Ornitocheir
| Ornithocheirus | |||
| Seeley, 1869 | |||
 Fragmenty szczęk przypisane Ornithocheirus simus, w tym holotyp gatunku (A–D) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | archozaury | ||
| (bez rangi) | Ornithodira | ||
| (bez rangi) | pterozauromorfy | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
Ornitocheiry | ||
| Rodzaj |
Ornitocheir | ||
| Synonimy | |||
| |||
Ornitocheir (Ornithocheirus) – rodzaj dużego pterozaura żyjącego we wczesnej kredzie (alb) na obszarze dzisiejszej Europy.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Ornithocheirus pochodzi z greki (ορνις- ornis- oznacza ptaka, natomiast χειρ- cheir- rękę). Nazwę rodzajową można więc przetłumaczyć na "ptasią rękę" albo "rękę ptaka".
Gatunki[edytuj | edytuj kod]
Z pewnością do tego rodzaju można zaliczyć wyłącznie jego gatunek typowy, Ornithocheirus simus, znany z kilku fragmentów szczęk odkrytych na terenie angielskiego hrabstwa Cambridgeshire[1]. Uznawany przez różnych autorów za pterozaura o długim pysku z kostnym grzebieniem na przedniej części pyska, bądź też za pterozaura o krótkim, wysokim i masywnym pysku; Rodrigues i Kellner (2013) wskazują, że fragmentaryczność zachowanych kości O. simus bardzo utrudnia określenie, która z tych interpretacji jest poprawna[1].
W przeszłości do tego rodzaju zaliczano również szereg innych gatunków pterozaurów znanych ze skamieniałości odkrytych w Europie i Ameryce Południowej; np. Unwin (2001, 2003) zaliczył do rodzaju Ornithocheirus południowoamerykański gatunek Tropeognathus mesembrinus Wellnhofer (1987)[2][3]. Jednakże w ocenie Rodrigues i Kellnera (2013) różnice w budowie zachowanych kości O. simus i odpowiadających im kości T. mesembrinus uzasadniają pozostawienie tych gatunków w odrębnych rodzajach; ponadto przeprowadzone przez autorów analizy filogenetyczne nie potwierdzają bliskiego pokrewieństwa obu gatunków[1]. Z kolei z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Andresa i Myersa (2013) wynika, że T. mesembrinus jest taksonem siostrzanym do kladu obejmującego Ornithocheirus simus, Coloborhynchus clavirostris i Coloborhynchus wadleighi (przenoszony przez część autorów do odrębnego rodzaju Uktenadactylus); wymienione cztery gatunki tworzyły klad siostrzany do rodziny Anhangueridae[4].
Następujące gatunki (według obecnego stanu wiedzy) były mylnie włączane do rodzaju Ornithocheirus:
- Palaeornis cliftii Mantell (1844) – nomen dubium[1]
- Pterodactylus curtus Owen (1874) – nomen nudum[1]
- Osteornis diomedeus Gervais (1844) – nomen dubium[1]
- Ptenodactylus macrorhinus Seeley (1869) – nomen nudum[1]
- Ornithocheirus oxyrhinus Seeley (1870) – nomen dubium[1]
- O. hlavatschi (Fritsch, 1905)
- O. weidenrothi (Wild 1990)
- O. bunzeli (Seeley 1881)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Taissa Rodrigues i Alexander Wilhelm Armin Kellner. Taxonomic review of the Ornithocheirus complex (Pterosauria) from the Cretaceous of England. „ZooKeys”. 308, s. 1–112, 2013. DOI: 10.3897/zookeys.308.5559. (ang.).
- ↑ David M. Unwin. An overview of the pterosaur assemblage from the Cambridge Greensand (Cretaceous) of Eastern England. „Mitteilungen aus dem Museum für Naturkunde in Berlin, Geowissenschaftliche Reihe”. 4, s. 189–221, 2001. DOI: 10.1002/mmng.20010040112. (ang.).
- ↑ David Unwin: On the phylogeny and evolutionary history of pterosaurs. W: Eric Buffetaut i Jean-Michel Mazin (red.): Evolution and Palaeobiology of Pterosaurs. The Geological Society of London, 2003, s. 139–190. DOI: 10.1144/GSL.SP.2003.217.01.11. ISBN 1-86239-143-2.
- ↑ Brian Andres i Timothy S. Myers. Lone Star Pterosaurs. „Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh”. 103 (3–4), s. 383–398, 2013. DOI: 10.1017/S1755691013000303. (ang.).