Nuta Berliner

Nuta Berliner
Data i miejsce urodzenia	2 marca 1899 ; Radzymin
Data śmierci	1945
Przyczyna śmierci	zamordowany w niemieckim obozie koncentracyjnym
Zawód, zajęcie	żydowski nauczyciel w Łodzi

Nuta Berliner (ur. 2 marca 1899 w Radzyminie, zm. 1945) – nauczyciel, rabin, wydawca książek żydowskich, działający w Łodzi.

Biogram[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny rabinackiej.

W 1924 założył wydawnictwo „Jeszurun”, opracowujące i wydające książki dla religijnej młodzieży żydowskiej, w których przedstawiano bieżące problemy w kontekście nauk zawartych w Torze. Jego inicjatywa utworzenia seminarium dla żydowskich nauczycieli ortodoksyjnych nie została zrealizowana, bo spotkała się z niechęcią Żydów widzących w tym przedsięwzięciu czyn sprzeczny z Halachą. W 1929 z rekomendacji rabina Aleksandra Friedmana objął stanowisko dyrektora pierwszej szkoły dla kobiet. Wkrótce powstała cała sieć szkół nauczających na poziomie podstawowym ponad 100 000 kobiet. Wydawał podręczniki dla nauczycieli. Wygłaszał odczyty o kształceniu w Seminarium Nauczycielskim w Krakowie.

W 1930 został dyrektorem szkoły „Bejt Jakow” w Łodzi. Całkowicie poświęcił się kształceniu kobiet i rozwijaniu ruchu „Bejt Jakow” w Polsce.

W 1937 mieszkał przy ul. Stefana Żeromskiego 25^[1].

W getcie łódzkim^[2] mieszkał przy ul. Wróbla 5. Zimą 1940, gdy Niemcy zamknęli szkoły działające w getcie, stworzył w tzw. „ośrodkach pracy” specjalny program nauczania dzieci działający bez wiedzy i zgody Niemców.

Według Centrum Szymona Wiesenthala, został wywieziony z getta łódzkiego podczas jego likwidacji do Auschwitz-Birkenau w 1944, a stamtąd do innych obozów pracy. Na kilka tygodni przed wyzwoleniem zachorował i zmarł^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 33 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi (tu jako biuralista)
↑ Po napaści 1 września 1939. Niemiec hitlerowskich na Polskę, zaczynającej II wojnę światową i zajęciu Łodzi 8 września 1939, hitlerowcy w najbiedniejszej dzielnicy Łodzi – Bałuty dla ponad 200 000 Żydów z Łodzi i wielu innych miast Polski i Europy zorganizowali 8 lutego 1940 i szczelnie odizolowali od miasta 30 kwietnia 1940 getto, które było ogromnym obozem przymusowej pracy ale i eksterminacji. Informacje: Julian Baranowski Łódzkie getto 1940-1944 Vademecum, Archiwum Państwowe w Łodzi, Studio Bilbo Łódź 1999 ISBN 83-904646-8-3
↑ Centrum Simona Wiesenthala, Los Angeles [tu rok urodzenia: 1898] cyt. za Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom III od A do Z, Łódź 2003, Oficyna Bibliofilów

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom III od A do Z, Łódź 2003, Oficyna Bibliofilów, ISBN 83-87522-62-7.

[1] Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 33 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi (tu jako biuralista)

[2] Po napaści 1 września 1939. Niemiec hitlerowskich na Polskę, zaczynającej II wojnę światową i zajęciu Łodzi 8 września 1939, hitlerowcy w najbiedniejszej dzielnicy Łodzi – Bałuty dla ponad 200 000 Żydów z Łodzi i wielu innych miast Polski i Europy zorganizowali 8 lutego 1940 i szczelnie odizolowali od miasta 30 kwietnia 1940 getto, które było ogromnym obozem przymusowej pracy ale i eksterminacji. Informacje: Julian Baranowski Łódzkie getto 1940-1944 Vademecum, Archiwum Państwowe w Łodzi, Studio Bilbo Łódź 1999 ISBN 83-904646-8-3

[3] Centrum Simona Wiesenthala, Los Angeles [tu rok urodzenia: 1898] cyt. za Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom III od A do Z, Łódź 2003, Oficyna Bibliofilów

[1]

[2]

[3]