Olejek cynamonowy
Olejek cynamonowy – olejek eteryczny, pozyskiwany z cynamonowca cejlońskiego (łac. Cinnamomum zeylanicum Nees, Cinnamomum zeylanicum Breyne), gatunku drzewa, należącego do rodziny wawrzynowatych. Gatunek jest uprawiany na Cejlonie, Seszelach i Madagaskarze. Głównym surowcem olejkodajnym jest kora, z której otrzymuje się, metodą destylacji z parą wodną, olejek zawierający 42–75% aldehydu cynamonowego. Jest stosowany do aromatyzowania artykułów spożywczych oraz w perfumerii i kosmetyce. Olejki otrzymywane z liści i korzeni mają mniejszą wartość[1].
Otrzymywanie i właściwości olejków[edytuj | edytuj kod]
Olejek pozyskuje się z kory cynamonowca metodą destylacji z parą wodną. W prymitywnych urządzeniach do destylacji, pracujących w miejscu zbiorów, osiągana jest wydajność ok. 0,2% olejku o zapachu cynamonu i korzennym smaku. Olejek zawiera ok. 55% aldehydu cynamonowego i do 18% eugenolu. Znaczna część aldehydu utlenia się do kwasu cynamonowego. W doskonalszych instalacjach destylacyjnych osiąga się wydajność 0,5–1,0%, a zawartość aldehydu cynamonowego waha się w zakresie 42–76% (w zależności od jakości surowca). Poza tym aldehydem olejki z kory zawierają wiele innych związków, od których zależy ich smak i zapach, np. keton metylowo-n-amylowy, furfural, α-L-pinen, L-felandren, p-cymen, aldehyd benzoesowy, aldehyd nonylowy, aldehyd fenylopropylowy (hydrocynamonowy), aldehyd kuminowy, L-linalol, eugenol, kariofylen[1].
Olejek cynamonowy z liści (łac. Oleum Foliorum Cinnamomi) jest otrzymywany na Cejlonie, Seszelach i Madagaskarze z wydajnością ok. 0,7%. Olejek ma zapach goździkowo-cynamonowy, ponieważ dominującym składnikiem jest eugenol (65–95% eugenolu, do 5% aldehydu cynamonowego). Olejek cynamonowy z korzenia pachnie kamforą. Zawiera kamforę, pinen, felandren, eukaliptol, eugenol, safrol i inne[1].
| Właściwości | Olejek z kory | Olejek z liści |
| a) według Gildemeistra i Hoffmanna b) według Guenthera (1) c) według Guenthera (2) |
a) Cejlon b) Seszele | |
| Barwa | jasnożółta | prawie bezbarwna |
| Zapach | cynamonowy | goździkowo-cynamonowy |
| Gęstość, d15/15 | a) 1,023–1,040 b) 1,020–1,030 c) 1,011–1,1030 |
a) 1,044–1,065 b) 1,0206–1,0604 |
| Skręcalność właściwa, αD | a) lekko lewoskrętny b) −1°0' do −2°10' c) −0°6' do −0°52' |
a) −0°15' do +2°20' b) −2°32' do +1°27' |
| Współczynnik załamania światła, n20/D | a) 1,581–1,591 b) 1,5680–1,5700 c) 1,5748–1,5870 |
a) 1,531–1,540 b) 1,533–1,537 |
| Zawartość aldehydów (jako aldehyd cynamonowy) |
a) 65–76% b) 51,8–56% c) 62,2–75% |
a) do 4% b) do 5% |
| Zawartość eugenolu | a) 4–10% b) 4–18% c) 6–13,2% |
a) 65–95% b) 78–94% |
| Rozpuszczalność (obj. alkoholu 70%/1 obj. olejku) |
a) 2–3 b) 1,5–2,5 (niekiedy lekkie zmętnienie) c) 1,5–3,0 (niekiedy >3 i opalizacja) |
a) 1–3 (roztwory rozcieńczone niekiedy mętnieją) b) 1–1,5 (roztwory rozcieńczone niekiedy opalizują) |
Zafałszowania[edytuj | edytuj kod]
Olejek cynamonowy z kory bywa fałszowany olejkami z liści lub mieszanin kory i liści. W przypadku takich zafałszowań stwierdza się za małą zawartość aldehydu cynamonowego i za dużą – eugenolu oraz zbyt dużą gęstość. O zafałszowaniu olejkiem kasjowym (cynamonowym chińskim) świadczy wyższa zawartość aldehydu cynamonowego (>76%)[1].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Olejek cynamonowy z kory jest stosowany do aromatyzowania artykułów spożywczych (np. słodycze, sosy, napoje orzeźwiające). Jest składnikiem perfum typu orientalnego oraz środków kosmetycznych, na przykład do pielęgnowania jamy ustnej. Olejek z liści jest surowcem do produkcji eugenolu, który z kolei jest przetwarzany na wanilinę[1].
Aktywność biologiczna i zastosowania w medycynie wiążą się zwykle z zawartością aldehydu benzoesowego, należącego do środków drażniących stosowanych w maściach, na przykład rozgrzewających i przeciwbólowych. Drażnienie komórek czuciowych w jamie ustnej wzmaga wydzielanie soku żołądkowego. Olejki drażniące stosowane w nadmiarze wywołują stany zapalne błony śluzowej żołądka[2]. Biologiczna aktywność aldehydu cynamonowego jest wciąż przedmiotem specjalistycznych badań[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Romuald Klimek: Olejki eteryczne. Warszawa: Wyd. Przem. Lekkiego i Spoż., 1957.
- ↑ J. Supniewski: Farmakologia. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1959, s. 266–268, 925–927.
- ↑ "cinnamic aldehyde" na PubMed.gov. [w:] wykaz piśmiennictwa nt. biologicznej aktywności aldehydu cynamonowego [on-line]. U.S. National Library of Medicine National Institutes of Health. [dostęp 2015-02-25]. [zarchiwizowane z [NM tego adresu] (2007-07-26)]. (ang.).
