Olszyniec (województwo dolnośląskie)
50°43′33″N 16°22′51″E/50,725833 16,380833| wieś | |
 Kościół śś. Joachima i Anny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
390-430[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
295[3] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
58-330[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DBA |
| SIMC |
0856445 |
Położenie na mapie gminy Walim  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego  | |
| 50°43′33″N 16°22′51″E/50,725833 16,380833[1]
| |
Olszyniec (niem. Erlenbusch, Nieder Tannhausen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Walim.
W latach 1954-68 w granicach Jedliny-Zdroju.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Olszyniec to wieś o długości około 2,0 km, leżąca na granicy Gór Sowich i Gór Wałbrzyskich, w dolinie Bystrzycy, na wysokości około 390–430 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1946–1954 Olszyniec stanowił gromadę w gminie Jedlina Zdrój w powiecie wałbrzyskim w województwie wrocławskim[5]. W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 wszedł w skład nowo utworzonej gromady Jedlina Zdrój[6]. 13 listopada 1954, po pięciu tygodniach, gromadę Jedlina Zdrój zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla, przez co Olszyniec stał się integralną częścią Jedliny-Zdroju[7]. 1 stycznia 1967 osiedle Jedlina Zdrój otrzymało status miasta, w związku z czym Olszyniec został obszarem miejskiem[8]. 1 stycznia 1969 Olszyniec wyłączono z miasta Jedliny-Zdroju i włączono do gromady Zagórze Śląskie, w związku z czym Olszyniec ponownie się usamodzienił jako odrębna wieś[9].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o Olszyńcu pochodzi z 1335 roku, była to już wtedy znaczna miejscowość, ponieważ był w niej kościół[2]. W XVIII wieku był tu lokalny ośrodek tkactwa chałupniczego[2]. W 1825 roku we wsi było 31 domów, w tym kościół katolicki, szpital i 2 bielniki, a w 1840 roku dodatkowo doszły: młyn wodny, tartak i gorzelnia[2]. Od połowy XIX wieku Olszyniec nabrał pewnego znaczenia turystycznego, ponieważ znalazł się na uczęszczanej trasie do Jedliny-Zdroju, mimo to miejscowość nigdy nie stała się letniskiem[2]. W 1904 roku przez wieś przeprowadzono linię kolejową, co jednak nie wpłynęło na jej rozwój[2]. W latach 1944-1945 w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[10]. Po 1945 roku Olszyniec pozostał wsią rolniczą, w 1978 roku było tu 26 gospodarstw rolnych i mieszkały 333 osoby[2].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[11]:
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. św. Anny, należący do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Zagórzu Śląskim, zbudowany w roku 1593, restaurowany w roku 1926. Jest to budowla jednonawowa, orientowana, ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, w nawie strop kasetonowy z 1611[12].
Inne zabytki[2]:
- zespół młyna składający się z: domu mieszkalnego, budynku produkcji i zabudowań gospodarczych, pochodzący z pierwszej połowy XIX wieku,
- czteroprzęsłowy wiadukt kolejowy o konstrukcji kratownicowej, pochodzący z początku XX wieku.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 92872
- ↑ a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 289-292. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 871 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253
- ↑ Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 21, poz. 134
- ↑ Abraham Kajzer, Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 191. [dostęp 2012-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 383.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
