Ornitoza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ornitoza, papuzica
Psittacosis
ilustracja
Klasyfikacje
ICD-10

A70

DiseasesDB

2375

MedlinePlus

000088

MeSH

D009956

Ornitoza, zwana także papuzicą – odzwierzęca choroba zakaźna, wywołana przez drobnoustrój Chlamydia psittaci. Człowiek zaraża się najczęściej od ptactwa domowego i gospodarskiego (papugi, kanarki, indyki, kaczki, gołębie) wskutek wdychania (droga kropelkowa) pyłu, cząsteczek zawierających drobiny wysuszonego kału. Opisywane są również zakażenia od chorego człowieka, które charakteryzują się cięższym przebiegiem.

Przebieg choroby[edytuj | edytuj kod]

Wrotami zakażenia jest układ oddechowy. Chlamydia psittaci przytwierdza się do nabłonka dróg oddechowych i następnie drogą krwionośną rozprzestrzenia się do układu siateczkowo-śródbłonkowego. Dochodzi to wtórnej bakteriemii i tą drogą dochodzi do zajęcia narządów wewnętrznych (najczęściej płuc, ale możliwe jest też zajęcie serca, wątroby, OUN). Okres wylęgania choroby wynosi 5–15 dni[1] a choroba przebiega dwuetapowo:

Czas trwania choroby wynosi 2-3 tygodnie, zdrowienie może przeciągać się do 6-9 tygodni[1].

Choroba w 1% przypadków może się zakończyć śmiercią (w epoce przed antybiotykoterapią dochodziła do 20%).

Objawy chorobowe[edytuj | edytuj kod]

Specyficzne objawy chorobowe, które nasuwają podejrzenie ornitozy to:

  • względna bradykardia, czyli wolna akcja serca w stosunku do podwyższonej temperatury ciała,
  • splenomegalia,
  • hepatomegalia niekiedy z towarzyszącą jej żółtaczką,
  • bóle mięśni, którym towarzyszy zwiększenie ich napięcia,
  • plamy Hordera występujące na skórze twarzy.

Postacie choroby[edytuj | edytuj kod]

Ornitoza może przebiegać klinicznie jako:

Rozpoznanie[edytuj | edytuj kod]

O rozpoznaniu decyduje wywiad potwierdzający kontakt z ptactwem oraz występowanie powyżej opisanych objawów chorobowych. Specyficzne dla ortnitozy badania to:

Leczenie[edytuj | edytuj kod]

Leczeniem z wyboru jest stosowanie doksycykliny. W lżejszych wypadkach możliwe jest stosowanie jej doustnie w warunkach domowych (pierwszego dnia 200 mg, następnie przez 2–3 tyg 100 mg). W cięższych postaciach zachodzi konieczność hospitalizacji i dożylnego podawania preparatów doksycykliny. Dwu- trzytygodniowe stosowanie antybiotyku zmniejsza ryzyko nawrotu choroby.

Lekiem drugiego rzutu (u osób uczulonych na tetracykliny lub u dzieci) są makrolidy. Trzeciorzutową terapią jest stosowanie chloramfenikolu.

Profilaktyka[edytuj | edytuj kod]

  • stosowanie odzieży ochronnej przez osoby mające kontakt z ptactwem
  • częste usuwanie odchodów ptasich i mycie klatek
  • unikanie kontaktów w przypadku występowania objawów chorobowych u zwierząt
  • kwarantanna w przypadku importu ptactwa (30–45 dni)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Witold S. Gumułka., Wojciech Rewerski, Encyklopedia zdrowia, wyd. 6, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 985, ISBN 83-01-11680-3.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Irena Choroszy-Król, Aneta Nitsch-Osuch, Kazimierz Wardyn: Zakażenia wywołane patogenami atypowymi w praktyce lekarskiej. Wrocław: Górnicki Wydawnictwo Medyczne, 2007. ISBN 978-83-89009-61-6.