Nonanal

Nonanal
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	nonanal
	Inne nazwy i oznaczenia
	1-nonanal, n-nonanal, aldehyd nonylowy, aldehyd n-nonylowy, aldehyd pelargonowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C9H18O
Inne wzory	CH3(CH2)7CHO
Masa molowa	142,24 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	124-19-6
PubChem	31289
SMILES
	CCCCCCCCC=O
InChI
	InChI=1S/C9H18O/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10/h9H,2-8H2,1H3
	InChIKey
	GYHFUZHODSMOHU-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,8264 g/cm³ (22 °C); ciecz
	Rozpuszczalność
	etanol, chloroform
Temperatura topnienia	−19,3 °C
Temperatura wrzenia	191 °C
Punkt krytyczny	386 °C; 2,68 MPa
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2013-06-08]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Uwaga
Zwroty H	H315, H319, H335
Zwroty P	P261, P305+P351+P338
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	2 2 0
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nonanal, aldehyd pelargonowy, CH
3(CH
2)
7CHO – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów występujący naturalnie w niektórych olejkach eterycznych, m.in. w olejku cynamonowym, olejku cytronelowym, olejku cytrynowym i olejku różanym^[5], oraz wytwarzany przez ludzkie ciało. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis wykazały, że związek ten najsilniej wabi komary pospolite i działa synergicznie z dwutlenkiem węgla^[6].

Można go otrzymać poprzez katalityczne odwodornienie nonanolu lub hydroformylowanie 1-oktenu, a także w reakcji kwasu mrówkowego z kwasem pelargonowym na katalizatorze z tlenku tytanu(IV)^[5].

W syntezie chemicznej może służyć m.in. do otrzymywania alkoholu izostearylowego^[7] i dekanalu. Znajduje także zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 3-398, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ ^a ^b David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 6-65, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ Nonanal (nr W278203) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2013-06-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Nonanal (nr W278203) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2013-06-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b ^c ChristianCh. Kohlpaintner ChristianCh. i inni, Aldehydes, Aliphatic and Araliphatic, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2003, s. 11–12, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).
↑ ZainulabeuddinZ. Syed ZainulabeuddinZ., Walter S.W.S. Leal Walter S.W.S., Acute olfactory response of Culex mosquitoes to a human- and bird-derived attractant, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 106 (44), 2009, s. 18803–18808, DOI: 10.1073/pnas.0906932106, PMID: 19858490, PMCID: PMC2767364 .
↑ JürgenJ. Falbe JürgenJ. i inni, Alcohols, Aliphatic, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2003, s. 17, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).

[CRC-1] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 3-398, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[CRC-Kr-2] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 6-65, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[Aldrich-3] Nonanal (nr W278203) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2013-06-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Aldrich-US-4] Nonanal (nr W278203) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2013-06-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Ullmann's-11-5] ChristianCh. Kohlpaintner ChristianCh. i inni, Aldehydes, Aliphatic and Araliphatic, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2003, s. 11–12, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).

[Syed-6] ZainulabeuddinZ. Syed ZainulabeuddinZ., Walter S.W.S. Leal Walter S.W.S., Acute olfactory response of Culex mosquitoes to a human- and bird-derived attractant, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 106 (44), 2009, s. 18803–18808, DOI: 10.1073/pnas.0906932106, PMID: 19858490, PMCID: PMC2767364 .

[Ullmann's-17-7] JürgenJ. Falbe JürgenJ. i inni, Alcohols, Aliphatic, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2003, s. 17, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]