8. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nikołaj_Polikarpow&oldid=72956251”