Oskar Rudolf Dengel

Oskar Rudolf Dengel
Data i miejsce urodzenia	27 grudnia 1899 ; Waldbüttelbrunn
Data i miejsce śmierci	12 marca 1964 ; Würzburg
	szef cywilnej administracji Warszawy
Okres	od 1 października 1939; do 4 listopada 1939
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Helmut Otto
Następca	Ludwig Leist
	Komisaryczny Prezydent Warszawy
Okres	od 4 listopada 1939; do 5 marca 1940

Oskar Rudolf Dengel (ur. 27 grudnia 1899 w Waldbüttelbrunn, zm. 12 marca 1964 w Würzburgu) – niemiecki funkcjonariusz nazistowski, z wykształcenia prawnik, komisaryczny prezydent Warszawy w czasach II wojny światowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

1 października 1939 został nominowany na zastępcę Helmuta Otto jako szef cywilnej administracji Warszawy^[1]. 4 listopada 1939 zastąpił go na stanowisku komisarycznego Prezydenta Warszawy^[2].

Odnosił się wrogo do Polaków i szykanował działalność polskich władz miejskich^[3]. Do tworzenia okupacyjnej administracji sprowadził grupę zaufanych urzędników z rodzinnego Würzburga. Na jego polecenie Hubert Groß utworzył grupę techników, której zadaniem było stworzenie założeń przyszłej niemieckiej Warszawy. Prawdopodobnie 6 lutego 1940 plan został przedstawiony Generalnemu Gubernatorowi Hansowi Frankowi. Z powodu pominięcia drogi służbowej popadł w niełaskę starosty warszawskiego Ludwiga Leista i zdymisjonowany 5 marca 1940. Podobnie jak jego poprzednik Helmut Otto wywiózł z Warszawy cenne dobra materialne^[3]. Według zeznań świadków w powojennym procesie o zbrodnie wojenne znaleziono u niego skrzynie ze skradzionymi dziełami sztuki z pałacu Blanka będącego ówczesną siedzibą niemieckiej administracji.

W późniejszym okresie był członkiem wojskowej administracji w Brukseli, od 5 czerwca 1940 komisarzem w Lille, od 20 czerwca do 25 sierpnia w sztabie 9. Armii i SS-Führer w sztabie SS w Rosji. W 1941 został komisarycznym wiceprezydentem Würzburga. Równocześnie został awansowany na SS-Obersturmbannführera. W drugiej połowie 1944, po postępowaniu dyscyplinarnym został przeniesiony do Aussig an der Elbe w Kraju Sudetów.

4 kwietnia 1947 został zatrzymany przez amerykańskie władze okupacyjne i internowany w obozie w Dachau. 18 czerwca 1947 wydany Polsce. 13 października 1948 skazany w Warszawie na 15 lat więzienia. Po zmniejszeniu kary do 8 lat 7 lipca 1956 przez Sąd Najwyższy, zwolniony 1 sierpnia powrócił do rodzinnego Waldbüttelbrunn^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Marek Getter: Zarys organizacji policji niemieckiej w Warszawie i dystrykcie Warszawa w latach 1939—1945. [dostęp 2012-08-29].
↑ Elżbieta Berus: Część I – pierwsze miesiące okupacji. warszawskagazeta.pl, 2012-02-03. [dostęp 2012-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-15)].
↑ ^a ^b Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 43. ISBN 83-01-04207-9.
↑ Joachim Lilla: Staatsminister, leitende Verwaltungsbeamte und (NS-)Funktionsträger in Bayern 1918 bis 1945. Bayerische Landesbibliothek Online. [dostęp 2012-08-29]. (niem.).

[1] Marek Getter: Zarys organizacji policji niemieckiej w Warszawie i dystrykcie Warszawa w latach 1939—1945. [dostęp 2012-08-29].

[2] Elżbieta Berus: Część I – pierwsze miesiące okupacji. warszawskagazeta.pl, 2012-02-03. [dostęp 2012-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-15)].

[Dunin45-3] Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939–1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 43. ISBN 83-01-04207-9.

[4] Joachim Lilla: Staatsminister, leitende Verwaltungsbeamte und (NS-)Funktionsträger in Bayern 1918 bis 1945. Bayerische Landesbibliothek Online. [dostęp 2012-08-29]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

Prezydenci Warszawy (1792–1863)	Ignacy Wyssogota Zakrzewski (1792) Józef Michał Łukasiewicz (1792–1793) Andrzej Rafałowicz (1793–1794) Ignacy Wyssogota Zakrzewski (1794) Józef Michał Łukasiewicz i Andrzej Rafałowicz (1794–1796) Franz Schimmelpfennig von der Oye (1796–1799) Friedrich Georg Tilly (1799–1806) Joachim Moszyński (1807) Paweł Bieliński (1807) Stanisław Węgrzecki (1807–1815) Karol Fryderyk Woyda (1816–1830) Stanisław Węgrzecki (1830–1831) Jakub Ignacy Łaszczyński (1831–1837) Aleksander Graybner (1837–1847) Teodor Andrault de Langeron (1847–1862) Kazimierz Woyda (1862) Zygmunt Wielopolski (1862–1863)
Komisarze Warszawy (1863–1915)	Kalikst Witkowski (1863–1875) Sokrat Starynkiewicz (1875–1892) Mikołaj Bibikow (1892–1906) Wiktor Litwiński (1906–1909) Aleksander Miller (1909–1915)
Prezydenci Warszawy (1916–1939)	Zdzisław Lubomirski (1916–1917) Piotr Drzewiecki (1917–1921) Stanisław Nowodworski (1921–1922) Władysław Jabłoński (1922–1927) Zygmunt Słomiński (1927–1934) Marian Zyndram-Kościałkowski (1934) Stefan Starzyński (1934–1939)
Burmistrz komisaryczny Warszawy (1939–1944)	Julian Kulski (1939–1944)
Komisaryczni prezydenci Warszawy (1939–1941)	Helmut Otto (1939) Oskar Rudolf Dengel (1939–1940) Ludwig Leist (1940–1941)
Prezydenci Warszawy (1944–1950)	Marceli Porowski (1944) Marian Spychalski (1944–1945) Stanisław Tołwiński (1945–1950)
Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej Warszawy (1950–1973)	Jerzy Albrecht (1950–1956) Janusz Zarzycki (1956) Zygmunt Dworakowski (1956–1960) Janusz Zarzycki (1960–1967) Jerzy Majewski (1967–1973)
Prezydenci Warszawy (od 1973)	Jerzy Majewski (1973–1982) Mieczysław Dębicki (1982–1986) Jerzy Bolesławski (1986–1990) Stanisław Wyganowski (1990–1994) Mieczysław Bareja (1994) Marcin Święcicki (1994–1999) Paweł Piskorski (1999–2002) Wojciech Kozak (2002) Lech Kaczyński (2002–2005) Mirosław Kochalski (2006) Kazimierz Marcinkiewicz (2006) Hanna Gronkiewicz-Waltz (2006–2018) Rafał Trzaskowski (od 2018)