Płochacz pstry

Płochacz pstry
	Prunella ocularis
	(Radde, 1884)
	; Zdjęcie wykonane w górach Taurus, Turcja
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	płochacze
Rodzaj	Prunella
Gatunek	płochacz pstry
Synonimy
	Accentor ocularis Radde, 1884;
	Accentor ocularis Radde, 1884;
Podgatunki
	P. o. ocularis (Radde, 1884); P. o. fagani (Ogilvie-Grant, 1913);
	P. o. ocularis (Radde, 1884); P. o. fagani (Ogilvie-Grant, 1913);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Płochacz pstry^[3] (Prunella ocularis) – gatunek małego ptaka z rodziny płochaczy (Prunellidae). Zasiedla Bliski Wschód, od Turcji po Turkmenistan; izolowana populacja w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego, niekiedy traktowana jako osobny gatunek. Niezagrożony wyginięciem.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek opisał po raz pierwszy Gustav Radde w roku 1884 pod nazwą Accentor ocularis. Holotyp pochodził z Gór Tałyskich na granicy Iranu i Azerbejdżanu. Często bywał łączony w jeden gatunek z płochaczem płowym (P. fulvescens), ale zdaje się być najbliżej spokrewniony z płochaczem czarnogardłym (P. atrogularis). Część systematyków wyróżnia dwa podgatunki – nominatywny i P. o. fagani (płochacz arabski)^[2]^[3], ale inni (np. IOC czy autorzy HBW) traktują je jako dwa osobne gatunki i uznają P. ocularis za gatunek monotypowy^[4]^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosi 14–15 cm. W oryginalnym opisie podano długość dzioba 14 mm, ogona 60 mm, skrzydeł 72 mm, zaś skoku 21 mm; środkowy palec bez pazura mierzy 16 mm^[6]. Głowa czarna, widoczna długa biała brew. Gardło szare. Wierzch ciała kasztanowo-czarny. Pierś płowopomarańczowa, zaś brzuch i pokrywy podogonowe białawe. Na bokach występuje delikatnie kasztanowe kreskowanie^[7].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Południowa i wschodnia Turcja, Armenia, zachodni i południowo-wschodni Azerbejdżan oraz góry północnego, południowo-zachodniego i wschodniego Iranu^[4]. Podgatunek P. o. fagani (płochacz arabski) występuje w Jemenie, w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego^[2]^[5].

Płochacz pstry zasiedla hale i żleby wysokich skalistych gór^[7]. Spotykany w przedziale wysokości 1000–3500 m n.p.m.^[8]

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Zazwyczaj przebywa na nagim gruncie wśród krzewów, trzepocąc skrzydłami. Śpiew dzwoniący, podobny jak u pokrzywnicy (Prunella modularis)^[7].

Gniazdo mieści się w gęstym krzewie, około 30 cm nad ziemią. Stanowi je kubeczek z patyków i korzeni, grubo wyściełany puchem roślinnym^[9].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje płochacza pstrego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, według wstępnych szacunków, mieści się w przedziale 40–130 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Prunella ocularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Prunella ocularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Prunellidae Richmond, 1908 (1840) - płochacze - Accentors (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].
↑ ^a ^b del Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 10. Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 512. ISBN 84-87334-72-5.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
↑ Gustav Radde: Ornis Caucasica. Die Vogelwelt des Kaukasus. 1884, s. 245.
↑ ^a ^b ^c John Gooders: Ptaki Polski i Europy. Wrocław: Larousse, 2003, s. 226. ISBN 83-89181-51-7.
↑ Species factsheet: Prunella ocularis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
↑ Colin James Oliver Harrison: A Field Guide to the Nests, Eggs and Nestlings of European Birds. 1975, s. 236. ISBN 978-0-00-219249-1.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne – płochacz pstry. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Zdjęcia – płochacz arabski. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Prunella ocularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Prunella ocularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Prunellidae Richmond, 1908 (1840) - płochacze - Accentors (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].

[hbw10-4] Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 10. Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 512. ISBN 84-87334-72-5.

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

[org-6] Gustav Radde: Ornis Caucasica. Die Vogelwelt des Kaukasus. 1884, s. 245.

[km-7] John Gooders: Ptaki Polski i Europy. Wrocław: Larousse, 2003, s. 226. ISBN 83-89181-51-7.

[birdlife-8] Species factsheet: Prunella ocularis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

[9] Colin James Oliver Harrison: A Field Guide to the Nests, Eggs and Nestlings of European Birds. 1975, s. 236. ISBN 978-0-00-219249-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]