Nurniczek czubaty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nurniczek czubaty
Aethia cristatella[1]
(Pallas, 1769)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Rodzina

alki

Podrodzina

nurniczki

Rodzaj

Aethia

Gatunek

nurniczek czubaty

Synonimy
  • Alca cristatella Pallas, 1769[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     tylko w sezonie lęgowym

     występuje przez cały rok

     poza sezonem lęgowym

Nurniczek czubaty[4] (Aethia cristatella) – gatunek ptaka z rodziny alk (Alcidae). Występuje na północy Oceanu Spokojnego, gniazduje na wybrzeżach Kamczatki, Czukotki, Alaski, na Kurylach, Aleutach oraz na mniejszych wysepkach północnej części Oceanu Spokojnego. Jest to gatunek monotypowy. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Poza sezonem lęgowym nurniczki wiodą żywot na otwartym morzu. Jedynie na czas rozmnażania powracają na ląd i łącząc się w kolonie zasiedlają klify, gdzie gnieżdżą się w szczelinach i jaskiniach.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Ptak o ciemnoszarym ubarwieniu, jaskrawopomarańczowym dziobie, białej tęczówce, z odchodzącym od oka wąskim pasmem białych piór. Najbardziej charakterystyczny w wyglądzie nurniczka jest okazały grzebień piór nad dziobem. Występuje zarówno u samca jak i samicy i u obu płci odgrywa rolę w zalotach. Oprócz tego pełni też funkcję podobną do tej, jaką u kota odgrywają wibrysy. Ponieważ nurniczki w okresie lęgów sporo czasu spędzają w ciemnych jaskiniach, receptory znajdujące się na grzebieniu mają pomagać im orientować się w przestrzeni. Pod koniec lata, gdy ptak powraca na pełne morze po sezonie godowym, pióra nad dziobem ulegają pierzeniu[5].

Dziób ptaka posiada właściwości fluorescencyjne, co również może mieć znaczenie podczas zachowań godowych[6].

Wymiary[edytuj | edytuj kod]

długość ciała 18–20 cm[2]
masa ciała około 260 g[2]
rozpiętość skrzydeł 40–50 cm[2]

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Ptaki gromadzą się w koloniach i polują w dużych grupach na głębokich wodach. Skupisko tylu ptaków potrafi być wyjątkowo głośne przez nieustanne wydawanie dźwięków. Poza hałasem nurniczki można również rozpoznać z odległości nawet 100 m po silnym zapachu, jaki wydzielają z gruczołów znajdujących się w okolicach gardła. Według badaczy zapach ten kojarzy się z cytrusami i jest ważną częścią rytuału godowego, podczas którego partnerzy wąchają się wzajemnie, najczęściej otoczeni przez stado pozostałych zainteresowanych ptaków, doprowadzając nieraz do takiego ścisku, że ptaki potrafią wchodzić na siebie nawzajem[6]. Poza tym, substancje, przez które ptak wydziela specyficzną woń, mogą pomagać mu bronić się przed pasożytami, takimi jak wszy, komary i kleszcze[7].

W trakcie prezentacji przed partnerką, samiec stroszy pióra na piersi, unosi w górę dziób, wydając przy tym trąbiące dźwięki. Samica po zbliżeniu się do samca dotyka się z nim dziobem. Oba ptaki splatają szyję i wąchają się nawzajem[8].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Okres lęgowy trwa od maja do sierpnia. Para wysiaduje tylko jedno jajo, najczęściej w jaskini lub szczelinie klifu. Wysiadywanie trwa 29–40 dni. Oboje rodzice wymieniają się obowiązkami, a po wykluciu się pisklęcia oboje dostarczają mu pokarm. Po ok. 27–36 dniach młode jest gotowe do samodzielnego lotu. Zdolność do rozrodu ptak osiąga po osiągnięciu 3. roku życia[8].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nurniczka czubatego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 1996 roku liczebność światowej populacji szacowano na ponad 8,2 miliona osobników, czyli ponad 5,5 miliona osobników dorosłych. Trend liczebności uznawany jest za spadkowy. Do zagrożeń dla gatunku należą drapieżnictwo gatunków inwazyjnych, polowania, zanieczyszczenie środowiska (wycieki ropy) czy zmiany klimatu[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Aethia cristatella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d Nettleship, D.N., Boesman, P. & Garcia, E.F.J.: Crested Auklet (Aethia cristatella). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
  3. a b Aethia cristatella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Alcidae Leach, 1820 - alki - Auks (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-01-12].
  5. The Auklet's Whiskers—Not Just for Show [online], Audubon, 1 lipca 2015 [dostęp 2020-08-04] (ang.).
  6. a b Better Know a Bird: The Wild and Kinky Mating Rituals of the Crested Auklet [online], Audubon, 26 czerwca 2017 [dostęp 2020-08-04] (ang.).
  7. These Birds Make Their Own Citrus-Scented Cologne [online], National Geographic News, 25 maja 2018 [dostęp 2020-08-04] (ang.).
  8. a b Crested Auklet [online], Audubon, 13 listopada 2014 [dostęp 2020-08-04] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]