Opuk
 Stoki góry Opuk nad Morzem Czarnym | |
| Państwo | |
|---|---|
| Republika | |
| Położenie | |
| Pasmo |
Grzęda Parpacka |
| Wysokość |
185 m n.p.m. |
| Pierwsze wejście |
w czasach historycznych |
Położenie na mapie Krymu  | |
 45°02′11,91″N 36°13′09,27″E/45,036642 36,219242
| |
Opuk (ros. Опук) – najwyższa góra (185 m n.p.m.) południowej części Półwyspu Kerczeńskiego oraz główna część rezerwatu opuckiego. Pod tą samą nazwą występuje przylądek leżący u podnóża szczytu na brzegu Morza Czarnego.
Geologia[edytuj | edytuj kod]
Góra zbudowana jest ze skał osadowych miocenu. W bezpośrednim podłożu, odsłaniającym się nad brzegiem Morza Czarnego u podnóża góry, znajdują się iły sarmatu, na których leży gruby kompleks wapieni mszywiołowych, budujący partie szczytowe.
Pierwotnie Opuk był górą stołową, jednak wskutek powstania uskoku, południowa część góry, wraz z częścią płaskiego wierzchołka, obniżyła się o około 30 metrów. W tej części masywu, równolegle do głównego uskoku, przebiegają liczne otwarte szczeliny o głębokości do kilkudziesięciu metrów i długości paruset metrów, związane z pękaniem tej części góry wskutek ciągłego osuwania się w kierunku morza wapieni mszywiołowych po plastycznych iłach sarmatu. W iłach znajduje się konkrecje gipsu.
W szczytowych partiach Opuka do lat 50. XX wieku działała kopalnia wapieni, kamień wydobywano systemem podziemnych sztolni i komór. Obecnie te rozległe podziemne wyrobiska są łatwo dostępne i zamieszkuje je wielka kolonia nietoperzy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na przełomie II/I tysiąclecia przed n.e. w górnych partiach szczytu znajdowało się miasto Kimmeryk, zamieszkane przez Kimerów i będące przez pewien czas stolicą Królestwa Kimeryjskiego. Zachowały się ruiny tej osady, podobnie jak około 30 innych osad z różnych epok archeologicznych (m.in. cysterny i studnie kimeryjskie u brzegu morza).
W średniowieczu w pobliżu góry Opuk, z jeziora Kojaszkoje, wydobywano sól kamienną.
Rezerwat opucki[edytuj | edytuj kod]
Utworzony w 1998 na miejscu znajdującego się wcześniej w tym miejscu poligonu wojskowego (w dalszym ciągu na terenie rezerwatu działa niewielka placówka wojskowa należąca do Rosji). Ma powierzchnię 1592 ha, w tym 62 ha Morza Czarnego. Oprócz wód przybrzeżnych i góry Opuk obejmuje także jezioro słone Kojaszkoje oraz zbudowaną z detrytusu muszlowego Mierzeję Kojaszką, obie struktury powstałe w czwartorzędzie.
W obrębie rezerwatu dominuje roślinność stepowa, a w pobliżu jeziora także słonolubna. Występuje 416 gatunków roślin naczyniowych. W wodach jeziora żyją nieliczne sinice, a w morskiej części rezerwatu oprócz 90 gatunków ryb występują liczne delfiny oraz sporadyczne foki. Rezerwat dostępny jest do zwiedzania wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody władz rezerwatu.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- S.M. Snigiriewski, K.A. Wolin & E.P. Kajukowa. Opukskij prirodnyj zapowiednik - opornyj obiekt geologiczeskoj ekskursii studentow SPBGU po wostocznomu Krymu. W: Gawrilenko W.W. et al. (red.) Poliewyje praktiki w sistiemie wyższewo professionalnowo obrazowanija, 2007.