Obwód Gródek Jagielloński Armii Krajowej

Obwód Obwód Gródek Jagielloński Armii Krajowej
	Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Rozformowanie	1944
	Organizacja
Formacja	SZP, ZWZ, AK
Rodzaj wojsk	partyzantka

Obwód Gródek Jagielloński ZWZ-AK – terenowa struktura Inspektoratu Zachodniego Okręgu Lwów Armii Krajowej^[1]. Kryptonimy: "25", "Ryby".

Początki konspiracji w Obwodzie ZWZ-AK Gródek Jagielloński sięgają 1941, a jego zawiązki powstały w ramach Inspektoratu Lwów-Prowincja. W sierpniu 1943 zorganizowany był w trzy rejony, a w nich siedem punktów organizacyjnych i 9 plutonów z 23 drużynami. Liczył jednego oficera zawodowego i ośmiu rezerwy, pięciu podchorążych, 6 podoficerów zawodowych i 30 rezerwy, oraz 250 szeregowych.

W ostatnim kwartale 1943 w obwodzie były już cztery rejony, ale stan ludzi sukcesywnie się zmniejszał. Ludności polska przemieszczała się za San. Liczba podoficerów zmniejszyła się z 36 do 21, szeregowych - z 200 do ok. 170 Obwód był stosunkowo nieźle uzbrojony. Posiadano jeden ckm i jeden rkm, 40 karabinów i 27 pistoletów ^[a]; do broni maszynowej i karabinów posiadano ponad 17 tysięcy amunicji. Broń pochodziła z kampanii 1939, z zakupów od żołnierzy węgierskich i słowackich, oraz z penetracji powracających ze wschodu zbombardowanych pociągów.

Organizacja i obsada personalna obwodu[edytuj | edytuj kod]

Dowództwo:

komendant – por. Szczepan Gwiazdowski "Głaz"
oficer organizacyjny - ppor. Michał Kochajewicz "Turń"
oficer łączności ppor. Stanisław Hajduk "Perć"
oficer - lekarz, kpt. Bolesław Waligórski "Znachor"
oficer do spraw sabotażu i dywersji - plut. Szczepan Tokarz "Żak".
oficer informacyjny - mgr Emil Berendowicz "Sowa"
referent WSK - Jadwiga Strieglówna "Mała"

Rejony:

I rejon - Gródek Jagielloński; komendant - ppor. Jan Dziduszko "Zrąb"
- 1 pluton - Lwowskie Przedmieście i Morgi; dowódca - Stanisław Markiewicz,
- 2 pluton – miasto Gródek; dowódca - kpr. Karol Matthauser "Dąb"
- 3 pluton - Czerlańskie i Przemyskie Przedmieście oraz Skotnik; dowódca - st.sierż. Stanisław Opaliński "Chmura"
II rejon Wołczuchy z Dolinianami^[b], komendant - ppor. Jan Kaliciak "Granit"
III rejon - Rodatycze z Barem; dowodził por. "Głaz".
IV rejon - Milczyce; komendant - pchor. Stanisław Hołówka "Cichy"^[c]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Co trzeci żołnierz dysponował bronią palną
↑ Być może w IV kwartale 1943 po scaleniu w Dolinianach oddziałów BCh i AK zorganizowano rejon IV AK - Doliniany
↑ Wspomnienia dowódców co do usytuowania IV rejonu różnią się nieco od siebie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wnuk 2007 ↓, s. 58.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Węgierski: Armia Krajowa na zachód od Lwowa. Kraków: "Platan", 1993.
Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944–1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.

[2] Co trzeci żołnierz dysponował bronią palną

[3] Być może w IV kwartale 1943 po scaleniu w Dolinianach oddziałów BCh i AK zorganizowano rejon IV AK - Doliniany

[4] Wspomnienia dowódców co do usytuowania IV rejonu różnią się nieco od siebie.

[CITEREFWnuk200758-1] Wnuk 2007 ↓, s. 58.

[1]

[a]

[b]

[c]

Inspektoraty	Miasto Powiat Południowo-Zachodni Południowy Północno-Zachodni Północny Wschodni Zachodni
Obwody	Drohobycz-Borysław Gródek Jagielloński Lwów Zachód Lwów Wschód Siemianówka
Oddziały	5 DP 19 pp 26 pp 40 pp
Dowódcy	„Stefan”
Inne	Akcja „Burza” we Lwowie Okręgowa Delegatura Rządu Lwów Akcja Nieszpory Obrona Hanaczowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja „Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy